Tarihsel Sürecinde Fotoğrafı Anlamak

12.07.2018
Tarihsel Sürecinde Fotoğrafı Anlamak

Anılarımızı başkalarıyla paylaşırken yaşanan haz, çoğu zaman o anı yaşarken alınan hazdan daha fazladır ve birçok kişi için, anılar paylaşılmadığı zaman yaşanmış sayılmaz. Hindistan’a seyahat ettiğinizde bir maymunun omzunuza konduğunu, Kapadokya’da balona bindiğinizde gördüğünüz eşsiz manzarayı, arkadaşlarınızla eğlendiğiniz o geceyi; kimseye paylaşmazsanız veya bir kanıtınız olmazsa, gerçekten yaşamış mısınızdır? İşte tam bu noktada fotoğraf sanatı imdadınıza yetişir, anılarınızı yıllarca, yüzyıllarca saklayabilmeniz ve paylaşabilmeniz artık mümkündür.

Esasen, fotoğraf sözcüğü ilk kez İngiliz Sir John F. W. Herschel (1792-1871) tarafından 1840 yılında kullanılmıştır. Sir John, yakın arkadaşı olan İngiliz bilim adamı William Henry Fox Talbot’un (1800-1877) uyguladığı yeni yöntemle, yüzey üzerinde elde ettiği görüntüye “fotoğraf” adını vermiştir. Yunanca phos  ve graphi (φωςve γραφη) sözcüklerinden oluşan “photography”(yunanca kelime φωτογραφια) İngilizce de fotoğraf karşılığı olarak kullanılır.

İngilizcede iğne deliği (pinhole), fotoğraf literatüründe ise karanlık oda ya da karanlık kutu (camera obscura) adıyla anılan fotoğraf tekniği oldukça basit bir ilkeye dayanır. Söz konusu ilke, bugünkü bilgilere göre, yaklaşık olarak milattan önce beşinci yüzyıldan beri bilinmektedir. Çinli düsünür Mo Ti, deneysel gözlemleri sonucunda, karanlık bir ortama açılan küçük bir delikten giren ışığın dışarıda bulunan ışıklı nesnenin tümüyle baş aşağı bir yansımasını meydana getirdiğini yazmıştı.

İlk üretilen kamera, aslında bir yanında delik bulunduran bir kutu şeklinde karanlık, kapalı bir alan olarak tarif edilebilir. İşleyiş şekli, optik yasalara bağlı olarak, küçük bir delikten gelen ışığın dönüşüm yaptığı yüzeyde bir görüntü oluşturması esasına dayanır. Görüntü yansıtıldığında baş aşağıdır, ancak temel olarak, günümüzün analog kamerasının ilkelerinden farklı kılan şey, aynalar ve ışık tarafından yaratılan görüntüyü yakalamak ve korumak için kullanılan filmdir.

Fotoğrafçılığın, gelişim gösterdiği sürecin başlarında, sanatın katili olduğuna inanılmaktaydı. Bununla birlikte, fotoğraf prensiplerinin Leonardo da Vinci, Michelangelo gibi Rönesans sanatçıları tarafından yaygın olarak kullanıldığı düşünülmektedir. 16. yüzyılın ortalarında, İtalyan bilim adamı Giovanni Battista della Portacentury, çizim sürecini daha kolay hale getirme konusunda kameranın nasıl kullanılacağına dair bir makale yazmıştır. Kameranın dışındaki görüntüyü, kamera içindeki tuvale yansıtmış ve daha sonra görüntü üzerine çizmiş ya da kopyalamaya çalışmıştır. Bu yöntem, yirminci yüzyılın başlarında animasyon endüstrisinde retroskop çiziminde kullanılana oldukça benzemektedir.

Kamera kullanma süreci o zamanki insanlar için çok garip ve korkutucu görünmekteydi ve Giovanni Battista, tutuklandıktan ve büyücülük suçuyla yargılandıktan sonra, fotoğrafçılık ve çizimi birleştiren bu fikirden vazgeçmek zorunda kaldı.

Aşağıdaki görselde, Giovanni Battistanın tarif ettiği şekilde kameranın kullanılmasının bir resmidir.

Resim1

Görüntünün kaybolmaması için kapının kapalı tutulması gereken bir yöntemdir, aksi halde görüntü silinir.

Rönesans sanatçılarının sadece birkaçı, çizimde yardımcı olarak kamerayı kullandığını kabul etseler de, çoğunun bu yöntemi kullandığına inanılmaktadır. Bunu açıkça kabul etmeme sebebi, okültizm ile ilişki kurma suçundan korkma ya da aldatma denen birçok sanatçıyı kabul etmek istememe korkusuydu.

Bugün Camera Obscura adı verilen ilk görüntüleme yöntemi, ugün işe yaramaz gibi görünse de, modern  fotoğraf sanatının ilk adımı olduğunu söyleyebiliriz.

Fotoğrafla ilgilenen toplumlar, 19. yüzyılın ortalarında hem profesyonellerden hem de amatörlerden oluşmaktaydı. 1853’te, Londra Kraliyet Fotoğraf Cemiyeti’nin atası olan Fotoğraf Topluluğu, Londra’da kuruldu. Bir sonraki sene Paris’te Société Française de Photographie kuruldu. 19. yüzyılın sonlarına doğru, benzer topluluklar, Almanca konuşulan ülkelerde, Doğu Avrupa’da ve Hindistan’da ortaya çıkmıştır. Bazıları genellikle fotoğrafçılığı tanıtmak için tasarlanırken diğerleri ise sadece sanatsal ifadeyi vurgulamıştır. Bu organizasyonlarla birlikte fotoğrafçılığı sanat olarak tanıtan dergiler de ortaya çıkmıştır.

Fotoğrafın tarihine baktığımızda, hemen hemen tüm fotoğrafların sanat eseri olmadığı görülmektedir. En eski fotoğraflar, sadece deneyseldir. Bu fotoğraflardan bazıları tarihi olayların, önemli toplantıların, çocukların fotoğraflarının, evcil hayvanların ve Grand Canyon ya da Niagara Şelalelerine yapılan gezilerin belgelendirilmesidir. Gerçek bir sanat formu olarak fotoğraf çekmek, görsel hafızayı korumaktan daha fazlasını yapmalıdır, bu nedenle iyi tanımlanmış olması gerekir.

 

Resim2

NICEPHORE NIEPCE. ‘Le Gras ‘da Pencereden Görünüm’. 1826. Helyografı. 20.3×16.5 cm İlk fotoğraf olarak kabul edilir. 

 

Dünyanın bir fotoğraf makinesi ile çekilen ilk fotoğrafı 1826 yılında Joseph Nicéphore Niépce tarafından çekilmiştir. Fotoğraf, Fransa’nın Burgonya bölgesindeki Niépce’nin arazisinin üst kat pencerelerinden kaydedilmiştir. Bu görüntü, bir cam veya metal parçası üzerine kaplanmış Judea bitümünü kullanan heliografi olarak bilinen bir işlemle çekilmiştir.

 

Resim3

İlk renkli fotoğraf, matematikçi ve aynı zamanda fizikçi olan James Clerk Maxwell tarafından çekilmiştir. Yukarıdaki fotoğraf, ilk dayanıklı renkli fotoğraf olarak kabul edilmiş ve Maxwell tarafından 1861’de bir konferansta sunulmuştur. SLR (Single Lens Reflex) ‘nin mucidi Thomas Sutton, deklanşöre basan kişidir, ancak Maxwell bilimsel süreçten sorumludur.

 

Resim4

İlk dijital fotoğraf 1957’te; Kodak’ın ilk dijital kamerayı icat etmesinden neredeyse 20 yıl önce çekilmiştir. Fotoğraf, başlangıçta filme aktarılan bir çekimin bir taramasıdır. Resim, Russell Kirsch’in oğlunu betimlemektedir ve bir kare fotoğraftan oluşan 176 × 176 çözünürlüğe sahiptir.

 

 

Resim5

Bir fotoğraf karesinin içinde ilk insan figürü, Louis Daguerre tarafından bir fotoğrafta ortaya çıkmıştır. Pozlama yaklaşık yedi dakika sürmüş ve Paris, Fransa’da bir caddenin fotoğrafını çekmeyi amaçlamaktadır. Uzun pozlama süresinden dolayı, sokaklarda yürürken, bir izlenim yaratmak için yeterince uzun süre sabit olmayan birçok kişi vardı. Ancak fotoğrafın sol alt tarafında, ayakta duran ve ayakkabısını cilalatan bir adam görebiliyoruz, karede gözükebilmek için yeterince uzun süre sabit kalabilmiş.

 

 

Resim6

Selfie‘lerden” önce, Robert Cornelius bir kamera kurmuş ve dünyanın ilk otoportresini Philadelphia Center City’deki Chestnut Street’teki bir iş için çekmiştir. Cornelius, lensin önünde ve koltuğundan kalkmadan bir dakikadan biraz fazla bir süre oturmuştur. Bu simgesel fotoğraf, 1839’da çekilmiştir.

 

 

Resim7

Havadan çekilen ilk fotoğraf, 1860 yılında sıcak hava balonuyla çekilmiştir. Bu hava fotoğrafı, iki bin metreden Boston kasabasını göstermektedir. Fotoğrafçı James Wallace Black, “Boston, Kartal ve Yaban Kazının Gördüğü” adlı eseri başlıklı çalışmasıdır.

 

 

Resim8

Renklendiren ilk manzara fotoğrafı 1877’de çekilmiştir. Fotoğrafçı Louis Arthur Ducos du Hauron, renkli fotoğraflarda öncüydü ve bu fotoğrafı yaratan sürecin ardındaki ustalıktır. Fotoğraf, Güney Fransa’yı betimlemekte ve “Güney Fransa’nın Peyzajı” başlıklı bir fotoğraftır.

1991’de Kodak, profesyoneller tarafından başarılı bir şekilde kullanılmak üzere geliştirilmiş ilk dijital fotoğraf makinesini üretmiştir. Diğer üreticiler hızla çalışmalarına devam etmiştir ve bugün Canon, Nikon, Pentax ve diğer üreticiler gelişmiş dijital SLR (DSLR) kameralar sunmaktadır.

Günümüzde, akıllı telefonlarla saniyeden kısa bir sürede yakaladığımız eşsiz görüntüler ve ilk fotoğrafın ortaya çıkışı arasındaki gelişime bakıldığında bu süreçten etkilenmemek pek mümkün değil.

Yazar: Zuhal Murat

 

Kaynaklar:

20 First Photos from the History of Photography

https://www.thesprucecrafts.com/brief-history-of-photography-2688527

http://www.birkarefotograf.com/fotografin-bulunusu/

https://library.harvard.edu/sites/all/themes/HarvardLibraryPortalTheme/timeline/index.html

https://photography.tutsplus.com/articles/a-history-of-photography-part-1-the-beginning–photo-1908

https://www.britannica.com/technology/photography#ref252861

 

 

YAZAR BİLGİSİ
YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.