Raffeolucuk İkinci Dalgasını Başlatan İnsan: Gabriel Dante Rosetti

12.05.2019
Raffeolucuk İkinci Dalgasını Başlatan İnsan: Gabriel Dante Rosetti

12 Mayıs 1828 Londra, İngiltere’de doğan ve 9 Nisan 1882’de Birchington’da ölen Dante Gabriel Rosetti, asıl adıyla Gabriel Charles Dante Rosetti, Pre-Raphaelite Brotherhood (Raphael Öncesi Kardeşlik) olarak bilinen din, Orta Çağ ve ahlak gibi konulara bilimsellikten uzak tavır benimseyen grubun kurulmasına yardım eden şair ve ressamdı. (Pre-Raphaelite’ler kalıplaşmış geleneklerden uzaklaşarak Orta Çağ’ın yalın doğal ve saf sanatına dönmek istiyorlardı.) Dante Gabriel Rosetti, Rosetti ailesinin en ünlü üyesiydi.

Çocukluk-Gençlik Yılları ve Çalışmaları

Rosetti, 1836-41 yılları arasında King’s College’da genel bir eğitim aldıktan sonra meslek olarak resim ve şiir arasında tereddütte kaldı.14 yaşındayken merkezi Londra’da olan Bloomsbury’deki eski moda Sass çizim okuluna gitti. Ardından 1845’te Royal Academy okullarında tam zamanlı haline geldi.

Bu sırada Rosetti, William Shakespeare, J.W. von Goethe, Lord Byron, Sir Walter Scott’ın romantik ve şairane edebiyatını ve korku içerikli Gotik hikâyeleri ayırt etmeden okuyordu. Amerikalı yazar Edgar Allan Poe’nun eserleriyle büyülenmişti.1847’de 18.yüzyıl ressam ve şairi William Blake’i, içinde çizimlerinin, düzyazılarının ve şiirlerinin bulunduğu kitap cildini almasıyla keşfetti ve o zamandan beri bu cilt Rosetti MS olarak bilinir. Bu ciltte bulunan William Blake’in ressam Sir Joshua Reynolds’a karşı sert eleştirileri, Rosetti’yi işinde uzmanlaşmış Sir Edwin Landseer’in çalışmalarındaki anektotsal konular gibi önemsiz gördüğü Viktorya dönemine ait resimlerini eleştirmesi konusunda cesaretlendirdi.

Rosetti 20 yaşına gelene kadar birçok İtalyan şairin çevirisini yapmıştı ve kendi şiirlerini yazmaya başlamıştı, bununla beraber Rosetti aynı zamanda ressam olan Ford Madox Brown’ın sanat atölyelerinde gayri resmi şekilde kısa süreli bulunuyor ve burada ders alıyordu. Burada Brown’ın Almanya’ya Rönesans öncesi sadelik akımını getiren Alman Pre-Raphaelite’leri ‘’Nazarenes’’ grubuna duyduğu hayranlıktan kazandı. İngiltere’de de benzer bir reform başlatmak için kaldı.

William Michael Rosetti dışındaki tüm Royal Academy öğrencileri ve büyük çoğunlukla Rosetti’nin çabalarıyla İngiliz Pre-Raphaelite Kardeşliği 1848’de yedi üyeyle kuruldu. Resimlerde açık havada doğanın ve her bir ufak detayın titizlikle incelenmesiyle beraber ‘’Doğada hakikati’’ amaçladılar. Bu özellikle William Holman Hunt ve John Everett Millais’ın amaçlarındandı.

Rosetti Kardeşliğin amaçlarını şiir resim ve sosyal idealizmle ilişkilendirerek ve Raffaello Öncesi terimini romantik Orta Çağ geçmişiyle eş anlamlı olarak yorumlayarak genişletti.

Rosetti’nin ilk iki yağlı boya çalışması olan The Girlhood of Mary(Meryem Ana Kızlığı),1849 ve Ecce Ancilla Domini (The Annunciation; 1850) (Beşaret) biçim olarak sade olsa da sembolik açıdan oldukça detaylıydı. Aynı atmosferin bir kısmı, 1850’de Raphaelite Öncesi dergisi olan The Germ’in ilk sayısında yılında yayınlanan The Blessed Damozel ( Kutsanmış Damozel) adlı şiirinin zengin kelime dağarcığı ve duygusal gücünde hissedilir. Ecce Ancilla Domini ilk sergilendiğinde Rosetti’nin sükûnetini koruyamadığı birçok eleştiri aldı. Sonuç olarak, Rosetti suluboya çizimlerinin de yararına halka açık bir şekilde çizimlerini göstermekten vazgeçti. Aynı zamanda eserlerinde dini temalardan ziyade Shakespeare, Robert Browning ve Dante’nin eserlerindeki sahneler gibi daha düşsel gücün özgürlüğüne önem veren resim sahneleriyle ilgilenmeye başladı. Buna özgü örnek olarak ‘’How They Met Themselves’’ (1851–60) gösterilebilir.1856’da Rosetti’nin eserlerinde Sir Thomas Malory’nin Morte Darthur (Arthur’un Ölümü) ve Alfred, Lord Tennyson’un Idylls of the King (Kralın İdilleri) etkisiyle eserlerinde efsanevi Arthur çağına dair hanedana ait parıltılar, renkler ve Orta Çağ’a ait zırhlardaki aksesuarlar ve kıyafetler görülmeye başlandı.
1850’ler Rosetti için olaylı yıllardı. Olaylar Pre-Raphaelite çemberine, ilk olarak tüm gruba modellik yapan daha sonrasında sadece Rosetti’ye tutuklu kalan ve 1860’da onunla evlenen güzeller güzeli Elizabeth Siddal’ın katılmasıyla başladı. Rosetti’nin birçok eseri ona karşı hislerine şahitlik eder.

1854’te Rosetti yetkili ama bir o kadar da zor beğenen John Ruskin adında bir sanat eleştirmeni ve patron kazandı. O zamana kadar Raphaelite Öncesi Kardeşlik sona ermiş, üyeler kendi ilgi alanları ve mizaçlarına göre bölünmüştü ama Rosetti’nin farklı kişiliği farklı bir dalgada yeni heveslere uyandı. 1856’da Edward Burne Jones ve William Morris gibi Oxford öğrencileriyle iletişime geçti. Bu iki genç öğrenciyle Ön-Raffaeloculuk hareketin ikinci yeni dalgasını başlattı. Bu yeni dalganın başlıca iki amacı doğaya hakikatin gerçekliğinden ziyade efsanevi geçmişin uyandırdığı romantik heves ve uygulamalı tasarım sanatlarında reform yapma tutkusuydu. Rosetti’nin ilhamı sadece Arhur efsanesini yansıttığı resimleriyle değil aynı zamanda başka sanat dallarıyla da yönetiliyordu. Bu yeniçağ Tennyson’ın 1857’de yayınlanan Poems kitabına Moxon’ın çizimlerini eklenmesiyle oluşturulan baskıya yapılan düzenlemelerle ön görülmüş oldu. Rosetti’nin 1856’daki görevi Llandaff Katedral’i için üç parçalı tablo olan ‘’The Seed of David’’i çizmekti. Rosetti ve Burne-Jones, Morris ve diğer yandaşları sanatın ve hatta zanaatın ilerlemesi konusundaki girişimlerde oldukça başarılı olsa da teknik bilgi ve deneyim konusunda başarısız oldular.

SONRAKİ YILLAR

1860’lardan itibaren yeni deneyimler Rosetti’nin rahatsız edici yaşamının bir parçası haline geldi. Rosetti’nin Elizabeth Siddal ile olan evliliği, karısının sürekli devam eden hastalıkları tarafından gölgelendi ve 1862’de eşinin yüksek doz afyon kullanımıyla trajik bir şekilde sona erdi. Duyduğu derin acı bitirmiş olduğu tek elyazması şiirlerinin onunla beraber gömülmesini istemesine neden oldu. Rosetti karısına olan aşkının, Dante’nin Beatrice için duyduğu mistik ve idealize olan aşkı ile şu an Tate Galerisinde olan 1863’de resmettiği Beata Beatrix tablosu arasındaki benzerliği açıkça görüyordu.

Rossetti, Dante Gabriel: Music

Rosetti’nin yaşamı ve sanatı büyük oranda değişmişti. Londra’daki Blackfriars’daki nehir kenarındaki mülkten Chelsea’ya geçti. İlham kaynakları olan yeni arkadaşları Algernon Charles Swinburne ve Amerikalı ressam James McNeill Whistler ile sanatta daha estetik ve erotik yaklaşımlara yöneldi. Edebi temalar, resimlerinde metresi Fanny Cornforth gibi daha dünyevi güzelliklerin olduğu resimlere yol açtı ve daha önce görülmemiş bir şekilde yağlı boyayla bu resimleri boyadı. Bunlara örnek olarak Blessed Damozel (1871-79) ve The Bower Meadow (1872),Proserpine (1874), ve La Pia de’ Tolomei (1881) gösterilebilir. Tablolarındaki bol renk kullanımı ve uyumlu tasarımlar Raphaelite Öncesi grubun yüz tipiyle eşleştirilen durgun kadınlardaki canlılığı arttırdı. Tablolar koleksiyonerler arasında ünlü oldu ve Rosetti bu tabloların kopyalarını yapmak için kendisine yardımcı kiralayacak kadar varlıklı hale geldi. Rosetti aynı zamanda antikalar topladı ve büyük Chelsa bahçesini vahşi hayvanların gösterildiği sergilerdeki hayvanlar ve kuşlarda doldurdu.

Rossetti, Dante Gabriel: Beata Beatrix

Rosetti 1861’de The Early Italian Poets (İlk İtalyan Şairleri) ve çevirileriyle mütevazı bir başarı elde etti ve 1860’ların sonlarına doğru düşünceleri tekrardan şiire kaydı. Yeni şiirler yazmaya başladı ve Highgate Mezarlığında karısıyla beraber gömülü olan şiirlerinin kurtarılması konusunda düşünmeye başladı.1869’da sıra dışı iş adamı Charles Augustus Howell tarafından yürütülen kazı çalışmaları açık bir şekilde batıl inançlarıyla yaşayan Rosetti’yi rahatsız etti. Bu mezardan çıkarılan şiirlerin yayınlanması 1870’li yıllardaydı. The Poems, Robert Buchanan adıyla bilinen gazeteci ve eleştirmen Thomas Maitland’ın Rosetti’ye düzenlediği ağır eleştirileriyle etkisini kaybetti. Rosetti ılımlı bir şekilde yayınladığı Athenaeum’da bu eleştirilere karşılık verdi ama ona yapılan eleştiri oldukça acımasızcaydı ve eleştiride yinelemeler söz konusuydu. Daha sonra alkolle beraber uykusuzluk Rosetti’nin sonunu 1872’de getirdi. Yeterli miktarda yeniden yazmak ve çizmek için iyileşse de Chelsa’daki yaşamını yarı hastalıklı ve münzevi şekilde yaşadı. 1874 yılına kadar 1871’de William Morris ile ortak aldığı Oxford yakınlarındaki mülkiyet olan Kelmscott Manor’da zamanının çoğunu geçirdi. Onun bu dönemdeki sevgiyle idealleştirilmiş Jane Morris portreleri onu daha gizemli ve şairane zamanlarına döndürdü.

1880’lerin başlarında sulu boya resimlerin kopyalarıyla, Dante’s Dream(1880), yeniden gözden geçirdiği kitabı Poems, Ballads and Sonnets(1881), içerisinde yoğun trajedinin bulunduğu bir kadın ve bir erkek arasındaki aşkı konu aldığı sone dizisi olan ‘’The House of Life’’ la kendini meşgul etti. Avukat ve yazar Theodore Watts-Dunton bu sırada Rosetti’nin mali işlerini düzenlemek için elinden geleni yaptı.1881 yılında İngiltere’nin kuzeybatısında yer alan Keswick’i ziyareti sonrası Rosetti’nin sağlığı daha önce hiç olmadığı kadar kötüye gitti ve onu takip eden ilkbaharda öldü.

ŞAİRLİĞİ

Yeni temaların keşfi ve bilimsel eğilimden uzaklaşmasıyla, Rosetti 19. yüzyıl İngiliz sanat tarihinin en önemli figürleri arasında yer almaya devam eder. Rosetti’nin kalıcı değeri şairliğiyle önem kazandığı kadar ressamlığı ve resimleriyle de önem arz eder. Resimlerinde sıklıkla görülebilecek kostüm detayları ve oldukça yoğun yeşil tonlarının kullanımının aksine Rosetti şiirlerinde detayları duygulardaki yoğunluğunu ve bir ruh halini uyandırmak için kullanılır. Küçük ve görüşte gösterişsiz dokunuşlar yardımıyla, örneğin ‘’My Sister’s Sleep’’(Kız Kardeşimin Uykusu)’de zamanın askıya alınışıyla odadaki ve şiirdeki sessizlik tam anlamıyla duyulabilir. ‘’The Wood Spurge”da da Rosetti bunun benzeri konulardaki ustalığını gösterir. Zamansız an kavramı ve bu konudaki başarısı ,“A Venetian Pastoral by Giorgione in the Louvre” sonesinde yine görülür.
Ölü karısının hayaletinin ziyaretini ele alan The Steam’s Secret’da kelimeleriyle gücüyle üzüntü ve pişmanlığı yansıtır.

Rosetti doğuştan sonede uzmandı ve en iyi başarısı olan ‘’The House of Life’’ fiziksel ve ruhsal aşkın gizemlerini andıran benzersiz bir soneydi. Bu sonede Rosetti kendini hakir görenlere de söylediği gibi -Vücudun tutkuları ve hazlarının ruhun asaletiyle denk düşmezse bir hiç olacağını- ilan etti.

Rosetti’nin şiir sanatında daha başka, daha az öznel yaklaşımları vardı. İtalyan Risorgimento arka planına dayalı ‘’The Last Confession’’(Son İtiraf) Robert Browning’inkilerle kıyaslanabilecek derecede güçlü dramatik monologlarındandır. Orta Çağ’a dayanan ilgisiyle Rosetti aynı zamanda balad ruhunu da yakaladı. Modern doğaüstü birkaç balad ve tarihi varoluş baladları arasında yer alan ‘’The White Ship’’ ve ‘’The King’s Tragedy’’ çok iyilerin arasına girebilecek nitelikteydi. Rosetti kariyerinin başında British Museum’da büyük kanatlı boğaları görmesi ona kelimelerle yaratılan müzik bakımından zengin hayali vizyonda çok çeşitli olan 1850’de yazdığı ‘’The Burden of Ninevah’’ şiiri için ilham verdi.

Çeviri: Bahar Bostan
Kaynak: https://www.britannica.com/biography/Dante-Gabriel-Rossetti

ETİKETLER: , , ,
YAZAR BİLGİSİ
YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.