Bizi Avucunun İçine Kolaylıkla Almış; Renk

Renk, gayri resmi bir tanımla bizi mutlu eden cümbüş, dünya boyu sürecek bir gösteridir diyebiliriz. Peki renk aslında nedir? Renk; ışığın gözün retinasına değişik biçimlerde ulaşmasıyla ortaya çıkan algılamadır. Renk en önemli ve vazgeçilmez organlarımızdan olan gözümüzün bize verdiği bir hediyeyse eğer, bu hediye bizim vazgeçilmezlerimizdendir diyebiliriz. Böylesine vazgeçilmez bir unsur bizi nasıl etkiler?

Günlük hayatımızda iletişim kurarken sözlü ve sözsüz iletişim unsurlarıyla karşı tarafa etkiler bırakırız. Farkında olduğumuz ya da olmadığımız sözsüz unsurlar ise iletişimin büyük bir kısmını kaplar ve yapı taşı görevi görür.

Bir bireyin giydiği kıyafetlerin rengi, bir kadının rujunun rengi, bir çikolatanın ambalajı veya bir mekânın duvar rengi bizi düşündüğümüzden daha fazla etkiler. Ve bunların hepsi aslında bir iletişimdir. Yani en çok dikkatimizi çeken görsel unsurlardır.

Görsel unsurlar, bizlere renkler ve semboller gibi uyaranlarla mesajları almamızı, iletişim sürecinde bulunmamızı sağlar. Bir nevi bize sunulan şey her neyse ona karşı ilgi duymamıza, ikna olmamıza hatta satın almamıza sebep olabilir.

Gestalt kuramcıları ve bildirişim kuramcıları; insanoğlunun dış dünyaya ait bilgilerin %85’ini görme aracılığı ile edindiğini ve bu nedenle de insan ile çevre, insan ile ürün arasındaki ilişkilerin odak noktasının görsel iletişim ve estetik algılama olduğunu belirtmektedirler. (Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Haziran 2018, Cilt 10, Sayı 1, s. 23.).

Yapılan araştırmalar dokuz saniye içinde seçimi etkileyen en önemli unsurun renk olduğunu ortaya koymuştur. (Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Haziran 2018, Cilt 10, Sayı 1, s. 25.).

İngiliz filozof John Locke’a göre insan “ %1 deneyerek, %2 dokunarak, %4 koklayarak, %10 duyarak, %83 gözlemleyerek “ öğrenmektedir. Pazarlama uzmanı Martin Lindstorm’un araştırmasına göre, satın alma kararında “tatma %31, görme %58, koklama %45, ses %41, dokunma %25 “ oranında etkilidir (Renklerin Pazarlama Üzerindeki Etkisi, Birsen Öztürk Ahbap, Mayıs 2014, S. 47- 48.).

Renklerin Genel Algıda Yerleri

Kaynak: Yavuz Odabaşı- Gülfidan Barış, Tüketici Davranışı, 2003, s.139. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Haziran 2018, Cilt 10, Sayı 1, s. 26.

Renklerin algılarımızdaki bu farklı yerleri ve mesajları bizlere aynı zamanda ayırt edicilik özelliği kazandırır. Bir sebzenin taze olup olmadığını onun solgun yeşil yapraklarından algılayabiliriz. Bir rengin ton farkı bile bizlere farklı mesajlar yollar ve farklı bir algı yaratır. Veya bir mantarın zehirli olup olmadığını da anlayabiliriz, örneğin; kırmızı üzeri beyaz benekli mantar (amanita muscaria) aslında bize kırmızı rengi ile “ben tehlikeliyim” mesajını vererek bizleri uyarır bir nevi.

Peki sadece meyveler veya sebzeler mi? İnsanlar da renklerle kendini ele verir. Örneğin hasta olan bir insanın sarı ve solgun ten rengi, topluluk önünde konuşma yapan utangaç birinin kırmızı yanakları bizlerle çoktan iletişim kurmuş ve mesajını iletmiştir. Siyah tenli bireylerin Afrika kökenli olabileceği fikrini bize renklerin ayırt edici özelliği yükler.

Ayrıca renkler, sıcak ve soğuk renkler gibi kendi aralarında ayrılmaktadır. Sıcak renkler; kırmızı, turuncu, sarı gibi renkler iken, soğuk renkler; mor, mavi, yeşil renkleridir.

Çoğunlukla kullandığımız renklerden bazılarına daha kapsamlı şekilde bakmak gerekirse;

Beyaz: Sağlıklı, barışçıl, sade, doğru ve temiz bir algı yaratırken, erdemli davranışlarla eşleştirilmektedir. (Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Haziran 2018, Cilt 10, Sayı 1, s. 27.).

Mavi: Sadakat, serinlik, güven ve dinlendirici algı yaratır. Mavi, gözümüzün görme düzeyinin en düşük olduğu renktir ve uzmanlar mavinin insanlar üzerinde yarattığı huzur ve sakinlik duygusunu da buna bağlamaktadır. (Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Haziran 2018, Cilt 10, Sayı 1, s. 28.).

Yeşil: Büyüme, huzur, güven, bahar, canlılık gibi algılar bırakır. Yeşil yaratıcılığı ortaya çıkarmada etkilidir, batıdaki büyük otellerin mutfaklarında duvar rengi aşçıların yaratıcılığını arttırmak için yeşile boyanmaktadır. (Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Haziran 2018, Cilt 10, Sayı 1, s. 29.).

Siyah: Prestij, soğuk, gizem ve şıklık ile bağdaştırılır. Giyimde güç ifade ederken, yüksek teknoloji içeren elektronik eşya ile düşünülen bir renktir. (Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Haziran 2018, Cilt 10, Sayı 1, s. 28.).

Mor: Zenginlik, itibar, soyluluk, asalet, gurur ve ihtişam gibi algılar yaratır. Bakteri öldürücülük hissi yaratması sebebiyle mor ve tonları deterjan ambalajlarında sıklıkla kullanılmaktadır. (Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Haziran 2018, Cilt 10, Sayı 1, s. 29.).

Turuncu: Arkadaşlık, canlılık, neşe, umut, gençlik gibi algılarla bütünleşir. Turuncu, kırmızı kadar saldırgan veya dikkat çekici olmadan cesur olabilen, sarı kadar havai olmadan parlak olabilen son derece dikkat çekici bir renktir. (Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Haziran 2018, Cilt 10, Sayı 1, s. 30.).

Kahverengi: Ciddiyet ve dayanıklılık algısı yaratır. Kahverenginin farklı tonları ciddiyetin ve dayanıklılığın ölçüsünü arttırıp azaltabilir. ( Renklerin Pazarlama Üzerindeki Etkisi, Birsen Öztürk Ahbap, Mayıs 2014, S. 44.).

Kırmızı: Güçlülüğü, canlılığı, dikkati, tehlikeyi temsil eder. Kırmızı rengin pazarlamada yeri önemlidir, tüketicilerde olumlu izlenimler bırakır. (Renklerin Pazarlama Üzerindeki Etkisi, Birsen Öztürk Ahbap, Mayıs 2014, S. 45.).

Editörün Notu: Doğada tehlikeyle özdeşleşmiş olan bir renk evrimsel süreç içerisinde tüketicide olumlu izlenim oluşturacak şekilde nasıl aktarılmış olabilir? Yalnızca bu düşünceden bile hareketle renklerin kendiliğinden anlam ihtiva etmediğini, pazarlama aşamasında yalnızca bir kalem olduğunu iddia edebilirim. Naçizane görüşüm bu yöndedir

Pembe: Aşk ve hayal algıları bırakır. Mutluluğu temsil eder ve genel olarak kadınları simgeler nitelikte bir renktir. (Renklerin Pazarlama Üzerindeki Etkisi, Birsen Öztürk Ahbap, Mayıs 2014, S. 46.).

Neslihan KARAKUŞ

KAYNAKÇA

T.C. İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Renklerin Pazarlama Üzerindeki Etkisi, Birsen Öztürk Ahbap, Mayıs 2014

Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Cilt:10 Sayı:1 Haziran 2018 S. 22- 33.

Renk nedir? Etkileri nelerdir?  http://www.koksalakgun.com/renk-nedir-etkileri-nelerdir/