Sanat Tarihindeki En Ünlü Beş Medusa Başı Tablosu

05.06.2018
Sanat Tarihindeki En Ünlü Beş Medusa Başı Tablosu

Medusa

Franz von Stuck, Head of Medusa, c.1892, Özel koleksiyon

Medusa, Yunan mitolojisinin meydana getirdiği en çirkin yaratıklardan biriydi. Medusa ismi, antik Yunancada “koruyucu, gardiyan” anlamına gelir. O bir canavardı; genellikle saçları yerine zehirli canlı yılanlarla yaşayan, kanatlı bir dişi olarak tanımlanan bir Gorgon’du. Onun süper gücü ise basitti. Yüzüne bakan taşa dönüşürdü.

 

Resim1

Medusa başı , 2.yüzyılın ikinci yarısı, Dar Zmeala evi banyosu, Sousse Arkeoloji Müzesi

Medusa efsanesinin Romalı şair Ovid tarafından yazılmış son versiyonunda, aslında Medusa büyüleyici güzelliğe sahip genç bir kızdı. Birçok talibinin büyük arzusurdu; fakat Poseidon, Athena’nın tapınağında ona tecavüz ettiği için öfkeli Athena, Medusa’nın güzel saçlarını yılanlara dönüştürdü ve yüzünü o kadar berbat hale getirdi ki… Onunla göz göze gelenler taşa dönüşürdü. Ovid’in anlatımına göre Perseus, Medusa’ya Minerva (Athena) tarafından verilen cezayı adil ve hakedilmiş olarak ifade etmiştir.

 

Resim2Medusa’nın başını tutan Perseus, Benvenuto Cellini tarafından yapılmıştır (1545-1554) Senyörler Meydanı, Floransa; Kaynak: eventsromagna.com

 

Hikayenin birçok versiyonunda, Polydectes’in annesiyle evlenmek istediği için başını Seriphus Kralı Polydectes tarafından almak üzere gönderilen Perseus kahramanı tarafından kesildiği belirtilmiştir. Tanrılar bunun farkındadır ve Perseus yardım almıştır. Athena’dan aynalı bir kalkan, Hermes’ten altın ve kanatlı sandalet, Hephaestus’un bir kılıç ve Hades’in görünmezlik miğferi aldı. Medusa ölümlü olan üç Gorgondan biri olduğu için, Perseus, Athena’dan aldığı aynalı kalkanın yansımasına bakarken onu öldürmeyi başarır.Fakat bir nokta daha vardır ki; Medusa Poseidon’dan hamile kamıştır. Perseus onu kestiğinde, kanatlı bir at olan Pegasus ve altın bir kılıç taşıyan devasa Chrysaor, vücudundan fırlar.

Daha modern sanatta da “Medusa’nın Başı” konusu oldukça popüler oldu. Aşağıda Medusa’nın başının en ünlü beş tablosunu görebilirsiniz:

 

1, 2 Caravaggio, Medusa:

Resim3

                                    1595-1596 yılları arası, Caravaggio, Uffizi Galerisi

 

 

Resim4

                                       Caravaggio, Medusa-Murtola, 1596, özel koleksiyon

 

Caravaggio, 1596’da ilkini ve 1597’te ikinicisini olmak üzere, Medusa’nın iki versiyonunu resmetmiştir. İlk versiyon hakkında 17. yüzyıl şairi Gaspare Murtola “Kaç, gözlerin şaşkınlıkla taşlaşmışsa, seni taşa çevirecektir.” demiştir. Bu eser özel olarak sahip olunmuş ve imzalıdır, şimdi Murtola olarak bilinir.

Burada gösterilen ikinci versiyon biraz daha büyüktür (60 × 55 cm). 1597 tarihlidir ve imzalı değildir.

 

3. Peter Paul Rubens, Head of Medusa

 

Resim5png      Peter Paul Rubens, Head of Medusa, tahminen 1617-1618, Kunsthistorisches Müzesi

 

Rubens ile aynı çağda yaşayanlar, Medusa’da korkunç bir yaratıktan daha fazlasını gördüler. Hem mantıksal aklın bir zaferi olarak hem de tutkuları kontrol etme ve metanetli ağırbaşlılığı bastırılamayan gerçeklikle kullanma olarak yorumlanmıştır. Yılanlar büyük ihtimalle bir uzman, Frans Snyders tarafından idam edilmiştir, ancak fikir Rubens’e aittir. Her iki iç içe geçmiş hayvanın sağda yer alması muhtemelen çağdaş amblemlerden elde edilmiş olsa da, onların zoolojik olarak doğru gösterimi, Rubens’in kendi doğaya yakın çalışmasına dayanmaktadır. Sağ ön planda bulunan sarmalanmış yılan gibi bazı örnekler için Rubens muhtemelen Kuzey İtalya’da popüler olan doğada kendiliğinden oluşmuş modelleri de kullanmıştır.

 

4. Arnold Böcklin, Medusa

 

Resim6                     Arnold Böcklin, Medusa, tahminen 1878, Germanisches Nationalmuseum

 

Bu tablo hakkında gördüğünüzden başka bir şey söylemek zor. Belki de “Das Medusenhaupt (Medusa’nın Başı)” adlı eserinde Sigmund Freud’un ne düşündüğünü söylemek için iyi bir zamandır. Freud’un yorumunda şu ibare yer alır:

“Kafasını kesmek=hadım etmek.” Medusa’nın terörü, bir şeyleri görmeyle bağlantılı bir hadımlaştırma terörüdür. Birçok analiz bizi şu sonuca yaklaştırmıştır: Bu terör, o zamana dek hadımlaştırılma tehdidine inanmakta isteksiz olan bir erkek çocuk, muhtemelen annesine ait, tüylerle çevrilmiş olan kadın cinsel organının gördüğü zaman ortaya çıkar.

Bu bakış açısına göre “son derece güzel” Medusa, hadımlaştırma ile ilgili efsanevi gerçeklikten önce  masumiyetiyle hatırlanan bir annedir. Bunun tam tersine, klasik Medusa, oedipal/şehvet düşkünüdür. Yasak anneye bakmak, kişiyi yasadışı arzular içinde tahrik eder ve Tanrı’nın intikamının dehşetiyle onu dondurur. Biliyorum, karmaşık.

5. Bilinmeyen Ressam, Medusa

 

Resim7png                    16. yy, Bilinmeyen Ressam, Medusa Başı, Uffizi Galerisi

 

1782’de Leonardo’nun biyografisti, Luigi Lanzi, Leonardo’nun Giorgio Vasari tarafından yapılan tablosuna dayanarak, hatalı olarak, Medusa başı tablosunun Leonardo tarafından resmedildiğini söylemiştir. 20. yüzyılda Bernard Berenson ve diğer önde gelen eleştirmenler Leonardo’nun Uffizi’deki resminin yazarlığına karşı çıktılar. Artık tablonun tahminen 1600’lü yıllarda anonim bir Flaman ressam tarafından yapıldığına inanılmaktadır.

Orijinal Metin:

5 Most Famous Medusa’s Head Paintings In The Art History

(Tercüme eden: Zuhal Murat)

YAZAR BİLGİSİ
YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.