Avrupa’nın Meydanları -2

Serinin ilk yazısında Londra, Venedik, Dresden, Prag ve Ljubljana olmak üzere 5 popüler Avrupa şehrinden meydanları derlemiştik: https://mozartcultures.com/avrupanin-en-populer-5-meydani/

Serinin devamında Avrupa kıtasının doğusuna kayarak Kosova, Kuzey Makedonya Cumhuriyeti, Yunanistan, Bulgaristan ve Sırbistan’dan 5 meydanı daha gezeceğiz. Keyifli okumalar!

1-Kosova-Prizren: Şadırvan

Prizren, Kosova’nın başkenti Priştine’ye yaklaşık 80 kilometre uzaklıkta ufak bir şehirdir. 23 km²’lik bu küçük şehrin en önemli lokasyonu Şadırvan’dır. Hem çarşı hem de şehir merkezi olan Şadırvan, görüldüğü üzere Türkçe bir isimdir ve ülkedeki diğer dillerde de (Arnavutça, Boşnakça) bu şekilde kullanılmaktadır. Bir köşesinde Ortodoks Kilisesi, bir köşesinde Katolik Kilisesi ve diğer köşesinde de Osmanlı Devleti’nden kalma bir cami bulundurur. Mimari yapısı Osmanlı Devleti’nden beri değişmeyen Şadırvan’ın tabanı da Osmanlı kaldırımı şeklinde döşenmiştir.

2-Sırbistan-Belgrad: Cumhuriyet Meydanı 

“Balkanlar’ın Beyaz Şehri” olarak anılan Belgrad, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına vizesiz seyahat hakkı tanıyan şehirlerden biridir. Şehrin tam ortasında yer alan Cumhuriyet Meydanı, girişte kentteki Osmanlı yönetimini sonlandıran Prens Mihalio heykeliyle ziyaretçilerini karşılar. Rivayete göre at üzerindeki prens eliyle İstanbul yönünü işaret ederek Osmanlılara oraya geri dönmelerini söylemektedir (Türkmen, 2018). 

Mimari yapısı dolayısıyla Taksim Meydanı’na benzetilen bu meydan, kentte Osmanlı hakimiyetinin olduğu dönemde İstanbul Kapısı’na da ev sahipliği yapmıştır. Ayrıca 1. Dünya Savaşı döneminde tramvay duraklarını bulundurması sebebiyle oldukça uğrak bir mekandı.

3- Yunanistan-Atina: Omonia Meydanı

Yazıdaki meydanlar arasında en kötü şöhretli olduğu söylenen meydandır (Vikipedi Özgür Ansiklopedi, 2021). Bunun sebebi olarak son yıllarda şehrin aldığı göç ile beraber meydanın fuhuş, uyuşturucu madde kullanımı ve hırsızlık vakalarının artması gösterilir (2021). Şehrin en eski meydanı olsa da günümüzde ucuz otel arayanların baktığı ilk lokasyon olmuştur. İlginç nokta ise bu kötü şöhretli meydanın hükümet binasına bir metro durağı uzaklıkta oluşudur. Hem hükümete hem de turistik semtlere yakınlığı sebebiyle meydan, 2019’da restorasyona alınmıştır. Hafta sonları kurulan pazar tezgahlarında popüler Yunanistan sokak yiyeceklerinden olan feta peyniri, zeytin, et ve balık ürünleri satılır. 

4-Kuzey Makedonya Cumhuriyeti-Üsküp: Makedonya Meydanı

Vardar Nehri’nin bitimindeki meydan, yine nehir üzerinde Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’ne de ev sahipliği yapmaktadır. Şehre hakim olan bir başka imparator Büyük İskender’in görkemli bir heykeli meydanın ortasına 2000’lerin ortasında yerleştirilmiştir. 2019’da ülkenin isminin Resmi Gazete kararıyla Kuzey Makedonya Cumhuriyeti olarak değiştirilmesiyle Yunanistan ve bu ülke arasındaki anlaşmazlıklardan biri ortadan kalkmıştır ancak Büyük İskender paylaşılamayan değerlerden biri olmaya devam etmektedir.

Yazıda bahsedilen ilk meydan Şadırvan gibi Osmanlı tipi mimari anlayışıyla yapılmıştır. Şehirde çokça tüketilen kuru et, köfte gibi et ürünleri rahatlıkla bulunabilir. 

5-Bulgaristan-Sofya: Sveta Nedelya Meydanı

Bulgaristan’ın başkenti Sofya, Avrupa’nın en eski şehirlerinden olmasının yanı sıra 1930’larda başlayan modernleşmenin en iyi örneklerinden biri olmuştur. Bolca katedral ve müze bulunduran şehir, hem Bizans hem Roma hem de Rus mimarisinden izler taşır. Roma döneminde şehrin Doğu ve Batı kapılarını kesiştiren meydan ise adını bulundurduğu kiliseden alır. Sofya belediyesi, 2018 yılında Sveta Nedelya Meydanı’nı şehrin kamusal alanlarını birbirine bağlayan bir merkez haline getirme amacıyla bir şehir planlama yarışması düzenlemiştir. 2020 yılında İtalyan bir mimarın projesi yarışmayı kazanmış ancak kazanan proje meydandaki kilisenin müzeye dönüştürülmesini planladığı için kilise tarafından kabul edilmemiştir.

Yazar: Esin Becenen
Editör: Dila Taşdelen

İlgili yazılar:

https://mozartcultures.com/avrupanin-en-populer-5-meydani/

Kaynakça

Manaj, R., & Sülçevsi, R. (2012). Kosova Devlet Arşivinde Var Olan Vakfiyeler. Balkanlarda Osmanlı Vakıfları ve Eserleri Uluslararası Sempozyumu, 291-296. Erişim adresi: http://acikerisim.fsm.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11352/1814/Manaj&S%FCl%E7evsi.pdf?sequence=1

Omonia Meydanı. (2021). Erişim tarihi: 12 Temmuz 2021, erişim adresi: https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Omonia_Meydanı&oldid=25744523

Özgen, C. (2013). Balkanlar’da Güvenliğe Yönelik Bir Tehdit: Yunanistan-Makedonya Anlaşmazlığı. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(25), 327-345. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/273817

Türkmen, I. (2018). 17. Yüzyıl Boyunca Osmanlı-Habsburg İlişkilerinde Belgrad-ı Dâru’l-Cihâd. Güney-Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, 33, 183-205. Erişim adresi: https://www.academia.edu/16248529/17._Yüzyıl_Boyunca_Osmanlı-_Habsburg_İlişkilerinde_Belgrad-ı_Dâru_l-_Cihâd_Belgrade_The_Gate_Of_Holy_War_In_The_Ottoman-Habsburg_Relations_During_The_17th_Century_

Görsel Kaynakça

https://www.seturday.com/trend-seyahat-rotalari/kuzey-makedonyada-heykeller-sehri-uskup

https://kansav.blogspot.com/2018/06/makedonyal-buyuk-iskender.html

https://komsudaneoluyor.net/omonia-meydani/