Opera tarihinin en dişi kadını: Carmen

Genel Kültür Müzik

18.09.2018

Akdenizli ‘Femme Fatale’ İspanyol bir çingenenin hikayesini anlatan Carmen operası, operaya önyargılı yaklaşan, onu abartılı bulanların bile severek dinlediği ve dinlettirdiği tek opera galiba.

Merimee’ın “Carmen” romanından esinlenerek yazılan opera, İspanya’da Sevil şehrinde geçiyor. Tütün fabrikasında çalışan, dillere destan güzelliğiyle karşı konulmaz cazibeye sahip çingene Carmen, ordudan On Başı ile ihtiraslı bir aşk yaşıyor ama sonra maymun iştahlılık ve oyunbazlıkta bir dünya markası olan bu genç kız, bir zaman sonra asker sevgilisinden sıkılıp bir boğa güreşçisi olan Escamillo ile birlikte olmaya başlıyor, bir kıskançlık cinayetine kurban gideceğini bilmeden…

Hikaye’nin sonu yıllardır, aynı şekilde, genç kadının ölümüyle son buluyordu. Ta ki geçtiğimiz aylara kadar. İtalya’da Floransa Operası kadın cinayetlerine dikkat çekmek için hikayenin sonunu değiştirdi. Bu sefer finalde Carmen öldürülmüyor, bu kez kendisi eski sevgilisine silah çekiyor ve onu öldürüyordu.

Floransa Operasından Paolo KLUN, Telegraph’a bu konu üzerine bir açıklama yapıyor ve ‘’Biz tiyatronun muhafazakar bir müzik kültürüne sahip olmaması gerektiğini düşünüyoruz. Carmen 150 yıl önce çok farklı bir kültürel bağlamda yazılmıştı, zaman değişiyor’’ diyor.

La Repubblica gazetesine konuşan Floransa Operası’nın yöneticisi Cristiano Chiarot da “Toplumumuz kadınların öldürülmesi ile yüzleşirken nasıl bir kadının (Carmen’in) öldürülmesini alkışlayabiliriz?” diyerek bu alternatif sona destek olduğunu vurguluyor. Bu cesur hikaye, sahnelenlediği ilk dönemde elbet tepki görmüş, ahlaki değerleri pek de yüksek bulunmamış. Bizet, eseri sahnelendikten 3 ay sonra, oldukça genç bir yaşta, 37’sindeyken vefat ediyor. Bir çok sanatçı gibi o da sanatının kıymetini bilindiğini görmeye ömrü yetmeyenlerden.

Acaba Bizet operasının, özellikle de ‘’Aşk evcilleştirilemeyen bir kuştur’’ diyen Habanera aryasının, bu kadar dillere pelesenk olacağını tahmin edilebilir miydi?

HABANERA

Aşk vahşi bir kuşa benzer

Ehlileştirmeyi deneyen

Pişman olur

Çağırman boşuna

Eğer istemiyorsa

Gelmez

Bir şey istenemez tehdit veya ricayla

Ne tatlı sözler yardım eder,ne de hışım

Kalan her şey boştur

O sussa bile

Ben iyiyim