Bilgisayarlar Aracılığıyla Konuşma Yolunda Umut Verici Adımlar

Bilgisayarlar aracılığıyla konuşma yolunda umut verici adımlar gerçekleşiyor. Nörobilim uzmanları şu anda bilgisayarlara insanların beyinlerindeki kelimeleri okumayı öğretiyorlar.

BioRxiv’da yayınlanan ve üç farklı araştırma ekibi tarafından gerçekleştirilen üç çalışmada, insan beyninin nöron ateşleme kayıtlarındaki konuşmaların deşifre edilebildiği ortaya konuldu. Yapılan üç çalışmada da, beyin ameliyatı geçirmekte olan hastalar konuşmalar dinlerken ya da kelimeleri sesli bir şekilde okurken direkt olarak beyinlerine yerleştirilen elektrotlar, onların nöral faaliyetlerini kaydetti. Ardından araştırmacılar hastaların neler duyduğunu ya da söylediğini anlamaya çalıştılar. Her durumda da, araştırmacılar beynin elektriksel faaliyetlerini en azından biraz anlaşılabilir ses dosyalarına dönüştürebilmeyi başardılar.

Bu çalışmaların ilkinde, epilepsi hastaları beyin ameliyatının tam ortasındayken konuşma kayıtları çalındı. Hastalar kayıtları dinlerken, araştırmacılar hastaların beyinlerinin sesi canlı slot siteleri işleyen bölgelerindeki nöron ateşlemelerini kayıt altına aldılar. Bu nöronal ateşleme verilerini konuşmaya çevirmek için birçok farklı yöntem deneyen bilim insanları, sonunda “derin öğrenmenin” en iyi sonucu verdiğini gördüler. Sonuçlar bir ses kodlayıcısı aracılığıyla 11 kişilik bir dinleyici grubuna dinletildiğinde, bu kişiler sözcükleri yüzde 75 oranında doğru olarak anlamlandırabildiler.

Sonuçlar Olumlu

İkinci çalışmada, beyinlerindeki tümörlerin alınması için bıçak altına yatmış olan hastaların nöral kayıtları kullanıldı. Hastalar tek heceli kelimeleri yüksek sesle okudukça, araştırmacılar hem katılımcıların ağızlarından çıkan sesleri hem de beyinlerindeki konuşma üreten bölgelerdeki nöron ateşlemelerini kaydettiler. Bu araştırmacılar bilgisayarları her hasta üzerinde detaylı bir şekilde eğitmek yerine, onlara nöral kayıtları sese dönüştürecek yapay bir nöral ağ öğrettiler ve sonuçta elde edilen verilerin en azından makul bir derecede anlam verilebilir durumda olduğu görüldü.

Üçüncü çalışmadaysa, beynin bir kişinin söylemeyi seçtiği belirli sözcükleri kas hareketlerine dönüştüren bölgesinin kayıtları incelendi. Yine epilepsi hastalarının beyin ameliyatları sırasında gerçekleştirilen bu deneyde, araştırmacılar cümlelerin tümünü yapılandırabildiklerini ve bu cümleleri dinleyen kişilerin kendilerine sunulan ve 10 cevap şıkkı bulunan testlerde duyduklarını yüzde 83 oranında doğru anlamlandırabildiklerini rapor ettiler. Bu deney, bütün kelimeler yerine, ayrı ayrı heceler üretme kalıplarını belirlemek üzerine kuruluydu.

Konuşma Yetisini Kaybetmiş İnsanlara Çare Olabilir

Araştırmacılar tüm bu deneylerin hedefinin konuşma yetilerini kaybetmiş (ya da buna benzer sorunlara sahip) insanların bir gün bilgisayar-beyin arayüzü vasıtasıyla konuşabilmelerini mümkün kılmak olduğunu, ancak ne yazık ki şu anda böyle bir uygulama için gereken teknolojinin mevcut olmadığını söylüyorlar.

Bunların küçük çaplı çalışmalar olduğunun da altının çizilmesi gerektiğini sözlerine ekleyen araştırmacılar, ilk çalışmanın beş, ikinci çalışmanın altı ve üçüncü çalışmanın da sadece üç hastanın verileriyle gerçekleştirildiğini ve yapılan nöral kayıtların hiçbirinin bir saatten daha uzun sürmediğini belirtiyorlar.

Ancak yine de bilim ilerlemeye devam ediyor ve yakın bir gelecekte direkt olarak beyne bağlanan yapay konuşma cihazlarının kullanıma girmesine gerçek bir olasılık gözüyle bakılıyor.

kaynak