Her Ruh Haline Uygun 15 Etnik Müzik

Bu listede sizi bir ruh halinden diğerine itecek, belki de dinlerken bulunduğunuz ruh haline uygun olacak müzikleri seçmeye çalıştım. Gününün mutlaka bir kısmını müziğe ayıran biri olarak, özellikle dilini bilmediğim şarkılar dinlemeyi tercih ederim; ilk dinlediğim anda bana hissettirdiklerini daha sonra şarkı sözlerini kontrol ederim hislerim şarkıya ne kadar yaklaştı diye. Her daim doğru hissetmiyorum elbette, özellikle hissettiklerime doğru orantıda çevirileri gördüğüm zaman müziğin evrensel oluşunu, ritmlerin, seslerin insani duygularımıza tercüman olduğuna tanık olma fırsatım oluyor. Bunu deneyebildiğim en güzel türlerden birisi etnik müzik. Enstrümantal müzikler de paylaştım onlar da birçok duyguya tercüman olmayı ve henüz dinlenilmediyse fark edilmeyi hak ediyor diyerek size bu listeyi hazırladım. Keyifli dinlemeler

1.Sona Jobarteh – Mamamuso

1983 Gambiya doğumlu sanatçının ilk albümünü 2008 yılında “Afro Acustik Soul” adıyla çıkış yapmıştır. Yedi albüm çalışması vardır. Batı Afrika Griot geleneğini yeniden inşa eden sanatçı aynı zamanda ilk profesyonel Kora sanatçısıdır. Kora çalgısı; yarım kesilmiş su kabağı ile üstüne inek derisi gerilmiş 21 telli Batı Afrika çalgısıdır.

kora çalgısı

2. Leo Rojas – Der Letzte Mohikaner

1984 yılı Ekvador doğumlu panflüt sanatçısı. Aslen İspanyol olan sanatçı 2000 yılında ailesiyle birlikte Ekvador’a yerleşmiştir. ” Spirit Of The Hawk ” isimli tek albümü bulunmaktadır. Sokaklarda panflüt çalarak geçimini sağlıyor. Kızıldereli folk müzik örneğidir. Pan flüt; metal, kil yahut ahşaptan yapılıyor. Yunan mitolojisinde pan flütü su perisi Syrinks bulmuştur.

pan flüt çalgısı

3. Mor Karbasi – La Galana İ Lamar

1986 doğumlu İsrail asıllı sanatçı, 18 yaşından 20 yaşına kadar mecburi askerlik yapmıştır. Bu süreçte müzik ile ilgili işler yaptığını dile getiren sanatçı, İlk albümü olan “Faran” 2013 yılında çıkarmıştır. Mor Karbasi 15. yüzyıl İspanyasının Sefarad öykülerini (15. yüzyıla kadar İspanyada yaşayan Yahudiler’in öyküleridir) , geleneksel Ladino (Yahudi İspanyolca’sı) şarkılarının Flamenko tarzında yorumlamıştır. Şarkılarını İspanyolca, İbranice veya İngilizce seslendirmektedir.

4.Ali Reza Gorbani – Rosvayeh Zamane

1973 doğumlu sanatçının ilk albümü “Enthusiasm” 2000 yılında çıkmıştır. Sanatçının şarkılarında Tar adında bir çalgı kullanılmaktadır. İrani coğrafyada kullanımı yaygın olan “Tar” Farça’da “tel” anlamına gelmektedir. Tamamen el yapımı olup ve yapımı için üç farklı ağaç kullanılıyor. Gövdesi için dut ağacı, kolu için ceviz ağacı, kafası için fındık ağacı kullanılırken gövdeyi sarmak için de sığır perikardı kullanılmaktadır. İran tarzında beş tel varken Azeri tarzında yedi tel bulunmaktadır. Bu çalgı aleti UNESCO tarafından da Dünya Miras Listesinde bulunmaktadır.

5. Faran Ensemble – Dune 

2009 yılında kurulan grup başta Türk-Azeri olmak üzere; Fars, Arap ve Orta doğu müziklerinden etkilenmiştir. Enstrümantal çalışmalar yapan grup ilk albümünü 2013 yılında “Faran” adıyla yayınlamıştır. Grup üyelerinden Roy Smila’nın çaldığı enstrüman İran Kemençesidir. Türk, Azeri, Ermeni ve diğer müzikal gelenekleri kullanılan eski bir İran dize eğildi cihazıdır. Bu, modern Avrupa kemanının türediği “rebab” ve Bizans “lyra” ile ilgilidir. Enstrüman değişken gerilim yayı ile oynanır ve adı küçük yay için Farsça kelimeden türetilmiştir – “kaman-cheh”. Bu çalgı erik ve ardıç ağaçlarından yapılmakta olup rezonans odası geleneksel olarak kedi balığı derisi ile kaplanmaktadır.

İran Kemençesi

6.Light İn Babylon – Ya Sahra

Grubun 15 parçadan oluşan ilk stüdyo albümü Life Sometimes Doesn’t Give You Space‘i 2012 yılında çıkmıştır. Sokak konserleri vermektedirler. Grubu kurdukları yıl (2009) grup üyelerinin İstanbul’da tanışmalarıyla gerçekleşir. Grubun kullandığı enstrümanlardan Djembe ve Santuru tanıtacağım size. Santur, Irak, İran yahut Hindistan kökenli bir çalgıdır. Yamuk şeklinde inşa edilen, genellikle ceviz ve benzeri egzotik ağaçlardan yapılan bir kutu şeklinde olan klasik bir santur, 72 ile 160 telden oluşur. Djembe ise Senegal’de şeytan davulu olarak bilinse de Afrika’nın Batısında yaygın kullanılan bir çalgıdır. Yapımında da bölgenin en değerli ağacı djembeden yapılır. Zebra, antilop, buffalo ya da keçi gibi hayvan derileri kullanılarak yapılır.  Djembe yöre insanının dini inancına göre 3 ruhu yansıtıyor: Ağaç, hayvan ve yapan ustayı.

Santur

Djembe

7. Gothart – Jovano Jovanke

Grup 1993 yılında kurulmuştur. Başlarda Orta Çağ müziği ve Çek folk müziği ağırlıklı şarkılar seslendiren grup zamanla Balkan müziğine yönelmiş, son albümlerinde ise Balkan şarkılarına daha çok ağırlık vermeye başlamıştır. Bu şarkıda da Makedon ezgileri duymaktayız. İlk albümü Por Nos De Dulta‘yı 1996 yılında çıkaran grup, toplamda yedi albüm yayımlamıştır. Enstrüman olarak akordeon;  Çalgı iki elin birlikte hareketiyle çalınır.  Çalgının çalışması sırasında her iki elin de uyumlu hareket etmesi gerekir. Türkiye’de en çok kullanan il ise Artvin’dir. Yöre halkı bu çalgıya “fisgarmoni” adını vermiştir.

8. Le Trio Joubran – Masar

Bu grup Filistinli üç kardeşten oluşmaktadır. Bu grup bir ud üçlüsüdür. İlk albümlerini 2002 yılında çıkardıkları “Tamaas” albümüdür . Enstrümantal müzikler yapan, dört kuşaktan beri “Oud” yapımcıları ve oyuncuların ailelerinden inen üç kardeş … Büyük büyük baba, büyük baba, baba ve şimdi Samir, Wissam ve Adnan bu enstrümanı tutkuyla yaptıklarını ifade ediyor. Ud aletini ise bilmeyen pek az olsa da 7. yüzyıl olarak tahmin ediliyor icadı. 9. yüzyıl civarında kartal tüyünden mızrapla çalınan alet günümüzde plastik mızrapla çalınıyor.

Ud

9. Arianna Sawall – Adoucit La Melodie

Arianna Sawall 1972 İsviçre Basel kentinde doğmuş arp sanatçısıdır. Arp çalgısı birçoğumuzun bildiği üzere en eski telli çalgılardandır. Ortaya çıkışı ise şöyledir; Bir yayla ok fırlatılırken gerilip bırakınca yay kirişi bir tınlama sesi çıkarır, tek telli veya değişik uzunluklarda teller eklenip, gerginlikleriyle oynanınca değişik sesler ortaya çıkar. Sesi yükseltmek için gövde eklenince enstrüman halini almış olur. Gövde eklendikten sonraki ilk hali “lir”dir. Yunanlılar ve Romalılar yaygın olarak kullandıkları liri Tanrı Apollon’un boş kaplumbağa kabuğuna teller takarak yaptığına inanılmaktaydı. Daha sonraları geliştirilerek “arp” adını verdiğimiz enstrümana dönüşmüştür. Orkestralarda kullanılan dik konumda tutulan arp, çağdaş orkestra çalgıları arasında telleri yalnızca parmakla çalınan tek çalgı olma özelliği taşımaktadır. Arp 47 telli ve 7 pedallıdır. Pedalların yardımıyla tel sesi değişmektedir.

Arp

10. Ayub Ogada – Kothbiro 

1956 doğumlu sanatçı Kenya Mombasa’da dünyaya geldi. Dünyaya Nyatiti çalgısını duyurmakta büyük bir etkiye sahiptir. Kenya’da bulunan Lou kabilesi tarafından kullanılan nyatiti 8 telli bir çalgıdır.

Nyatiti

11. Anna RF feat Naadistan – Tum Hi Ho

2011 yılında kurulan gurup şarkılarını tanıtmak için gezdiği birçok ülkeden insanlar ve sanatçılarla buluşup, güzel şarkılar yapmaktadır. Grubun kullandığı lavta adlı çalgı gövdesi armut biçimli, kısa saplı, mızrapla ya da parmakla çalınan uttan küçük telli çalgıdır. Sırtı akçaağaçtan, göğüs kapağı köknardan yapılır. 13. yüzyılda İran-Arap kültürü çevresinde olasılıkla da İspanya ve Güney İtalya üzerinden aldı. Yeni çağın başlarında Batı’da en önemli çalgı haline gelip 16-17. yüzyılarda altın çağını yaşamıştır. Bu şarkılarında Hint yapımı “Aashiqui 2” filminden bir şarkıyı enstrümantal olarak hazırlamışlardır.

Lavta

12. Azam Ali – Nami Nami 

1970 doğumlu İranlı vokal müzisyeni, ilk albümünü 2002 yılında “Portals of Grace” ismiyle yapmıştır. Çocukluk yıllarını geçirdiği Hindistan’da santurla tanışmış ve 1985 yılında ailesiyle ABD’ye gitmiştir.

13. Kelly Thoma – Ice Three

1978 Yunanistan doğumlu sanatçı ilk solo albümünü 2009 yılında “Anamkhora” ismiyle yayınlamıştır. Yunan Lir (klasik kemençe türevi) sanatçısıdır. Lir çalgısının ilk başlarda üç telli olduğu söylenmektedir. M.Ö. 6. yüzyılda sekiz telli halini Pythagoras ( İyonyalı filozof, matematikçi ve Pisagorculuk olarak bilinen akımın kurucusudur.) tarafından eklendiğini bilmekteyiz. Zamanla on iki telli halini alan çalgının ses kutusu kaplumbağa kabuğundan, kollar boynuz yahut ahşaptan yapılır. Telleri ise hayvan bağırsak kirişinden yapılır. Birçok sanatçıyla çalışması bulunan Kelly Thoma, Giritli Ross Daly ile çalışmıştır. Ross Daly ise yörenin lir ( Girit Kemençe) virtüözüdür. Onun da kesinlikle dinlenilmesi gereken bir şarkısını sizlere bırakıyorum.

14. Daiqing Tona – Ongmanibamai

1984 Çin doğumlu sanatçı Moğol halk müzikleri sanatçısıdır. Haya Band ile yaptığı bu şarkı hem sanatçının sesi hem gurubun keman, kopmuş yaylı çalgılar ve şaman davulları gibi müzikal öğeleri birleştirdiği müthiş bir eseridir.

15. Kalenderi – Altın Tasta Gül Kuruttum

Türk müzik grubu, ilk albümleri “Can” 2014 ve diğer albümü “Ademoğlu” 2017 yılında olmak üzere iki albümleri bulunmaktadır. Gurupta birçok sanatçı ile çalışılmakta. Bendir, cajan, djembe, ud, tambur, tombak, bas gitar, gitar gibi birçok enstrüman eşlik etmektedir. Bendir çalgısı klasik Türk müziğinde -özellikle Mevlevi zikir musikisinde- daire veya def adıyla bilinen vurmalı çalgıların Fas ve Cezayir ülkelerine özgü biçimi, 40-55 cm çapında daire şeklindeki kasnağa deri germek suretiyle bendirin en belirgin özelliği olan rezonansı sağlamak için iç tarafa geçirilen iplerdir. Isıtıldığında daha iyi ses verdiği bilinir.

Bendir

Sizlere keyifle dinlediğim şarkılardan bir derleme yapmaya çalıştım. Sizin de önerilerinizi bekliyorum.