Şükran Günü’nün Tarihi

Şükran günü, Amerika Birleşik Devletleri’nde ve Kanada’da her yıl gerçekleşen, hasat zamanını ve mevcut yılın getirmiş olduğu diğer nimetleri kutlayan bir bayramdır. Amerikalılar genel olarak, Şükran Günlerinin, Plymouth’daki İngiliz kolonilerinin (Pilgrimler) ve Wampanoag Kızılderili halkının ortak katılımıyla kutlanan 1621 yılında gerçekleşmiş bir hasat zamanı festivalinden örnek alındığına inanırlar. Bu Amerikan bayramı, özellikle efsane ve sembolizm yönünden zengindir ve geleneksel Şükran Günü sofrası hindi, ekmek yemeği*, patates, turna yemişi ve balkabağı tartı içerir. Araç trafiği konusuna gelince, genellikle yılın en yoğun zamanı olur çünkü aile üyeleri birbirleriyle bir araya gelirler. 2020 yılında Şükran Günü, 26 Kasım’da kutlanacaktır.

Plymouth Şükran Günü, birkaç koloni mensubunun, bir ihtimal hindi fakat büyük olasılıkla daha kolay avlanan kaz ve ördek avına gitmesiyle başlamıştır  -ki, şöyle bir anlayışa sahiptiler: ‘’bir günde o kadar çok avlan ki, topluluğa yaklaşık bir hafta yetsin’’-Sonrasında, doksan kadar Wampanoag Kızılderilisi, Plymouth yerleşiminin girişinde sürpriz bir şekilde kendilerini göstermiştir; bunun, elli civarındaki koloni mensubunu sinirlendireceği kuşkusuzdu. Ancak, ilerideki birkaç gün boyunca iki grup da herhangi bir olay olmadan kaynaştı.

Wampanoag halkının; bünyesinde av kuşlarıyla birlikte muhtemelen balık, yılan balığı, midye, istiridye, sebze ve bira olan ziyafete katkıları, geyik eti yemeği olmuştur. Plymouth’un az sayıda binaya ve eşyaya sahip olması sebebiyle, çoğu insan yemeğini tabakları dizlerinin üstünde bir hâldeyken yerlere ya da fıçılara oturarak açık alanda yemiştir. Erkekler silah ateşlemiş, yarışlar yapmış ve likör içmiş; bir yandan da bozuk İngilizce ve Wampanoagca konuşmakla cebelleşmişlerdir. Bu, aslında plansız bir birliktelikti fakat iki grup arasında, yüzlerce koloni mensubunun ve binlerce Amerikan yerlisinin öldüğü King Philip Savaşı’na (1575-76) kadar süren bir antlaşma yapılmasına vesile olmuştur.

New England kolonisinin mensupları düzenli olarak ‘’Şükran günleri’’ kutlamaya alışkınlardı; bu günler, askeri bir zafer ya da kuraklığın sona ermesi gibi lütuflar için Tanrı’ya şükran sunulan dua günleriydi. Sözgelimi, Birleşik Devletler Kıta Meclisi, Anayasa’nın kabulü üzerine ulusal bir Şükran Günü ilân etmiştir. Fakat 1798’den sonra, yeni Birleşik Devletler Meclisi, Şükran Günü kararlarını eyaletlere bıraktı; bazıları ulusal hükûmetin dinî bir geleneğe müdahil olmasına karşı çıkmıştı, Güneyliler bir New England âdetini benimsemeyi ağırdan almışlardı ve diğerleri de bu günün partizan konuşmalar ve geçit törenleri barındırmasına kızmışlardı. Ulusal bir Şükran Günü, birleştirici bir güçten ziyade anlaşmazlık paratoneri gibi göründü.

Şükran Günü, Kuzeyliler federal hükûmette egemenlik kurana dek resmî bir bayram hâline gelmemişti. 19. yüzyılın ortalarında bölgesel gerginlikler sürerken, ünlü dergi Godey’s Lady’s Book’un editörü Sarah Josepha Hale, bir beraberlik oluşturmak amacıyla ulusal bir Şükran Günü için mücadele vermiştir. Nitekim, Başkan Abraham Lincoln’un desteğini kazanmıştır. 3 Ekim 1863’te, İç Savaş devam ederken, Lincoln, 26 Kasım Perşembe günü kutlanmak üzere ulusal bir Şükran Günü’nü duyurdu.

Bayram, bu noktadan sonra her başkan tarafından senelik olarak beyan edildi ve seçilen tarih, birkaç istisna dışında, Kasım’ın son Perşembe’si olarak kaldı. Ancak, Başkan Franklin D. Roosevelt; genellikle Şükran Günü dönemiyle başlayan Noel alışverişi sezonunu uzatma ve tarihi bir hafta geriye, Kasım’ın üçüncü haftasına alarak ekonomiyi ivmelendirme girişimlerinde bulunmuştur. Fakat her eyalet buna razı olmamıştı ve 1941’de Meclis’in ortak bir kararından sonra, Roosevelt; Kasım’ın dördüncü Perşembe’sini (ki bu da her zaman sonuncu Perşembe olmamıştır) Şükran Günü olarak tasarlayan bir bildirge yayınladı.

Ülke daha da şehirleştikçe ve aile üyeleri birbirlerinden uzakta yaşamaya başladıkça, Şükran Günü, bir araya gelmenin zamanı oldu. Bu bayram, her geçmişten göçmenin ortak bir geleneğe katılmalarına olanak sağlamak için dinî kökenlerinden uzaklaşmıştır. 1876 yılında Yale ve Princeton arasındaki karşılaşmayla başlayan Şükran Günü futbol müsabakaları, taraftarların bu bayrama magandalık katmalarına imkân vermiştir. 1800’lü yılların sonlarında, kostümlü alemcilerin geçit törenleri yaygınlaşmıştı. 1920’de, Philadelphia’daki Gimbel’s adlı alışveriş merkezi, tören alayının arkasında Noel Baba olan elli kişilik bir geçit töreni sahneledi. 1924’ten beri, Macy’s isimli alışveriş merkezinin New York’taki senelik geçit töreni, bu geleneği devam ettirmektedir – 1927’den başlayarak da bünyesinde devasa balonları barındırmaktadır. Bayram, Pilgrimler’le bağdaştı ve Amerikan Yerlileri; kültürlerarası barışı, Amerika’nın yeni göçmenlere sunduğu fırsatı ve evin ve ailenin kutsallığını simgeler hâle geldi.

Kanada’daki şükran günleri de benzer Avrupa geleneklerinden doğarak; güvenli yolculuklara, barışa ve bereketli hasada bir minnet borcu olarak koloni döneminde ortaya çıkmıştır. En eski kutlama; Martin Frobisher tarafından öncülük edilen bir keşif heyetinin, gezi alayının güvenliğine şükretmek için günümüzde Nunavut denilen yerde tören düzenlediğinde yapılmıştır. 1879’da Parlamento, 6 Kasım’da kutlanmak üzere ulusal bir Şükran Günü tesis etmiştir; bu gün, yıllar içinde değişmiştir. 1957’den beri, Kanada’da Şükran Günü Ekim’in ikinci Pazartesi’sinde kutlanmaktadır.

Çevirmen Notları:

*(İng. bread stuffing). Bu yemek, minik küpler hâlinde kesilmiş ekmek parçalarından yapılan ve kendisiyle hindi doldurulabilen bir yemektir. İçinde kereviz sapı, soğan, kekik, adaçayı ve benzeri malzemeler bulunur. Tereyağında pişen kereviz sapı ve soğana ekmek parçaları ve baharatlar eklenir. Yemek hazır olduğunda hindinin içine koyulabilir. (Ç.N.)

Çeviri: Ufuk Altunbaş

Kaynak: https://www.britannica.com/topic/Thanksgiving-Day

Görseller:

• Kapak görseli: https://www.dailysignal.com/2016/11/22/thanksgiving-a-uniquely-american-holiday/?utm_source=TDS_Email&utm_medium=email&utm_campaign=SpecialEdition&mkt_tok=eyJpIjoiWldNMVpXSmxPVFkwTTJGayIsInQiOiJKdENxOG5DdFk4R09hNFAwK0RnOGdUb3had1RCSWIxaTBORE03a0lYM1FIVTVlYkQzdVJlMFZFTTI3V0h2eEdxdnIzRndRYVAzQTBQVjMxeDNKUGpLRWVtQkh1SjdlSTlabjdUMTNGTmFRcz0ifQ%3D%3D
• Birinci görsel: https://picserio.com/cute-thanksgiving-wallpapers-for-desktop/6795340.html
• İkinci görsel: https://edition.cnn.com/2019/11/25/health/pilgrim-survival-disease-conversation-wellness/index.html
• Üçüncü görsel: https://blog.everythingretirement.com/its-time-to-celebrate-thanksgiving-2018-in-canada
• Dördüncü görsel: https://www.thedailymeal.com/macys-thanksgiving-day-parade-fun-facts