Önemli Yaşam Kaynağımız: Su

Su; insanlığın varoluşundan bu yana sahip olduğu en temel ihtiyaçlardan biridir. Bedenimizin yaklaşık olarak %70’inin sudan oluştuğunu hepimiz öğrenmişizdir. Dünya’nın doğal su kaynakları her geçen gün küresel ısınma gibi felaketlerin etkileriyle tükenirken sahip olduğumuz su tüketim alışkanlıklarımızda ne gibi değişiklikler var? Gözle görülür değişiklikler yok ise; bu alışkanlıklarla ne kadar daha yaşayabiliriz?
Her insan bir günde litrelerce su tüketmektedir. Tüm su kaynakları aslında yağmur suyudur. Peki, yağmur suyunu geri dönüştürerek günlük işlerimizde kullanacak bir sisteme sahip olsak bu sayıyı düşürebilir miyiz? Değişik yağmur hasadı uygulamalarını birbirinden ayıran tek fark suyu nasıl yakaladığınız ve depoladığınızla ilintilidir. Şimdiye kadar yağmur suyunun genelde şehir merkezinden uzak noktalarda barajlarda tutma uygulaması benimsenmişse de günümüzde bu yaklaşım şehirlerin ve kırsal alanların da suyu yakalama alanları olabileceği yaklaşımıyla değişmiştir. Çatılar, kaldırımlar, tüm bir şehir ve kırsal alanlar su tedarik alanı olarak görülmektedir.

Görsel 1: Yağmur Suyu Kullanım Alanları*

Son yıllarda binalarda kullanılan yağmur suyu geri dönüşüm sistemleri bizleri su idaresine bağımlılıktan büyük ölçüde kurtarmaktadır. Kullanılan sistemlerdeki aşamaları özet olarak başlıklar halinde ele alacak olursak:
1. Süz 2. Depola 3. Pompala 4. Filtrele 5. Yeniden Kullan
İlk aşama olan süzme işlemi, tel filtreler kullanılarak yağmur suyuna karışan büyük döküntülerden kurtulmaktır. Depolama işleminde yağmur suyuna uygun seçilmiş bir depolama tankı kullanılır ve tank içerisindeki filtre sepeti yardımıyla süzme işleminden geriye kalan yüzey pislikleri de tutulur. Su tankının içerisinde bulunan pompa aracılığıyla yağmur suyunu şebeke suyuna geçirilir. Yağmur suyu tesisata ulaşmadan önce, entegre yağmur suyu arıtma sisteminden geçirilerek koku ve tat süzüldükten sonra mor ötesi dezenfektan eklenerek hastalığa yol açabilecek organizmaların üremesi engellenir. Duşların, lavaboların ve çamaşır makinelerinin atık suyu, su geri dönüştürme sistemine giderek zar filtrelerden geçer. Bu zar filtreler sudaki sabunu, bazı yağları, ölü deri hücrelerini süzerek çimlerin ya da bahçenin sulanmasında kullanılabilecek hale getirir. Elde edilen su bitkilerin içebileceği kadar sağlıklıdır!
Anlatılan sistem size karışık ve maliyetli geldiyse daha basit yöntemleri de var. Avrupa ülkeleri gibi geri dönüşüm konusunda hassas ve bilinçli olan ülkelere baktığımıza benimsedikleri sıfır atık veya ayrıştırma çalışmaları yanında yağmur suyunu evlerinde kullanmak için de alternatif ve basit yollar geliştirmişlerdir.
Türkiye’de ise Boğaziçi Üniversitesi Yeşil Kampüs uygulamaları arasında Yağmur Suyu Geri Kazanım Sistemi adı verdikleri sistem ile Kandilli Kampüsü ve Hisar Kampüsü’nde elde ettikleri yağmur suyunu bahçe sulama, temizlik ve rezervuarlarda kullanmaktadırlar. 2013 ve 2014 yıllarında Yağmur Suyu Geri Kazanım Sistemi sayesinde toplamda 86,46 m3/gün kapasitesiyle su ayak izini etkileyen geri dönüşüm miktarı 1730 m3 olmuştur.
Yağmur suyu geri dönüşüm sistemlerinin maliyeti azaltıldığında, daha basite indirgenebilen bir proses (Süreç kelimesi tercih edilebilir) olması dahilinde kullanımının yaygınlaşacağını; bu sayede bizlerin de su tüketim planımızı güncelleyebileceğimizi öngörüyorum.

Latife SAKALLI, 8 Ağustos 2019

Referanslar:
1. İklim değişikliğine uyum özelinde bazı uygulamaların Türkiye açısından değerlendirilmesi, Orman ve Su işleri Bakanlığı Su yönetimi Genel Müdürlüğü, Silkin, H., 2014, https://sutema.org/gelecegin-suyu/yagmur-hasadi.20.aspx
[*]https://sutema.org/resources/CategoryItem/ImageFile/2015-11-25_21-03-44-145%203-3_l.png
2. Harlan Murphy, ‘’Birik Yağmur Birik’’, Popular Science Dergisi 59 (Mart 2017): 28
3. How To Build A Rainwater Collection System, 12 Nisan 2011, https://www.sososhare.com/deco-bliss/MYTNciCplmw.html
4. Tablo. Üniversite Su Geri Kazanım/Tekrar Kullanım Uygulamaları, https://yesilkampus.boun.edu.tr/tr/content/atik-su-yonetimi