Louis Malle’nin Çocukluk Anılarından: Elveda Çocuklar

05.11.2020

Bir Louis Malle filmi olan orijinal ismiyle ”Au Revoir Les Enfants” yabancı dil kategorisinde en iyi film ve en iyi orijinal senaryo için Akademi Ödülü adaylığı almıştır. Au Revoir Les Enfants izleyiciler olarak bizi, filmi Vichy Fransa’daki özel bir Katolik okulunda okul tarafından gizlenmiş, sessiz bir kahramanın gözüyle izlemeyi üstlenmeye zorluyor. Au Revoir Les Enfants filminde yalın, içten bir anlatım ve sağlam bir senaryo mevcuttur. Yatılı okulda okuyan 12 yaşlarında erkek çocuklarının gündelik hayatı çevresinde II. Dünya Savaşı Fransa’sına dair La Resistance’dan karaborsaya kadar her detay anlatılmıştır. İki çocuk arasında gelişen ilişkinin bütün aşamaları o kadar gerçektir ki kurdukları bağ duygulara hitap etmektedir. Bir de çocukların canlı müzik eşliğinde Charlie Chaplin izledikleri bir sahne vardır ki Louis Malle belli ki keyif alarak çekmiştir o sahneyi; seyircilerin verdikleri tepkilerle, bir saniye sonra ne olacağını bilse bile yine aynı keyif ve hayranlıkla seyredenlerle Charlie Chaplin’e de değinmiştir.

Fransa’nın Alman işgali altında olduğu 1943-1944 kışında, Julien Quentin ve abisi François Quentin, Carmelite Manastırındaki Aziz John okulunda öğrencidirler. Anneleri onları yolcu ettiği tren istasyonunda Paris’ten ayrılacağı için üzgün olan çocuğunu teselli ederken “Üç hafta sonra görüşeceğiz. Büyük Perhiz gününde evde olacaksın.” demiştir. Buradan Paskalya Bayramı’na girmeye hazırlandıklarını söyleyebiliriz. Hristiyanlıkta Büyük Perhiz orucunun Paskalya Bayramı’na girmeden önce tutulduğu bilinmektedir. Buna ek olarak kadının sadece küçük oğlunu değil büyük oğlunu da papaz okuluna gönderdiğini bu sahneden anlıyoruz. Büyük oğlunun ise sigara içme alışkanlığı olduğunu ve annesinin bu durumdan hiç memnun olmadığını görüyoruz. Bir gün Aziz John Okulu’na üç yeni öğrenci gelir. Bunlardan biri de Julien ile aynı yaştaki Jean Bonnet’tir. Matematik ve müzik alanında yetenekli olan Bonnet’in özellikle kilisedeki utangaç tavırları ve diğer öğrenciler ile pek konuşmaması Julien’in gözünden kaçmamaktadır. Bir gece Julien gürültüden uyanır ve yavaşça sesin olduğu yere bakar. Julien, Bonnet’in kafasındaki kipa ile İbranice dua ettiğini görür. Julien, Bonnet’in okulu yöneten rahipler tarafından sahte isimle kayıt yaptırıldığını ve rahiplerin Nazi Almanyası ile işbirliği yapmak yerine Fransız direnişinde aktif rol aldıklarını anlamıştır. Malle, Fransızların işbirlikçi tutumları konusunda nasıl çatıştığını göstermektedir. Film içerisinde, Alman askerleri samimi ve arkadaş yanlısı olarak görünüyor; birçoğu Güney Almanya’dan Katolik insanlar ve kibarca itiraf isteyen okulların rahiplerine gelmektedirler.

Mutfak çırağının Alman polisine ihbarda bulunması sonucu, askerler manastıra baskın düzenlerler. Alman askerleri sınıfa girip Yahudi öğrencilerin kim olduğunu anlamaya çalışmaktadır. Her öğrencinin gözlerinin içine onları korkutmamak içim gülümseyen gözlerle bakarlar. Jean tedirgin bir biçimde dururken Julien’in açık vermesi sonucu fark edilir. Alman polis Jean’ın yanına gelir. Jean sakin durmaya çalışsa da sonunda vazgeçer ve eşyalarını toplamaya başlar. Yavaşça kalemlerini kalem kutusuna koyar, kitaplarını toplar. Hırkasını sırtına alır ve sırayla sınıftaki arkadaşlarının elini sıkarak vedalaşmaya başlar. Nazi Alman polisi her öğrenciyle ve öğretmeniyle vedalaşmasına izin vermez ve onu askerler sınıftan çıkarır. On iki yaşında bir çocuk olsa da aslında Jean savaş psikolojisiyle olgunlaşan bir çocuktur. Bu yüzden toparlanırken de hırkasını sırtına atarken de arkadaşlarına elveda derken de çok olgundur. O derinliği ve tavrı insanın içine işler; büyüklüğü içinizi yakar.

Mutfak çırağının okulda Yahudilerin saklandığını nereden bildiği de senaryoda değinilmeyen bir husustur. Sanıyorum ki böyle ciddi bir hadiseden okuldaki bir mutfak çalışanına haberdar edilmez. 1944’te Peder Jean ve öğrencileri arasındaki ilişkilerin hepsi karmaşıktır ve anlatı boyunca çözülmektedir. Film ise trajik bir sahnede sonuçlanmaktadır.