LEV NİKOLAYEVİÇ TOLSTOY’UN ESERLERİNDEKİ RUS RUHUNUN YÜCELİĞİ

14.05.2018
LEV NİKOLAYEVİÇ TOLSTOY’UN ESERLERİNDEKİ RUS RUHUNUN YÜCELİĞİ

Dünyaca ünlü Rus yazar Lev Nikolayeviç Tolstoy’un eserleri, insanların kalbini ve ruhunun en gizli köşelerini fethetmiştir.

Eserleri ilk olarak Rus kültürünün ve düşünce derinliğinin, ikinci olarak da dini ihtişam ve güzelliğinin yansıması olmuştur. Mülk sahibi kont, gönüllü akademisyen ve Rusya Bilimler Akademisi’nin muhabir üyesi olarak tanınan Tolstoy, Rus edebiyatının 19. yüzyıldan 20. yüzyıla geçişinin bir simgesi olarak kabul edilmesi ve böyle devam edilmesiyle birlikte Rus edebiyatının öncüsüdür. O, en zengin katkısını; dünya hümanizmine ve realizmine, Rus halkının günlük yaşamının gerçekçiliğini ve kendi düşüncelerinin insani yönlerini eserleriyle vurgulayarak sunmuştur.
Edebiyat çalışmalarına, felsefe uğraşlarını geliştirdiği günlüğünü tutarak başlar. Yazma yeteneği kusursuzlaşır ve kendine farklı kurallar, hedefler koyarak kişiliğini olgunlaştırmaya çalışır.

Tolstoy’un bazı eserleri, ayrı sınıflar arasındaki insan ilişkileri ve kahramanların kişilik özelliklerinin birçok yönünü yakından incelediği psikolojik yansımalarıyla bilhassa farklılık taşır.
Aynı zamanda bu olağanüstü Rus yazarın sadece seküler yaşamın değil, köylü sınıfı yaşamının da bir ehli olduğu hissedilir. Ayrıca Tolstoy’un eserlerinde kendi ordu görevi, öğrenimi, kamu çalışmaları, seyahatleri ve evliliği de göze çarpmaktadır.

‘Savaş ve Barış’: Rus Kültürü, Tarihi ve Psikolojisine Bir Bakış

Tolstoy uzun süre planladığı ‘Savaş ve Barış’ı yazmadan önce, tamamlamadığı ‘Dekabristler*’ eseri üzerine çalışmıştır. Öyle ki, yazarın Savaş ve Barış’ı yazmaya başlamadan önce tüm tarihi ve siyasi olayları gözden geçirmesi gerekmiştir. Epik-roman* bölümler halinde yayımlanmıştır. Başlangıçta, ilk bölümü 1865 yılında ‘Rus Habercisi’* adlı dergide çıkmış, daha sonra 1868 yılında ise geri kalan üç cildi yayımlanmıştır. Yapı ve içerik bakımından böylesine eşsiz olan eseri, o zamandaki Rusya’nın çoğu eleştirmeninin ve ünlü yazarlarının hemen dikkatini çekmiştir.
O zaman için reklamcılığın ve internetin yerleşmiş bir sistemi olmamasına rağmen; bu romanın yayılma hızı büyük bir ivme kazanmış ve günümüze kadar bu ivmeyi kaybetmemiştir. Örneğin, bu büyüleyici tarihi-psikolojik romanın dört cildi de o kadar hızlı yayılmıştır ki adeta basımının derhal tekrarlanması gerekmiştir.
Savaş ve Barış’ta sevginin tutkusu, siyasi entrikalar, savaş, felsefi arayışlar, kahramanların hayatın anlamı hakkındaki sorgulamaları ve yaşam yolunda kademeli ilerleyişlerinin bütünü bulunmaktadır.

Lev Nikolayeviç’in Rus ruhunun derin ve içten psikolojisini tümüyle yansıtmayı başaran tarzı özellikle dikkat çeker. Konuların dinamik değişimi ise romana canlılık ve çok yönlülük katmaktadır. Dinamik değişim ise bazen o dönemin tarihi olaylarının geniş çaplı panorasıdır; bazen de varoluşun sonsuz sorunlarını sorduğu gibi anında detaylı bir şekilde cevap veren sanatçının görkemli psikolojik görünümüdür.

Anna Karenina: Tutkulu Aşkın Canlılığı ve Trajedisi
Karakterlerin ve bütün yanlarıyla Lev Nikolayeviç’in dönemin çağdaşlarının ilişkilerine bütünüyle bağlı olan soruların ideolojik açıklamalarını ve ana karakterlerin tasvirlerindeki çarpıcılığında bulunan olay örgüsü işlenişiyle yarattığı farklılık, Lev Nikolay’ın tüm eserleri arasında ‘Anna Karenina’ romanını belki de zamanının aşk türündeki en popüler eseri kılar.
Romanın ilk bölümleri, özellikle bazı kısımlarında aristokrasiye rastlanır. İlk bölümü 1875 yılında ‘Rus Habercisi’ dergisinde yayımlanır ve hemen geniş okuyucu kitlesinin dikkatini çeker. Kalan bölümleri ise büyük bir sabırsızlıkla beklenir. Romanın tamamlanışının 1877 yılında olduğu düşünülmektedir. Romanın sonraki baskıları ise baştan sona kadar 1878 yılında yayımlanır.

Baş kadın karakterin tutkusunun hikâyesi, modern çekici aşk romanlarından ya da öykülerinden oldukça farklıdır. Anna’nın eşiyle ilişkisindeki karmaşa, Kont Vronski’ye duyduğu karşı konulmaz ihtirası, çocuğuna olan sevgisi ve sosyete dedikoduları…Tüm bunlar ana karakteri derinden yaralar ve iç yaşamını daha da allak bullak eder. Bu önemli anlar; araştırmacılara göre, zamanının insanlarındaki psikolojik patolojinin belirgin kişiliğinde iyi ve kötünün birlikte hüküm sürdüğü toplumda bozulmayı ve parçalanmayı en net şekliyle yansıtmaktadır.
Her şeyin ötesinde, 19. yüzyılın sonundaki politik, sosyal ve tarihsel gerçekliklerle roman kahramanları ilgi çekicidirler ve prototipleri* oluştururlar. Anna’nın eşi Aleksey Karenin, eleştirmenlere insan gücünün aydınlık temsilcisi olarak görünür; sevgilisi Vronski dönemin altın gençliğiyle bağdaştırılır; Anna’yı çevreleyen sosyete ise, aslında Tolstoy’un yaşadığı toplumun bir yansımasıdır.
Roman karmaşık bir yapıdadır ve anlamsız bir aşk hikâyesi değil, tersine devrim öncesi dönemin sosyal kargaşasını tasvir eden zorlu bir emeği sunmaktadır.

Diriliş Romanındaki Yozlaşmış Bir Kadının İç Dünyasındaki Çatışmalar
Lev Nikolay Tolstoy’un yapıtlarından son romanı, yayım yılı(1899) içinde yazılmıştır. Yazar tekrardan okuyucular için gündemdeki sosyal bir sorun olan yozlaşmış kadının kariyeri konusunu açmıştır. Yazar, olay dizimine Guy de Maupassant’ın yolculuktan dönen denizci hakkındaki temalarından birini alır. Kendi zevki için geneleve uğramasına karar verir, sonrasında ise hoş vakit geçirdiği kadının kız kardeşi olduğunu öğrenir. Bu trajedi, Lev Nikolayeviç’e sonraki çalışmaları için orjinal yazarın benzer temasını oluşturma hevesini katar.

Hikâyenin konusunda çok sayıda canlılık ve hayat dolu sahneler bulunur. Örneğin, romanın başını ele alacak olursak ana karakter Yekaterina Maslova dört yıllık kürek cezasına haksız yere mahkûm edilir. Ancak tüm jüriler bir hayat kadının kaderine değer vermeyecek kadar birbirinden farksız değildir. İçlerinden birisi olan Dimitri Nehlyudov, ona yardım etmeye karar verir. Bunun nedeni onun sadece adli hataya içerlemiş olması değildir. Her şeye ek olarak bir gecesini geçirdiği kadını Yekaterina’da bulur, sonra ise onu bırakır.
Kahramanların davranışlarının psikolojisi, bütün roman boyunca onları yönlendirecek olan Dimitri’nin Yekaterina’ya karşı suçluluğundaki derin duyusunda yatmaktadır.

Tolstoy’un Uzun Hikâyeleri ve Öyküleri*nin Güncelliği ve Günümüz

Tolstoy Nikolayeviç Tolstoy’un üçlemesi ‘Çocukluk’, ‘Yeni Yetmelik’, ‘Gençlik’ olsun; sürükleyici romanı ‘Aile Mutluluğu’ olsun, yetişkinler için yazdığı ‘Uzun Hikâyeler ve Öyküler’ olsun; tümü halen okurlar için güncelliğini korumaktadır. Günümüze kadar insanlar bu eserlerde varoluşun çoğu sorusuna ışık tutabilme yetkinliği olan dünyevi bilgeliğe, bunda ve diğer sosyal şartlarda hayatta kalmayı ve kişiler arası ilişkileri güçlendirmeyi kazanabildiler.
‘Çocukluk’, ‘Yeni Yetmelik’, ‘Gençlik’ eserleri konu ya da hikâyelerde karşılaşılan, yazarın yaşam koşullarını ya da kendi olaylarını ima etmekte olan yarı otobiyografik romanlara hemen hemen bağlıdır.
‘Aile Mutluluğu’, tuhaf bir şekilde başlayan bir evlilik ilişkisinin tüm karmaşıklığını açığa vurmaktadır. Ancak devam ettikçe eser daha da ilginçleşir. ‘Uzun Hikâyeler ve Öyküler’ serüvenlerin ve aynı zamanda Lev Nikolayeviç gibi bir yazar öğretmenin yüksek ahlak değerlerinin ve ders verici nitelikteki bulgularının en büyüleyici dünyasını ortaya koyar.
Ünlü Ressam ve Heykeltıraş İlya Repin’in Birkaç Tolstoy Tablosu

Dipnotlar
*Dekabristler: Diğer adı ‘Ayrılıkçılar’. İmparatorluk Rusyası’nda miladi takvime göre 26 Aralık 1825 tarihinde çıkan ‘Dekabrist İsyanı’ askeri ihtilalin isyancıları.
*Epik-roman: Oldukça uzun olması ve önemli tarihi olayları içermesiyle epik yanı, farklı konuları ele alması, karakter betimleme ve değişimlerini aktarmasıyla da roman yanını oluşturan eser türü.
*Rus Habercisi: Dönemin önemli dergilerinden biri. (Rusçası ‘Русский Вестник’)
*Prototip: İlk örnek, model, herhangi bir fikrin, çalışmanın ya da varlığın ilk hali.
*Uzun Hikaye ve Öyküler: Buradaki ayrıma dikkat etmek gerek.
Uzun Hikaye(Rusçası повесть):Sadece Rus edebiyatında bulunan, kahraman sayısı çok ve bir konu çevresindeki çeşitli olayları anlatan, gerçeğe dayalı olmayan hikaye türü.
Öykü: Hepimizin aşina olduğu, detaylı lirik betimleme ve düşüncelerin yer almadığı, kahraman sayısı az olan edebi türdür.

Rusçadan Çeviren: İpek Kırkavak

Kaynaklar
https://real-books.ru/russian-classics/lev-tolstoj/velichie-russkojj-dushi-v-proizvedeniyakh.html
https://theartstack.com/artist/ilya-repin/leo-tolstoy-in-his-study

YAZAR BİLGİSİ
YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.