Sinemanın Enleri: Tüm Zamanların En İyi 10 Aktörü

Değerli okuyucular, “Sinemanın Enleri” serisinde bu yazımızda en iyi “Klasik Hollywood”[1] oyuncularını sizlere sunacağız. AFI[2]‘nin kurallarına göre, listeye girecek yıldızların ilk filmlerinde 1950’den önce oynamış olması ya da 1950’den sonra oynayanların listenin oluşturulmasından önce ölmüş olması gerekmektedir.

Patlamış mısırlarınızı alın ve arkanıza yaslanın. İşte tüm zamanların en iyi 10 Klasik Hollywood aktörü;

10- Charlie Chaplin (1889 – 1977)

Şarlo’suz Charlie Chaplin

Neredeyse tüm dünyanın bildiği bir figür olan Şarlo’nun yaratıcısıdır. Filmlerinde dönem koşullarında imkânsız görünen sahnelere imza atmıştır. Popülist yaklaşımlara, hiçbir zaman benimsemediği bazı yönetim biçimlerine ve teknolojiye yönelik ağır eleştirilerini ise yine bu komedi tarzının içinde eritmiş ve sessizce seyirciye ulaştırmayı bilmiştir. 86 yaşında iken Kraliçe Elizabeth tarafından şövalye unvanı almıştır.

Başlıca Filmleri

• The Champion (1915)
• The Immigrant (1917)
• A Dog’s Life (1918)
• The Kid (1921)
• The Gold Rush (1925)
• The Circus (1928)
• City Lights (1931)
• Modern Times (1936)
• The Great Dictator (1940)[3]

9- Spencer Tracy (1900 – 1967)

Spencer Tracy

1930’lu yıllarda bir Broadway[4] oyunu olan The Last Mile’daki performansı Fox Stüdyoları’nın yönetmeni John Ford tarafından çok beğenilmiş ve bu sayede ilk filmi Up the River’da oynamıştır. Captains Courageous (1937) ve Boys Town (1938) ile iki kez Oscar kazanmıştır. 1930 – 1967 yılları arasında 74 filmde rol almıştır.

Başlıca Filmleri

• Up The River (1930)
• The Murder Man (1935)
• Adam’s Rib (1949)
• Father’s Little Dividend (1951)
• The Old Man and the Sea (1958)
• Batının Zaferi (1962)

8. James Cagney (1889 – 1986)

James Cagney

Özellikle gangster tiplemeleriyle anımsanan James Cagney, dans etme ve vokal gibi yeteneklerini oynadığı filmlerde sergilemesiyle çok yönlü bir aktör olduğunu kanıtlamıştır. Hollywood’un altın çağının en iyi erkek oyuncuları arasında gösterilmektedir. Büyük yönetmen Orson Welles, Cagney’i “kamera karşısına çıkan belki de en büyük oyuncu” diye nitelendirmiştir.

Başlıca Filmleri

• Sinners’ Holiday (1930)
• Taxi! (1932)
• Lady Killer (1933)
• Yankee Doodle Dandy (1942)[5]
• A Midsummmer Night’s Dream (1935)
• One, Two, Three (1961)
• Ragtime’da (1981)

7. Clark Gable (1901 – 1960)

Clark Gable gençliği

Sinema tarihinin en karizmatik oyuncularından birisi olduğu söylenmektedir. Sinemaya figüran olarak başlamış, “Hollywood Kralı” ünvanını hak etmiştir. 60’tan fazla filmde yer almıştır. Film stüdyosu Metro-Goldwyn-Mayer’in yaşadığı dönemdeki en büyük erkek yıldızıdır.

Başlıca Filmleri

• The Finger Points (1931)
• It Happened One Night (1934)
• San Francisco (1936)
• Saratoga (1937)
• Gone with the Wind – Rüzgâr Gibi Geçti (1939)

6. Henry Fonda (1905 – 1982)

Henry Fonda

Hollywood’da 50 yılı aşkın bir süre oyunculuk yapmıştır. John Steinbeck’in Gazap Üzümleri romanından uyarlama olan 1940 yılında John Ford’un yönettiği Gazap Üzümleri filmiyle tanınmaya başlanmıştır. Bir Broadway oyuncusudur. İki kere Oscar’a gösterilmiş ve bir adet “En İyi Oyuncu Oscar Ödülü”nü kazanmıştır.

Başlıca Filmleri

• You Only Live Once – Günahsız Katiller (1937)
• The Grapes of Wrath – Gazap Üzümleri (1940)
• 12 Angry Men – 12 Kızgın Adam (1957)
• Once Upon a Time in the West – Bir Zamanlar Batıda  (1968)

5. Fred Astaire (1899 – 1987)

Fred Astaire meşhur şapkasıyla

Broadway’de birçok gösteride ve müzikalde yer almıştır. Dansçı, koreograf, şarkıcı ve oyuncudur. Sinemanın çok yönlü sanatçılarındandır. İlk sinema filminde kendisi için “Rol yapamıyor ama dansa biraz yeteneği var.” denmiştir. Sinema tarihinde olduğu gibi dans tarihine de adını altın harflerle yazdırmıştır. 1951 yılında çekilen Royal Wedding isimli filmde duvar ve tavanda yaptığı dans ile akıllarda yer etmiştir. Bu sahneyi aşağıdan izleyebilirsiniz:

Başlıca Filmleri

• Broadway Melody of 1940 – Broadway Melodisi 1940
• You’ll Never Get Rich – Asla Zengin Olmayacaksınız (1941)
• Royal Wedding – Zaferden Zafere (1951)
• Funny Face – Şahane Macera (1957)

4. Marlon Brando (1924 – 2004)

Marlon Brando – Rıhtımlar Üzerinde

20. Yüzyılın önemli sinema oyuncusu olarak gösterilmektedir. Hocası birçok oyuncunun hocası olan Stella Adler’dir. Stanislavsky tarzı oyunculuk okulunun ünlü mezunlarındandır. Zinnemann’ın Erkekler (1950) filminde felçli birisini oynadığı rolü için, bir tekerlekli sandalyede savaş gazilerinin arasında haftalarca oturmuştur. Baba filmiyle birlikte kazandığı Oscar’ı siyasal gerekçelerle reddetmiş, ikincisini ise Amerikalıların Kızılderililere karşı uyguladığı politikayı protesto etmek için ödülü almaya gelmemiştir.

Başlıca Filmleri

• The Men (1950)
• Viva Zapata (1952)
• On The Waterfront – Rıhtımlar Üzerinde (1954)
• Burn! – İsyan (1969)
• Godfather – Baba (1972)
• Last Tango in Paris – Paris’te Son Tango (1972)
• Apocalypse Now – Kıyamet (1979)

3. James Stewart (1908 – 1997)

James Stewart

1935’teki Hollywood kariyeri öncesi Broadway’de oyunculuk yaparak başarılı olmuştu. Neredeyse her tarz filmde yer almış ve Oscar (Akademi) Ödülü, Yaşam Boyu Başarı gibi ödüllerini birden fazla kez kazanmıştır. Hollywood’un altın çağının en ünlü ve en tanınan oyuncularından birisidir. Jimmy Stewart ismiyle de bilinmektedir. II. Dünya Savaşı’na katılarak Tuğgeneral rütbesine kadar yükselmiştir. Hem sinemada hem de gerçek hayatındaki duruşundan ötürü onun için “Amerikan İdeali” benzetmesi yapılmıştır.

Başlıca Filmleri

• The Murder Man (1935)
• You Can’t Take it With You – Para Beraber Gitmez (1938)
• The Philadelphia Story – Philadelphia Hikayesi (1940)
• Harvey (1950)
• Rear Window (1954)

2. Cary Grant (1904 – 1986)

Cary Grant

Sinema tarihinin en önemli oyuncuları arasında gösterilmektedir. Küçük yaşta öğrendiği pandomim sayesinde, vücudunu, jestlerini ve mimiklerini ustaca kullanabilmektedir. Sinemaya geçtiğinde gerçek ismi olan Archibald Alexander Leach çok uzun olduğundan bu ismi kısaltarak Carry Grant olarak anılmaya başlamıştır. Yaşadığı dönemde çapkınlıklarıyla tanınmıştır. Kendisi için “fırsat buldukça evlendi” diyenler de olmuştur.

Başlıca Filmleri

• This is The Night (1932)
• Enter Madame! (1935)
• The Philadelphia Story – Philadelphia Hikayesi (1940)
• Suspicion – Şüphe (1941)
• Notorious  – Aşktan da Üstün (1946)
• Operation Petticoat – Donanmanın Melekleri (1959)
• Charade – Öldüren Şüphe (1963)

Tüm zamanların “en iyi” aktörünü açıklamadan önce dilerseniz listemizde olmayan ama sinema tarihine damgasını vurmuş diğer oyuncuların isimlerini analım.

Diğer Aktörler

• Garry Cooper (1901 – 1961)
• Gregory Pack (1916 – 2003)
• John Wayne (1907 – 1979)
• Laurence Olivier (1907 – 1989)
• Gene Kelly (1912 – 1996)
• Orson Welles (1915 – 1985)
• Kirk Douglas (1916 – 2020)
• James Dean (1931 – 1955)
• Burt Lancaster (1913 – 1994)
• Buster Keaton (1895 – 1966)
• Sidney Poitier (1927 – halen yaşıyor)
• Robert Mitchum (1917 – 1997)
• Edward G. Robinson (1893 – 1973)
• William Holden (1918 – 1981)

1. Humphrey Bogart 

Humphrey Bogart – Casablanca

Sinema tarihine bakıldığında deyim yerindeyse onun kadar cool bir oyuncu gelmemiştir. Bogart bir jön değildir fakat büyük ikon olmuştur. Oynadığı sert adam tiplemeleriyle adını listemizin başına yerleştirmeyi başarmıştır. 17 yaşındayken 1. Dünya Savaşı’na katılmış ve dudağındaki meşhur yarayı bu savaşta almıştır. “Karizmanın vücut bulmuş hali” denebilir. 1942 yapımı Casablanca filminde oynadığı romantik adam performansıyla akıllara kazınmıştır.

Başlıca Filmleri

• Dead End (1937)
• Angels with Dirty Faces (1938)
• Casablanca (1942)
• The Big Sleep – Birleşen Kalpler (1946)
• The African Queen – Afrika Kraliçesi (1951)
• The Harder They Fall – Şöhretin Sonu (1956)

Serinin diğer yazıları;

Sinemanın Enleri: Tüm Zamanların En Yüksek Hasılat Yapan 10 Filmi

Dipnotlar

[1] Klasik Hollywood sineması, film eleştirisinde, 1910’lar (I. Dünya Savaşı’ndan hızla sonra) ve 1960’lar arasında Amerikan sinemasının karakteristiği haline gelen hem anlatı hem de görsel bir film yapım tarzını tanımlamak için kullanılan bir terimdir.

[2] Amerikan Film Enstitüsü

[3] Filmde Nazizm ve Chaplin tarafından canlandırılan Adolf Hitler oldukça sert bir şekilde eleştirilmektedir. Film ayrıca, yaklaşık 4 dakika süren bitiş konuşması ile ünlüdür.

[4] Broadway tiyatrosu, genellikle kısaca “Broadway” olarak söylenir. New York şehrinin Tiyatrolar Bölgesi’nde yer alan 39 büyük profesyonel tiyatronun tiyatro performanslarını tanımlamak için kullanılır.

[5] Bu filmle Oscar kazanmıştır.

Kaynakça

• Kolektif. (2018). Sinema Kitabı, (Ayşecan Ay Çev.). İstanbul: Alfa.
• Kemp, P. (2014). Sinemanın Tüm Öyküsü. (Prof. Ertan Yılmaz ve Prof. Nuray Yılmaz Çev.). İstanbul: Hayalperest.
• Nowell-Smith, G. (2008). Dünya Sinema Tarihi, (Ahmet Fethi Çev.). İstanbul: Kabalcı.

Görsel Kaynakça

• https://www.chammpion.com/wp-content/uploads/2020/06/05_QXdDJ0x-1.jpg
• https://prod-images.tcm.com/Master-Profile-Images/SpencerTracy.jpg
• http://pre-code.com/wp-content/uploads/2014/04/JamesCagney.png
• https://prod-images.tcm.com/Master-Profile-Images/ClarkGable.jpg
• https://www.silverscreensuppers.com/wp-content/uploads/2017/05/Henry-Fonda-henry-fonda-31208836-1400-1050.jpg
• https://prod-images.tcm.com/Master-Profile-Images/FredAstaire.jpg
• https://www.cumhuriyet.com.tr/Archive/2021/3/26/1823415/kapak_131902.jpg
• https://www.goldenglobes.com/sites/default/files/styles/homepage_carousel/public/people/cover_images/cary_grant.jpg?itok=8U6xQqgE
• https://i0.wp.com/filmloverss.com/wp-content/uploads/2016/01/humphrey-bogart-filmloverss-1.jpg?resize=759%2C500&ssl=1
• https://prod-images.tcm.com/Master-Profile-Images/JamesStewart.jpg