Düşündüğün Her Şeye İnanma!

Gerçekten düşündüğünüz her şey gerçeği yansıtıyor mu? Düşüncelerinizin sizi kontrol etmesinden ziyade düşüncelerinizi siz kontrol etmekte daha iyi olmak ister misiniz?

18.02.2020
Düşündüğün Her Şeye İnanma!

Negatif düşünceler beyninde devreler kurmayı deniyor. Buna izin verme!

Düşüncelerinizin sizi kontrol etmesinden ziyade düşüncelerinizi siz kontrol etmekte daha iyi olmak ister misiniz? Müşterilerime sık sık söylerim: “Düşüncelerinizin sizi saçlarınızın arasında sürüklemesine izin vermeyin.”

Bir düşünür olarak ruminasyon konusunda uzmanım. Özellikle biri ile ilgili olarak kızgın ya da kaygılı hissediyorsam zihnim nahoş bir şeye takılmayı, mümkün olduğu kadar düşünmeyi sever. Yapıcı ya da koruyucu gibi hissedebilir (Olmasa bile!). Eğer kontrolümden çıkmasına izin verirsem kendi kendime çıldırırım (ve birçok bilişsel ve duygusal bant genişliğini boşa harcarım).

Düşündüğünüz şey önemlidir. Belirli bir düşünceyi ne kadar düşünürseniz onu tekrar düşünme olasılığınız o kadar artar.

Tekrarlayan olumsuz düşünceler beyninizde devreler oluşturur.

Beyninizde belirli bir düşünceyi temsil eden nöronal yol ya da devre bu düşünceye her sahip olduğunuzda aktif olur. Onu ne kadar sık düşünürseniz bu yolu o kadar sağlamlaştırmış olursunuz.

Hakkında endişelenmeye başladığınız yeni bir şeyin olduğunu varsayalım. Düşünce sizde ilk kez meydana geldiğinde küçük bir endişe sarsıntısı yaşarsınız.

Örnek olarak, haberleri çevrimiçi okuyor olabilirsiniz. Diğer başlık olası bir durgunluk hakkında uyarıyor. İlk kez eğer bir durgunluk olursa işinizi kaybedebileceğinizi düşündünüz. Olası bir durgunluk hakkında yeni haberler duyduğunuzda onun hakkında düşünmeye başlamak sizi yeterince endişelendirir.

Bu belirli düşünce devresi güçlendikçe düşünceler, sizi endişelendirecek başka bir şeyin olmadığı gece ayakta tutmaya başlar.

Nihayetinde, rastgele zamanlarda kendiliğinden kafanızda belirmeye başlar. Bu durum patronunuzla önemli bir toplantıda ya da son teslim tarihi üzerine çalıştığınız zaman sizi rahatsız eder. Şimdi bu korku dolu düşüncenin işinizin kalitesini etkileyebileceğinden endişe ediyorsunuz. İronik olarak bu işten çıkarılacağınızı daha olası yapar. Bu yüzden daha fazla endişelenirsiniz.

Eşinizle ne zaman vakit geçirseniz hakkında sık sık düşündüğünüz noktaya gelirsiniz. Son zamanlarda daha fazla dikkatinizin dağıldığı hakkında yorum yaptılar, ama nedenini açığa vurmak istemediniz. Ama aynı zamanda onları endişelendirmek de istemezsiniz.

Henüz bir durgunluk yok. Her zaman iyi bir iş çıkarıyorsunuz, şirket oldukça istikrarlı ve patronunuz her zaman sizinle mutlu görünüyordu. Ama siz hala endişelisiniz. Çünkü; ya olursa?

Kafanın kontrolünü geri al!

Aşırı uçta, zamanla daha derin ve daha derin kök oluşturan kalıcı düşüncenin bu tipi yaygın anksiyete bozukluğu veya obsesif kompulsif bozukluk(OKB) gibi daha önemli bir psikolojik bozukluğa işaret edebilir. Ancak bu son derece yaygın fenomenin zihinsel olarak sağlıklı hastalarımın çoğunda (kendimde ve yakınımdaki kişilerde de) görüyorum.

Bu süreçte bir role sahipsiniz. Daha önce bahsettiğim gibi, nöroplastisite ilkeleri temelinde beyniniz, sık sık düşündüğü bir düşünce ile bütünleşecektir. Düşünceye sahip olmaya izin verin ve kafanızda tutmaya devam edin. Bu önce olmak zorundadır.

Endişelenmeye, sürekli tekrar tekrar düşünmeye ya da telaşlanmaya eğilimliyseniz buna oldukça dikkat edin. Zihninizin kapısında korumacı kalın.

Farkındalığınızı arttırın. Kafanızın karayolunda sadece pasif bir seyirci olarak kalmayın.

Düşünce hayatınızı inceleyin.

Sık sık bir düşünceye sahip olsanız bile bu onun doğru olduğu anlamına gelmez.

Kaygı, depresyon, stres, çarpıtılmış inançlar ve geçmiş deneyimler beyninize uyumsuz davranış örüntülerini yerleştirebilir.

Bu tip düşünceler her türlü şekle bürünür:

“Ben başarısızım.”

“Kimse beni beğenmiyor.”

“Doğru bir şey yapamam.”

 “Asla değişemeyeceğim.”

 “Bir şeylerin yolunda gitmediğine eminim.”

 “Eşim her zaman çok…”

Bu liste devam eder.

Olumsuz bir düşüncenin dükkân kurmakta gibi göründüğünü fark ettiğiniz an bunu sorgulayın. Ne zaman isterse istesin bilincinizde yer kaplamasına izin vermenize değer mi?

Hastadaki bu tip düşünce ya da inanç örüntüsünü fark ettiğim zaman onun yanlış olduğunu kanıtlamayı severim.

Doğru soruları sorun.

Soru sormaya başladığımda düşünce ya da inancın genellikle ya yanlış, abartılı, yararsız olduğu ya da yıkıcı olduğu açığa çıkar.

Kendinize sormanız gereken bazı sorular:

Gerçekten bu düşünce doğru mu? Aksine kanıt var mı?

Bu düşüncenin düzenli bir şekilde aklında yer almasına izin vermenin etkisi nedir? Bunun yerine odaklanabileceğiniz daha sağlıklı bir bakış açısı var mı?

Gerçek ile kokuşmuş düşünceyi yer değiştirin.

Yaşamlarımızdaki yalanları zayıflatabilir ve gerçek ile beyinlerimizi(yaşamlarımızı) inşa edebiliriz.

Yararı olmayan yolda gitmeyi reddederek olumsuz düşünce devrelerini zayıflatın ve parçalara ayırın. Bunun yerine daha doğru ve yararlı bir devre oluşturun.

Olumsuz düşünce örüntüsünü daha doğru bir şey ile değiştirin. Sadece “pozitif düşünce” ile değil gerçek doğruyla. Gerçek güçlüdür.

Kalıcı olumsuz düşüncenin başa çıkılması gereken acil bir konuya işaret ettiği nadir bir durumda, bir kez daha ve herkes için durumu çözebilirsiniz (ve elinizden geleni yaptıktan sonra artık endişelenmeyi reddedebilirsiniz). Bu, endişelerinizin bir çözüm olmaksızın dönüp dolaşmasına izin vermenizden daha yapıcıdır.

Düşüncelerinizi geri alma, gözlemleme ve değerlendirme alışkanlığını geliştirin. Özellikle de sürekli ortaya çıkan ve üzülmenize neden olan negatif bir düşünce varsa.

Özellikle tekrarlayan düşünceler ciddi bir sıkıntıya neden oluyorsa, ilişkilerinizi etkiliyorsa ve çalışma yeteneğinizi müdahale ediyorsa bir doktor, psikolog ya da danışmandan yardım almak da iyi bir fikir olabilir.

Güvenilir insanlar yaşamımızdaki doğruların büyük bir kaynağı olabilir. 

Ülkiye Betül BİRGÜL

Kaynakça

HAAS, Susan Biali, (28.11.2019). “You Can’t Believe Everything You Think”, (Erişim Tarihi: 18.12.2019).

YAZAR BİLGİSİ
YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.