Filistin İçin Birleşen Sesler

Genel Müzik Trends

19.05.2021

Coldplay ve Mikis Theodorakis’i birleştiren ne olabilir? Bu sefer konumuz, nesilden nesile çözümsüz bir mesele haline gelen ve yılın belirli dönemleri düzenli olarak bolca kınanan Filistin meselesi. Birçok ideolojik eğilimin kendi perspektifinden sahiplendiği ve dahası “şahsi mesele” olarak gördüğü ancak asla çözüme kavuşturulmayan bir insanlık dramı. Bir yanda yıllardır atılan sloganlar öbür yanda masumların katledilmeye devam ettiği bir savaş. Atılan sloganların insanları hissizleştirmesi ve çözümsüzlüğe itmesi de olasıdır. Cem Karaca’nın ifadesiyle “Oysa amaç, sloganlarla propaganda yapmak değil, daha çok gerçeğe dayanan sözlerle doğruyu bulmaya çalışmaktı.” diyelim ve sözü şarkılara bırakalım.

Politik tavırlarını sanatlarıyla ortaya koyan, kimi yepyeni kimi aşina olduğumuz çeşitli sanatçılardan Filistin meselesini hissedelim:

Cem Karaca

Murat Meriç’in 1975 tarihli Hey dergisinden aktardığı olaya göre Cem Karaca, İzmir Fuarı’nda Filistin pavyonunu ziyaret ediyor. Cem Karaca ziyaret sırasında pavyondaki deftere şu satırları yazıyor “Egemen güçlere karşı yürütülen bütün bağımsızlık savaşlarının başarıya ulaşacağına inancım var. Namuslu bir Türk aydını ve devrimcisi olarak kardeş Filistin halkına başarılar dilerim.” Filistinliler de karşılık olarak Karaca’yı ziyarete geliyor, bayrak ve rozet hediye ediyorlar. Bunun üzerine Cem Karaca Filistinlilerden bestelemek için şiirler istiyor. Ancak gelen şiirleri “fazla slogan dolu” buluyor ve “(…) amaç, sloganlarla propaganda yapmak değil, daha çok gerçeğe dayanan sözlerle doğruyu bulmaya çalışmaktı.” diyor. Bu olayın ardından Turgay Gönenç, bir şiir yazıyor ve şarkıyı İngilizce olarak kaydediyorlar. Cem Karaca şarkıyı o kadar beğeniyor ki sözleri Türkçe için tekrar düzenleyip Mutlaka Yavrum ismiyle kaydediyorlar. Daha sonraki yıllarda arşivlerden parçanın farklı bir versiyonu da ortaya çıkıyor. İkinci versiyonundaki sözler, kuşatılmış bir yurdu tasvir ediyor. Karaca, şarkıyı sunarken şöyle söylüyor “Cem Karaca’nın gırtlağı ve Dervişan’ın sazları, her zaman birer kılıç gibi sömürgecilerin karşısındadır.”

Emel Mathlouthi

Genç yaşına rağmen Tunus Devrimi’nin Sesi olarak bilinen Mathlouthi, 2011 yılında Arap Baharı protestoları sürerken Kelmti Horra(Sözüm Hürdür) isimli parçayı seslendirdiği bir videonun internette yayılması üzerine tanınırlığı arttı. Sanatçı 2015 yılında Nobel Barış Ödülü seremonisinde de sahne aldı. Farklı coğrafyaların mücadelelerini sahiplendiğini belirten Mathlouthi, Filistin mücadelesi için Naci en Palestina”(Filistin’de Doğdum) isimli bir düzenleme seslendirmiştir.

Mashrou Leila

Lübnanlı indie rock grubu Mashrou Leila, LGBTİ+ aktivisti kimlikleriyle ve eleştirel şarkılarıyla tanınan farklı inançlardan kişilerin oluşturduğu bir gruptur. Ürdün ve Mısır’da tabu olarak kabul edilen konuları işledikleri için sahne almaları yasaklanırken kendi ülkelerinde ise bazı muhafazakar Hristiyan çevrelerce baskıya uğramaktadırlar. Mashrou Leila, Cavalry(İhtişam) isimli parçasıyla Filistin halkının mücadelesine selam yolluyor. Grup, parçalarının “İhtimaller bize karşı olduğunda bile mücadele etmek ve politik yorgunluğumuzun otoriteye gerçekleri söyleme isteğimizi yok etmesine izin vermemek” üzerine olduğunu belirtiyor.

Feyruz

Başta Lübnan iç savaşı olmak üzere Arap coğrafyasında yaşanan travmaları müziğiyle dünya kamuoyuna duyuran Feyruz, Filistin konusunda kariyerinin başından günümüze çeşitli parçalar seslendirmiştir. Kudüs, Şam, Bağdat, İskenderiye, Kahire gibi şehirler için söylediği eserlerle Arapların Sefiresi olarak anılmaktadır. Filistin davasına adanmış ve vatan kavramı üzerine inşa edilen Rajioun (Dönüyoruz) adlı şarkısı 1957 yılında plak olarak piyasaya verilmiştir. 1967 yılında sona eren Arap-İsrail savaşının ardından Kudüs için Zahrat al-Madaen (Şehirlerin Çiçeği) ve 1972’de hazırlanan Jerusalem in My Heart başlıklı plak için al-Quds al-Atika adlı parçalar çıkartmıştır. Sanatçı son yıllarda sahne almazken 2018 yılında ABD Büyükelçiliğini Kudüs’e taşıması üzerine sessizliğini Filistin için bozmuştur. Kilisede Ne zamana kadar ya Rab isimli bir ağıt seslendirmiştir. Sözleri “Beni ne zamana kadar unutuyor olacaksın ya rab… sonsuza kadar mı? Ne zamana kadar bana yüzünü dönmeyeceksin?” diye başlar.

https://www.youtube.com/watch?v=U2eHfV_uMw4

Coldplay

Ünlü İngiliz müzik grubu Coldplay’i 2019 yılında piyasaya çıkan Everyday Life albümünde işlediği ırkçılık, savaş ve silahlanma gibi konulara duyarlılığıyla biliyoruz. Grup aynı zamanda iklim değişikliği kaygıları nedeniyle turnelerinin sürdürülebilir olması için çaba göstermesiyle de biliniyor. 2011 yılında grup çeşitli sanatçılarla beraber Freedom for Palestine(Filistin için Özgürlük) isimli bir parça kaydetti ve klip yayınladı.

Mikis Theodorakis

İzmirli bir anne ve Giritli bir babanın oğlu olan Mikis Theodorakis, Yunanistan’ın en tanınmış bestecilerinden kabul edilir. Nazi işgalini yaşamış, esir düşmüş ve işkence görmüş olan Theodorakis, kendi ülkesindeki Albaylar Cuntası’na karşı verdiği mücadeleyle de bilinir. Yaşamı ve sanatıyla dünya çapında bir direniş sembolü haline gelmiştir. Yaser Arafat, Yunanistan ziyareti sırasında ünlü sanatçıyla tanışır ve ondan Filistin Kurtuluş Örgütü için bir marş bestelemesini ister. Theodorakis besteyi yapar, ilerleyen yıllarda hem FKÖ hem de Lübnan Kültür Bakanlığı davetlisi olarak gittiği Beyrut ziyaretinde bu marşı sunar.