Hieronymus Bosch
Erken Flaman Rönesansı
1450-1516
Jheronimus van Aken ismiyle doğan Hieronymus Bosch, “Erken Flaman Rönesansı” ressamlarındandır. Sanatı; fantastik tasvirleri, detaylı manzaraları ile dini görüş ve anlatıların çizimleriyle anılır. Ömrü boyunca eserleri; Hollanda, Avusturya ve İspanya’da toplandı ve özellikle dehşetli ve kâbusvâri cehennem tasvirleri başta olmak üzere büyük ölçüde kopya edildi.
Bazı kayıtlar olmasına rağmen Bosch’un hayatı hakkında çok az şey bilinir. Hayatının çoğunu büyükbabasının evinde doğduğu ‘s-Hertogenbosch Kasabası’nda geçirdi. Atalarının kökeni -günümüz Almanya’sındaki- Aachen’e dayanır. Onun karamsar ve fantastik stili- bilinen en büyük takipçisi İhtiyar Pieter Bruegel ile birlikte- 16. yüzyılın Kuzeyli sanatı üzerinde geniş bir etki bırakmıştır. Onun resimlerini modern bakış açısıyla yorumlamak zor olmuş, modern cinsel imgelerin örnekleriyle gizli tarikatlar veya metafizikle ilişkilendirme denemeleri büyük ölçüde başarısızlığa uğramıştır. Bugün, insanın arzularının ve en derin korkularının iç yüzünü anlayan büyük ölçüde bireyci bir ressam olarak görülmektedir. Bugün, yalnız 8 çizimle birlikte 25 kadar tablo, kesinlikle onundur, denilebilir. Bu yüzden ressamın niteliğini belirlemek özellikle zordur. Bunlardan başka yaklaşık beş tablo daha kesin olarak onun atölyesine atfedilebilir. Onun en övülen eserleri birkaç üç parçalı tablodan ibarettir, Dünyevi Hazlar Bahçesi[1] bunların en öne çıkanıdır.
Bosch’un günümüze ulaşan eserlerinin kesin sayısı hatırı sayılır miktarda tartışmanın konusu olmuştur. Ressam yalnız yedi tablosunu imzaladığı için bir zamanlar ona atfedilen bütün tabloların esasen onun elinden çıkıp çıkmadığıyla ilgili bir belirsizlik söz konusudur. 16. yüzyılın başlarından itibaren tablolarının sayısız kopya ve varyasyonlarının yayılmaya başladığı bilinmektedir. Ayrıca, tarzı oldukça etkili olan ressamın pek çok takipçisi tarafından geniş ölçüde taklit edildiği bilinmektedir.
Çeviren: Seda ÖZTÜRK
Kaynakça
DailyArt; https://itunes.apple.com/us/app/dailyart/id547982045?mt=8 [2.7.18]
[1] https://arthistoryproject.com/artists/hieronymus-bosch/the-garden-of-earthly-delights/
Ressam hakkında daha fazla bilgi için http://boschproject.org/#/