Diş Çürüğü Nedir? Nasıl Önlenir?

30.06.2020
Diş Çürüğü Nedir? Nasıl Önlenir?

Diş çürüğü, diş yüzeyinde biriken bakteri plakları içerisindeki mikroorganizmaların ağız içindeki gıda artıklarını fermente etmesi sonucu açığa çıkan asidin diş sert dokularında oluşturduğu yıkım olarak tanımlanabilir. Ve aslında bir hastalıktır. Dişte kavitasyon (çürük) oluşması için 4 temel faktöre ihtiyaç vardır. Bakteri, besin, asit ve zaman  (Banerjee, Watson, & Pickard, 2011). Bakteriler arasından Streptococcus Mutans bakteri suşları diş çürüğü oluşumunun birincil sorumlusu olduğu gösterilmiştir (Forssten, Björklund, & Ouwehand, 2010). İleriki aşamalarda ise Lactobacillus suşları çürükte etkili durumdadır (Caufield, Schön, Saraithong, & Argimón, 2015). Besin olarak mikroorganizmalar öncelikli olarak basit şekerleri (glukoz, galaktoz, fruktoz) kullanıyorlar. Bu basit şekerler bakteriler tarafından kullanılıp organik asitlere dönüştürülürler. Bu durum da çürük olayını başlatabilmektedir. Sadece bakterilerin ürettiği asitler değil, diyetteki besin kaynaklı asitler de diş çürüğüne yol açabilmektedir. Gazlı içecekler, elma(malik asit), portakal limon(sitrik asit) ve kivi ise diyet kaynaklı asidik besinlere örnektir. Zaman faktörü ise diş yüzeyinin asidik etkilere maruziyet süresidir.

Bu dört faktör kavitasyon (boşluk) oluşumu açısından zaruridir ve bir arada bulunmaları gerekir. Peki, çürük oluşumundaki risk faktörleri nelerdir? Öncelikle beslenme alışkanlıkları. Asitli yiyecek ve içeceklerin diyette fazla bulunması riski artırıyor. Asitli içeceklerin pipetle değil de bardaktan direkt içilmesi asidin dişle temasını artırıyor örneğin. Ya da portakal kivi gibi asitli meyvelerin tüketilirken ağızda uzun süre bekletilmesi de dişe zararını artırıyor. Şekerli yiyeceklerin temel öğünlerde değil de yemek aralarında tüketilmesi ağızdan tükürükle uzaklaştırmasını zorlaştırıyor. Gastroözofajial reflü, anoreksia, bulimia gibi hastalıklarda mide asidinin ağız ortamına gelmesi de dişte asit maruziyetine sebep oluyor. Ve diğer birçok sebep.

Diş çürüğünün semptomları nedir? Bize nasıl haber verir? Sıcak soğuk yiyecek tüketimi sonrası dişte oluşan ağrı ve hassasiyet bu durumun en bariz habercileridir. Estetik kaygı oluşturan diş yüzeyinde kahverengi siyah renklenmeler de çoğunlukla çürük kaynaklıdır. Kötü ağız kokusu ve ağızda kötü bir tat varlığı diş çürüğünü işaret edebilir (Banerjee, Watson, & Pickard, 2011).

Peki dişlerimizi nasıl koruruz? Öncelikle tükettiğimiz besinlerden başlayabiliriz. Asitli içecek alımı azaltılmalı ya da en azından tüketirken pipet kullanılmalı. Portakal, elma, kivi gibi asitli meyveleri de ağızda çok bekletip dolaştırmadan kısa sürede yutmalıyız. Öğün aralarında tüketeceğimiz atıştırmalıklarda şekerli gıdalar yerine daha sağlıklı gıdalar tercih etmeliyiz. Ve en önemlisi. DİŞLERİMİZİ FIRÇALAMALIYIZ. Günde biri kahvaltı sonrası diğeri akşam yatmadan önce olmak üzere en az iki sefer dişlerimizi fırçalamalıyız. Dişlerimizi fırçaladığımızda dişe yapışmış olan besin artıkları ve bakterileri mekanik müdahale ile diş yüzeyinden uzaklaştırılmış oluyoruz. Sadece fırçalamak yetmez. Diş fırçaları dişlerin ara yüzlerine ulaşmakta zorlanır. Bu yüzeyler için diş ipi kullanarak ara yüzeylerde biriken besin artıklarını uzaklaştırabiliriz. Dişlerimizi fırçalarken de florürlü diş macunları tercih etmeliyiz (Hujoel, Hujoel, & Kotsakis, 2018). Macunlardaki florür, dişteki mineraller ile kimyasal etkileşime girerek dişte bulunan mineral tuzlarından daha dayanıklı mineral tuzları oluşturuyor ki dişlerimizi korumak için gerekli bir uygulama. Sosyal medyada yapılan florür karşıtı paylaşımlar konusuna gelirsek gerçek söz sahibi TDB’nin Florür konusundaki açıklamasını okuyabilirsiniz.

Eren Kütük

Kaynakça

Banerjee, A., Watson, T. F., & Pickard, H. M. (2011). Pickard’s Manual of Operative Dentistry 9th Edition. OUP Oxford.

Caufield, P., Schön, C., Saraithong, P., & Argimón, S. (2015). Oral Lactobacilli and Dental Caries: A Model for Niche Adaptation in Humans. J. Dent. Res., 110-118.

Forssten, S. D., Björklund, M., & Ouwehand, A. C. (2010). Streptococcus mutans, Caries and Simulation Models. Nutrients , 290-298.

Hujoel, P. P., Hujoel, M. L., & Kotsakis, G. A. (2018). Personal Oral Hygiene and Dental Caries: A Systematic Review of Randomised Controlled Trials. Gerodontology, 282-289.

MAYO CLINIC. (2017, 07 19). Cavities/tooth decay Symptoms and Causes. www.mayoclinic.org: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cavities/symptoms-causes/syc-20352892 adresinden alındı

TÜRK DİŞHEKİMLERİ BİRLİĞİ. (2016, 06 10). FLORÜR HAKKINDA AÇIKLAMA. www.tdb.org.tr: http://www.tdb.org.tr/icerik_goster.php?Id=2472 adresinden alındı

WHO. (2003). DENTAL DISEASES AND ORAL HEALTH. WHO INTERNATIONAL: https://www.who.int/oral_health/publications/en/orh_fact_sheet.pdf adresinden alındı

YAZAR BİLGİSİ
YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.