Belirsizliği Belirleyen Yazar: Zygmunt Bauman

Hayatı

Zygmunt Bauman, 1925 yılında Polonya’nın Poznan kentinde Yahudi kökenli bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. 1939 yılında yaşadığı kent, kendisi henüz 14 yaşında iken Nazi Almanyası’nın işgaline uğrayınca etnik kökeninden dolayı Naziler tarafından öldürülmemek adına ailesi ile birlikte Sovyetler Birliği’ne kaçtı. 1940’lı yıllarda Polonya ordusuna katıldı ve İkinci Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru cephede aktif görev aldı. Mayıs 1945’te “Yiğitlik Madalyası“ ile ödüllendirildi. Savaştan sonra bir süreliğine Polonya’da askeri istihbarat servisinde subay rütbesi ile görev aldı. Bu görevi üstlenirken bir andan da akademik bir adım atarak Varşova Siyaset ve Sosyal Bilimler Akademisi’nde sosyoloji bölümünde eğitim görmeye başladı. Daha sonra 1948 yılında yazar Janina Lewinson ile evlendi.

1953’te babasının İsrail’e iltica etmesi sonucu bu görevinden alınan Bauman, bir sene süren işsizlik döneminde yüksek lisansını tamamladı ve 1954 yılında Varşova Üniversitesi’nde öğretim görevlisi oldu. Ülkesi Polonya’da Yahudilere karşı artan baskıya dayanamayan Bauman, Ocak 1968’de iktidarda olan Polonya Birleşik İşçi Partisi’nden istifa etti. Mart 1968’de ülkede gerçekleşen çeşitli siyasi olaylar sonucu aralarında Bauman’ın da bulunduğu birçok Yahudi akademisyene karşı sıkı bir tasfiye süreci yürütüldü. Bauman, bu olaylar ve yoğun baskı sonucunda ülkesi Polonya’nın vatandaşlığından ayrılarak İsrail’e iltica etti.

Akademik Hayatı

İsrail’e iltica ettiği 1968 yılında Tel Aviv Üniversitesi’nden teklif alan Bauman, burada 1970 yılına kadar dersler verdi. 1970 yılında Leeds Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nden teklif alan Bauman, bu teklifi kabul ederek artık yayınlarını üç dil üzerinden yayınlamaya başladı. Bu onun dünya çapında duyulması için attığı en büyük adımlardan biri oldu. Leeds Üniversitesi’nde belirli dönemlerde bölüm başkanlığı görevini üstlendi ve 1990 yılında Leeds Üniversitesi’nden emekli oldu.

Eserleri Hakkında

Yaşamı boyunca 100’den fazla makale ve 57 kitabın altına imza atan Bauman, eserlerinde modernizm, postmodernizm ve konsumerizmi işledi. Modern hayatı ve popüler kültürü eleştirmekten geri durmayan Bauman, özellikle 1990’lü yılların sonlarında küreselleşme karşıtı hareket üzerinde önemli bir etki yarattı.

Özellikle 20. yüzyılın son çeyreğinde eserlerinde modernizm ve totaliterlik arasında kurduğu bağlantılarla öne çıktı. Hem Nazi Almanyası döneminde yaşayıp Holokost’a şahit olması, hem Polonya’da gördüğü çeşitli baskılar bu çözümlemeleri yapmasında büyük bir rol oynadı. 1989’da yayınlanan “Modernite ve Holokost” isimli eserinde Yahudi Soykırımı’nın moderniteden soyutlanamayacağına, aslında modernitenin içinde Holokost’u bulundurduğuna işaret eder.

• Bauman, ilk İngilizce yayınını 1960 yılında Polonya’da yayınladı. Eser, İngiliz işçi hareketi ve onun getirdiği toplumsal tabakalaşma ile ilgiliydi. 80’li yılların başına kadar eserlerinde sınıfsal çalışmaları ve toplumu ele alan Bauman, daha sonraki eserlerinde sınıfsal meselelere değinmese de kendini bir sosyalist olarak tanımlamaya devam etti. Özellikle 90’lı yılların başındaki eserlerinde Avrupa modernitesini, bürokrasiyi ve toplumdan dışlanmanın arasındaki ilişkiyi inceledi.

Bauman 2013 yılında Milano’da katıldığı bir konferansta. (Demelas,2013)

• 90’lı yılların ortalarından itibaren eserlerinde konsumerizmi ve postmodernizmi işlemeye başladı. Avrupa toplumunun 2. Dünya Savaşı’ndan sonra bir değişim yaşadığını, çeşitli dünyevi zevkler ve tüketim uğruna “kabuğundan” ayrılmaya başladığını öne sürdü. Bu değişimi eserlerinde “moderniteden post-moderniteye geçiş” olarak nitelendirdi.

Belirsizliğin modern insan hayatında önemli bir yer tuttuğunu her fırsatta dile getiren Bauman, ”Değişim tek süreklilik ve belirsizlik tek kesinliktir.” sözüyle bunu açıklar (Liquid Modernity, t.y.).

• 1989’da Amalfi, 1998’de ise Theodor Adorno ödülüne layık görüldü. Leeds Üniversitesi, Bauman’ı onurlandırmak adına 2010 yılında Bauman Enstitüsü’nü kurdu.

Zygmunt Bauman, 2017 yılında 91 yaşındayken Leeds’de hayata gözlerini yumdu. Felsefe ve modernizm üzerinde büyük izler bırakan Bauman, ardında Akışkan Modernite, Iskarta Hayatlar ve Sosyolojik Düşünmek gibi çok kıymetli eserler bıraktı.

Yazar: Ali Okay Yazici
Editör: Dila Taşdelen

Kaynakça 

• Liquid Modernity. (t.y.). Erişim adresi: https://www.openhorizons.org/liquid-modernity-zygmunt-bauman.html
• Wikipedia. (2021). Zygmunt Bauman. Erişim tarihi: 19 Nisan 2021, en.wikipedia.org/wiki/Zygmunt_Bauman.

Görsel Kaynakça

• https://www.selyayincilik.com/yazar/zygmunt-bauman-536
• https://www.flickr.com/photos/meetthemediaguru/10325129236/
• https://katoikos.world/tag/zygmunt-bauman