Sanatta Bir Ahenk :Rembrandt Işığı

Sanatta çok ayrı bir yere sahiptir ışığın ahengi ve neredeyse her alanda kullanılmıştır. Bunların başında tabii ki resim sanatı gelir. Derinliğin, gölgelerin ,yansımaların eserlere farklı anlamlar kattığı bu dalda ışığı işlemek adına teknikler geliştirilmiştir. Ve bir teknikten bahsedeceğim sizlere, tablolardaki gerçeklik yansıması: Rembrandt Işık Tekniği. 17. yüzyılda yaşamış olan ünlü Hollandalı ressam Rembrandt tarafından geliştirilmiş olan bu teknik günümüzde de oldukça rağbet görmektedir. Öncelikle Rembrandt’tan bahsedecek olursak kendisi zaten ‘ışığın ve gölgelerin ressamı olarak tanınmaktadır. Işığı tablolarında kusursuz biçimde işleyen ressam, Barok döneminin önemli temsilcilerindendir. Çoğunlukla dinsel, tarihsel ve mitolojik konuları resmetmiş, bu tablolarda belli kişi ya da yerlere vurgu yapma amacıyla ışık tekniğinden faydalanmıştır. Eserlerinde ön planda tutmak istediği kişiyi/kişileri kullandığı renk kontrastları ile ortaya çıkarmayı ustalıkla başarmıştır. Rembrandt, italyan ressam Caravaggio’nun eselerinden ve kullandığı tekniklerden etkilenmiştir hatta sanatının başlangıcında onun tarafından ünlenen ışık tekniğini kullanmış, daha sonradan kendi uslubunu geliştirmiştir.
(Görsel 1 /Rembrandt Otoportresi, 1660)

Özellikle portrelerinde, gölgeler ve aydınlatma arasındaki kontrastı kullanarak ayrıntılı yüz ifadelerini tasvir etmiştir. Aslında Rembrandt, resminde kişilerin duygularını, yüzlerine yansıyan ruh hallerini resmetmiştir ışık vurguları ile bir noktada değil mi. Eserlerinde ışık ve gölgeyi kullanımı, resme bakanların da içindeymişçesine hissedebileceği bir duruş sergilemiştir. Hayatının farklı dönemlerinde yaptığı otoportreleri mesela, kendini en iyi anlatacağını düşündüğü alanda hayatını resmetmemiş midir yüzündeki ifadelerle ünlü ressam?(Görsel 1) Evet Rembrandt’ın biyografisini okumak ya da hakkında hikayeler dinlemek yetmez onun yaşamını anlamak için, resimlerine bakmalı.
En ünlü eserlerinden biri de 1642’de yaptığı Gece Devriyesi’’ adlı yağlı boya tablosudur.(Görsel 2)Barok döneminin belki de en ünlü grup portresi olan bu eserde ışığın ne incelikle işlendiğini fark edebilirsiniz.

(Görsel 2 /Gece Devriyesi, Rembrandt)
Ayrıca Rembrandt’ın ressam olarak önemli bir özelliği de altın oranı eserlerinde kullanmasıydı. Eğer Rembrandt’ın tablolarına dikkatle bir bakacak olursanız, hepsinin bir ortak noktası olduğunu siz de fark edeceksiniz. Tablonun vurgulu kısmında tesyüz edilmiş bir üçgen şeklinde ışık yansımaları bulunur. Bu Rembrandt’ın 60’I geçen sayıdaki otoportrelerinde belirgin şekildedir. Resimde kişinin gölgede kalan kısmımda gözünün hemen altında bulunan ışık, üçgen şeklini yansıtmaktadır. Rembrandt ışık tekniğinin asıl özelliği de altın oran ile ışığı biçimlendirmesidir. Tablolarındaki o ahenk de kuşkusuz buradan gelmektedir. Resmini böylelikle çağının ötesine taşıyan Rembrandt, sanatın farklı alanlarına da ilham vermiştir. Günümüzde sinema ve fotoğrafçılıkta büyük ölçüde öneme sahiptir Rembrandt’ın ışık tekniği. Hatta bir zamanlar kimileri fotoğraf stüdyolarını bu tekniğe göre planlamışlardır. Takdir edersiniz ki yapay ışığın yaygın kullanımı yüzünden artık böyle bir düzenleme de yoktur. Sinema’da da çekimi yapılan sahnelerin vurguları, izleyiciye belki de alt bir mesaj olarak hissettirilmesi ışık tekniği ile sağlanır. Görüldüğü üzere çağının ötesinde bir ressam olan Rembrant’ın esintilerini etrafınızda birçok alanda bulabilirsiniz.

Kaynakça
https://bidunart.com/what-is-rembrandt-lighting-and-how-to-use-it-in-photography/
Alton J. :Painting with Light. University of California Press(1995)
Schama S. :Rembrandt’s Eyes(1999), Internet Archive.