Yemek ve Müzik İlişkisi

Müzik, insan psikolojisi üzerindeki etkisi bilimsel olarak çokça incelenmiş ve hâlâ bilim dünyasındaki popülerliği sürmeye devam eden konulardandır. İnsanların tercih ve davranışları üzerinde bir etkisi olduğu kesin olan müzik, yeme içme tercihlerimizi de etkilemektedir. Bilimsel çalışmalar arasında yerini alan yemek ve müzik ilişkisi, aslında yemek servis edilen mekânların çoğunda müzik olmasının eğlendirmek dışında da bir sebebi olduğunu açığa çıkarıyor olabilir.

Araştırmalara göre, yemek yerken müzik dinlemek, gıda alımını artırmakta ve yemek yeme süresini uzatmaktadır. Bu bilgi düşünüldüğünde, restoranların yemek servislerini müzik eşliğinde yapması doğru bir tercih hatta stratejik bir uygulama bile olabilir. Peki farklı restoranların farklı müzik tercihleri yemek ve müzik ilişkisi hakkında ne anlatmaktadır?

Literatür araştırmasına göre, yemek ve müzik ilişkisinde belirleyici olan 3 etmenden söz edilebilir:

• Müziğin Şiddeti

Müziğin şiddetinin yenen yemeği, daha spesifik hâliyle gıda alımını, nasıl etkilediği konusunda farklı çalışmalar tarafında farklı bulgular mevcut. Bazı çalışmalar, müzik şiddetinin gıda alımına bir etkisi olmadığı yönündeyken bazı çalışmalarsa yüksek şiddetli müziğin yiyecek, içecek, özellikle de alkol tüketimini artırdığını belirtmektedir. Böylece bar, meyhane, gece kulübü gibi alkol tüketiminin ön planda olduğu mekânlardaki yüksek sesli müzik, müşterileri daha çok tüketmeye teşvik ediyor olabilir.

• Müziğin Türü

Araştırmalara göre müziğin türü de yemek ve müzik ilişkisinde önemli bir etmen. Bazı bulgulara göre rock müzik, alkol tüketiminin artmasıyla ilişkilendirilmektedir. Ayrıca insanlar, pop müzik çalan mekânlara oranla klasik veya caz müzik çalan mekânlarda para harcamaya daha meyilli olmaktadırlar. Bunun sebebininse klasik ve caz müziğin yemekten alınan keyfi artırması olarak bilinmektedir.

• Müziğin Hızı

Dinlenen müziğin hızı da yemek ve müzik arasındaki ilişkide belirleyici olmaktadır. Hızlı tempolu bir müzik dinleyen kişinin yemeğini daha hızlı çiğneyerek yediği ve içeceğini daha hızlı yudumlayarak bitirdiği tespit edilmiştir. Tam tersi durumda, yavaş tempolu müzikte insanların yemeklerini daha yavaş yedikleri ve üstelik bulundukları restoranda daha fazla para harcadıkları fark edilmiştir. Bu bulgulara göre müziğin hızının insanların gıdayı tüketme hızını etkilediği söylenebilirken tüketilen gıda miktarına bir etkisi bulunmamıştır.

Yemek ve müzik ilişkisinde müziğin şiddeti, türü ve hızı belirleyici olan etmenlerdendir ancak bunlara ek olarak yemek lokasyonunun da etkili olabileceği unutulmamalıdır. Örneğin evde yenilen ve restoranda yenilen yemeklerde aynı müziği dinlemek farklı etkiler yaratabilmektedir.

Müzik ve Tat Alma İlişkisi

Müziğin yenilen yemeğin miktarını ve yemek yeme hızını hatta yemeğe harcanılan parayı etkilediği doğru, peki ya tat almayı nasıl etkiliyor?

Oxford Üniversitesinde deneysel psikoloji profesörü olan Charles Spence, bu konuda yaptığı araştırmalar doğrultusunda müziğin yediğimiz ve içtiğimiz şeylerin tadını etkileyebileceğini söylemektedir. Müzik ve şarap ilişkisi üzerine yaptığı çalışmasında Spence, şarabı yudumlarken dinlenen müziğin şaraptan ne kadar keyif alındığını etkilediğini belirtmektedir. Dahası, son araştırmalara göre “doğru” müziği seçerek şarabın tadının daha güzel olması sağlanabilmektedir çünkü müzik, içilen şarabın asiditesinin ve tadının nasıl algılandığını etkilemektedir (Spence&Wang, 2015).

Hangi Müzikler Sağlıklı Yemeye Teşvik Ediyor?

Charles Spence ve çalışma arkadaşlarının yakın zamanda yaptıkları bir araştırmaya göre müzik türü, insanların sağlıklı yeme tercihlerini de etkilemektedir. Araştırma için iki deney yapılmıştır. Deneylerde ele alınan dört müzik türü vardır: Caz, klasik, rock/metal ve hip-hop. Katılımcılardan, bu dört müzik türünden birini dinlerken sağlıklı/düşük kalorili tatlı ve tuzlu, sağlıksız/yüksek kalorili tatlı ve tuzlu olmak üzere farklı 4 çeşit yiyeceği tercihlerine göre sıralamaları istenmiştir. Yapılan iki deneyden elde edilen sonuca göre müziğin yeme deneyimi üzerindeki etkisinde müzik türü ve yemeğin çeşidi arasındaki ilişkinin etkili olduğu gözlemlenmiştir.

Rock/metal müziğe kıyasla caz ve klasik müzik, insanların sağlıklı/düşük kalorili tuzlu kategorisindeki (sebzeli sandviç) yemekleri tercih etmesinde,

klasik müziğe kıyasla rock/metal, hip-hop ve caz müzik insanların sağlıksız/yüksek kalorili tuzlu kategorisindeki (füme etli sandviç) yemekleri tercih etmesinde,

diğer müzik türlerine kıyasla klasik müzik insanların hem sağlıklı/düşük kalorili hem de sağlıksız/yüksek kalorili tatlı kategorisindeki (az yağlı süt ve çikolata) yemekleri tercih etmesinde etkili olmuştur.

Sonuç

Müzik, kişinin yemek yeme deneyimini, tüketme miktarından yiyecekten aldığı tada kadar etkileyebilmektedir. Bilimsel araştırmalar da göz önüne alınarak müziğin yemek üzerindeki etkisi düşünüldüğünde mekân müzik eşleştirmesi tüketici deneyimi üzerinde önemli bir rol oynamaktadır. Bu durumda barlarda genellikle yüksek sesli ve rock/metal müzik tercih edilirken fine-dining restoranların klasik ve caz müziğe yönelmesi bir tesadüf değildir.

Yazar: Betül Açı
Editör: Emine Türal

Kaynakça

• Cui, T., Xi, J., Tang, C., Song, J., He, J., & Brytek-Matera, A. (2021). The Relationship between Music and Food Intake: A Systematic Review and Meta-Analysis. Nutrients, 13(8), 2571. Erişim Adresi: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8400481/
• Motoki, Kosuke & Takahashi, Nozomi & Velasco, Carlos & Spence, Charles. (2021). Is classical music sweeter than jazz? Crossmodal influences of background music and taste/flavour on healthy and indulgent food preferences. Food Quality and Preference, 104380. Erişim Adresi: https://www.researchgate.net/publication/354343421_Is_classical_music_sweeter_than_jazz_Crossmodal_influences_of_background_music_and_tasteflavour_on_healthy_and_indulgent_food_preferences
• Spence, Charles & Wang, Qian. (2015). Wine & music (II): Can you taste the music? Modulating the experience of wine through music and sound. Flavour, 4(1). Erişim Adresi: https://www.researchgate.net/publication/284275005_Wine_music_II_Can_you_taste_the_music_Modulating_the_experience_of_wine_through_music_and_sound
• Stroebele-Benschop, Nanette & de Castro, John. (2006). Listening to music while eating is related to increases in people’s food intake and meal duration. Appetite, 47(3): 285-9. Erişim Adresi: https://www.researchgate.net/publication/7060003_Listening_to_music_while_eating_is_related_to_increases_in_people’s_food_intake_and_meal_duration

Görsel Kaynakça

• https://pin.it/2lgA7WR
• https://unsplash.com/photos/n8vDuIpGb0c?utm_source=unsplash&utm_medium=referral&utm_content=creditShareLink
• https://unsplash.com/photos/3uJt73tr4hI?utm_source=unsplash&utm_medium=referral&utm_content=creditShareLink
• https://unsplash.com/photos/2GNBoMgKYEo?utm_source=unsplash&utm_medium=referral&utm_content=creditShareLink