Artemisia Gentileschi : Sanatın baskıya karşı direnişi

06.01.2018
Artemisia Gentileschi : Sanatın baskıya karşı direnişi

1593-1656 yılları arasında yaşamış, İtalyan Barok ressamı Artemisia Gentileschi, döneminin en başarılı ressamlarından olmuştur. 17yy.’da kadınlar her anlamda yok sayılmış, eve kapatılmıştır. Kilisenin baskasına ve  aynı zamanda da ataerkil baskıya maruz kalmışlardır. Kadın ressamlar da aynı şekilde kabul görmemiştir ve kadın oldukları için sanat okullarında eğitim alamamışlardır. Artemisia Gentileschi ise ressam olan babası Orozio Gentileschi tarafından yeteneği keşfedildikten sonra ilk eğitimini babasından almıştır. Aynı zamanda o dönem Avrupasında anatomi ve nü çizimler uygun görülmediği için kadın ressamlar natürmort çalışmalar yapmak zorunda kalmışlardır. Fakat Gentileschi tüm bunlara rağmen işlediği dinsel ve mitolojik temalarda figürlerini çıplak resmetmistir. İncil ve mitlerden aldığı kadın figürlerini güçlü bir görünümde resmetmiştir.  Bu yüzden de döneminde sıradışı olarak nitelendirilmiştir. Daha sonra  babası, Artemisia Gentileschi’nin perspektif eğitimi alması için Floransalı manzara ressam Agostino Tassı ile anlaşmıştır. O zaman daha 19 yaşında olan Artemisia, Tassi tarafından tecavüze uğramıştır. Babası Tass’yi mahkemeye verse de bir sonuç alamamışlardır. Bunun sonucunda çıkan dedikodular yüzünden Gentileschi Floransalı ressam Pietro Antonio Stiattesi ile evlenip, Floransa’ya taşınmıştır. Burada da egitimine devam etmiştir. Medici ailesinin beğenisini kazandıktan sonra diğer soylular arasında da ünü yayılmıştır. Academia Del Disegno’ya kabul edilen ilk kadın üye olmuştur. İlk ve en ünlü tablolarından biri olan Susanna ve yaşlılar’da ise iki erkek tarafından taciz edilen bir kadını resmetmiştir. Burda da çizdiği kadın profili güçlü ve kendinden emindir. İki yaşlı yerine babasını ve Tassi’yi koyar, Susanna ise kendisidir. Bunun nedeni babasının baskısı ve Tassi’nin onu kandırıp tecavüz etmesidir. Tevrat’ta geçen hikayeyi resmetmiştir. Bu hikayeyi aynı zamanda Rubens ve Velazquez’de resmeder ancak onların ele alış şekli daha farklıdır. Susanna profili bu durumdan rahatsız olmak bir kenara, neredeyse bu durumdan hoşnut gibi yüz ifadesine sahip bir şekilde çizilmiştir. Gentileschi’nin çiziminde ise tiksinti ve rahatsızlık açıkça görülür. Diğer bir çalışmasında ise Holofernes’in kafasını kesen Judith’i resmetmiştir. Caravaggio’ dan etkilendiği söylense de işleyişleri ve sahneleyişleri farklıdır. Caravaggio’nun Judith’i şık giyimli ve genç bir kadındır. Yüzünde tedirginlik ve kılıcı tutuşunda bir eğreltilik vardır. Hizmetçisi Abra ise yardım etmez sadece yanında durur ve yaşlıdır. Gentileschi’nin Judith’i ise daha olgun bir kadındır. Cesur bir şekilde ve kararlılıkla kılıcını tutar. Güçlü bir duruş sergiler. Abra daha gençtir ve Judith’e yardım eder. Holofernes direnmeye çalışırken Abra onun göğsüne bastırarak onu sabit tutar. Judith’in yüzünde bir soğukkanlılık vardır ve sansasyonel bir biçimde kanlar her yere saçılmıştır. Tabloyu 1612’de yapmıştır ancak sadece kıyafetlerin  rengi farklı olmak üzere 1614-1620 arasında tekrar yapmıştır. İlki Judith’in Holofernes’in boynunu vuruşu ikincisi ise Judith’in Holofernes’in katledişi‘dir. Esere Uffizi Galeri’sinde sergilenir. 400 yıl önce yaşanan olayı, Gentileschi’nin tecavüze uğramasını ve intikamını, gözler önüne serer. Diğer bir tablosunda kendi portresini resmetmiştir. Güzelleştirme çabası ve idealize etme kaygısına meydan okur. Çağın standart güzellik algısına karşı çıkar. Bir Resim Alegorilik Olarak Kendi Portresini tablosunda ise kendini olduğu gibi resmetmiştir. Bunu yaparken farklı bir açı kullanmıştır. Yapmacık pozlar yerine, o anki halini, dağınık saçlarını ve tablosuna verdiği dikkati eserde görürüz. Dönemin algısına başkaldıran feminist bir tarzı vardır. Sanatı teknik olarak beğenilse de, içerik olarak bu yüzden çok fazla eleştirilmiştir. Dönemin diğer erkek ressamlarının aksine kadını ruhsuz ve bir güzellik unsuru olarak çizmez. Dinsel ve mitolojik konuları çiziminde ortak bir nokta olarak güçlü, boyun eğmeyen kadınlar vardır. Kendi yaşadıklarını tuvale aktarır. Kısıtlamalara, toplumsal baskılara, din baskısına ve ataerkil düzenin getirdiği baskılara karşı direnişini ve tepkisini bütün tablolarında görebiliriz. Dışavurumcu bir ressamdır. Döneminde başarılı ve ünlü bir ressam olarak günümüze kadar ulaşmıştır. Dönemine göre ilerici ve derinden etkileyen bir tarzı olduğunu söyleyebiliriz.


Susanna ve iki yaşlı 

Judith’in Holofernes’in boynunu vuruşu

Judith’in Holofernes’i katledişi

Bir resim alegorisi olarak kendi portresi

YAZAR BİLGİSİ
YORUMLAR

  1. selma dedi ki:

    harika bir tanıtım