“Suçlular” Film Analizi

2020 yapımı Suçlular, Serhat Karaaslan’ın yönettiği, dünya prömiyerini 2021 Sundance Film Festivali’nde yapmış bir kısa filmdir. Deniz Altan, Lorin Merhart, Erdem Şenocak ve Ercan Kesal’ın oynadığı kısa film, dünya çapında pek çok ödül ve adaylığa sahiptir. Film, SEMINCI Valladolid Uluslararası Film Festivali’nden “En İyi Kısa Film”, Sundance Film Festivali’nden ise “Jüri Özel Ödülü” ile dönmüştü. Bu ödüllerin yanında Suçlular, 94. Akademi Ödülleri’nde ise “En İyi Kısa Film” kategorisinde 145 yapım arasından 15 filmlik kısa listeye kaldı (Güngör, 2022).

Suçlular

Suçlular, Emre (Merhart) ve Nazlı (Altan)’nın yurda gitmeyip geceyi birlikte geçirmek istemesi üzerine hotel aramasıyla başlar. Küçük bir kent olduğu anlaşılan bir yerde oda tutmak için uğraşan iki genç, karşılaştıkları hotel görevlileri ile gençlere gösterilen saygıdan ahlak bekçiliğine pek çok sorunla yüz yüze kalacaktır.

Toplumun Sessiz Kuralları

Karakterler, reşit olmalarına ve aynı odada kalmalarına engel oluşturacak herhangi bir illegal durum olmamasına rağmen “toplumca” kararlaştırılmış, dile getirilmeden kabul edilmiş sessiz kurallardan ötürü sorunlarla karşılaşırlar (Güngör, 2022). Bakıldığında yasa dışı bir eylemde bulunmayan iki genç, birlikte olabilmek için filmin tamamında sürekli zorluklarla baş etmek zorunda kalır.

İlk sahnede kendilerine isimleriyle hitap eden, “çocuklar” şeklinde seslenen hotel görevlisi hem Türkiye’deki baskı ortamını yansıtır hem de uzun yıllardır gerontokrasi* ile yönetilen ülkede yaşlıların genç olanlara göstermediği saygıyı gözler önüne serer. Kendisinde kimin kiminle sevişeceği üzerine karar alma yetkisi bulan bu karakterler, ahlak bekçiliğini de elden bırakmazlar.

Birinci hoteldeki görevli, Nazlı ve Emre’den evlilik cüzdanı ister. Olmadığını söylediklerinde ise ayrı iki odayı aynı fiyattan verip Nazlı’nın odasını Emre’nin girme ihtimaline karşın kilitlemek istediğini belirtir. Kendi kararlarını alabilecek yaşa gelmiş iki kişinin sevişmesini engellemek için sarf edilen bu çaba, Türkiye’deki bazı toplumlara yerleşmiş olan muhafazakârlığı, bastırılmış ve ayıplanan cinselliği ortaya koyar.

Suçlular

Karakterler ikinci hotele gitmeden hemen önce Nazlı’nın annesiyle telefonda konuştuğu görülür. Aile baskısının kadın üzerindeki etkisi, yurtta olup olmadığını kontrol etmek için kızını arayan anne üzerinden anlatılır. Filmin ilerleyen bölümlerinde Nazlı, ailesinden gördüğü baskı ile tekrar yüzleşecektir.

Nazlı’nın önden girdiği, Emre’nin ise arkasından başka bir oda tuttuğu ikinci otelde işler sırasıyla çözümlenir. Ercan Kesal’ın canlandırdığı hotel görevlisi Emre’nin kimliğinin onda kalacağını, polisin kimin konakladığını kontrol ettiğini söyler. Hem bir baskı aygıtı olarak polis, hem de görevlinin temsil ettiği toplumsal dışlanma ve ayıplanma unsurları olarak ahlak kavramları iki genci her bir köşeden sıkıştırır.

Suçlular

Keza Emre odaya girdiğinde Nazlı’ya bu gece ayrı uyumaları gerektiğini söyler. “Sevişmemizi kimse istemiyor.” der Emre. Risk alıp Nazlı’nın odasına gittiğinde ise kameradan koridorları izleyen görevli önce telefonla gençleri korkutma yoluna gider. Ardından odanın kilidini kırarak içeriye giren ürkütücü güvenlik görevlisi, ortamı adeta terörize eder. Konuşması ve davranışları ile izleyiciyi bulunduğu yerde kıvrandıran karakter, ürkütücü olduğu kadar psikopati davranışları da sergilemektedir.

Modern Dünyada Ahlak Bekçiliği

Suçlular

Güvenlik görevlisinin ikiliyi “basma”sının ardından Emre ve Nazlı, içinde oldukları şaşkınlık, utanç ve öfke hâlinden sıyrılırlar. Odalarının kilidini kıran, Nazlı’yı taciz eden ve Emre’ye fiziksel şiddet uygulayan güvenliğe karşı herhangi bir direniş gösteremezler. Yerleşmiş gerontokrasi anlayışının ve toplumda sürekli yeniden üretilen korku atmosferinin ne kadar sağlam temellere dayandığı, gençlerin tepkilerinden bellidir.

Odadan kaçan Nazlı’yı kapıda sıkıştıran ve ahlaksızlıkla suçlayan hotel görevlisi ise tipik bir karakteri canlandırır. Gençlerin hotelde fuhuş yaptıklarını iddia ederken kelimenin asıl anlamından bihaber gibidir. Evlilik dışı her tür cinsel ilişkiyi fuhuş olarak adlandırma içgüdüsü ile Emre ve Nazlı için polisi arayacağını söyler.

Bu noktada Nazlı için bir başka baskı unsuru olarak “baba” devreye girer. Öğrenirse babasının onu öldüreceğini dile getirirken gece boyunca hissettiği gerginliğin arttığı da görülür. Tüm süreç boyunca her iki karakter de suç olmayan bir eylemi işlemekle yaftalanıp utandırılırken, fiziksel ve psikolojik şiddete maruz bırakılırlar.

Suçlular

Son sahnede ise hotele müşteri gelmesinin ardından Nazlı’nın bağırarak kimliklerini istemesi, tüm film boyunca hakları yenen ve lüzumsuz baskıyla baş etmek zorunda kalan iki gençten gelen tek somut tepkidir. Emre’nin içinde bulunduğu durumun şokunu atlatamaması ile toplumdan beklenen tipik erkeklik rollerini uygulamaması, bu rollere sıkı sıkıya bağlı diğer erkek karakterlerin karşısında bir tezat oluşturur. Filmdeki tek kadın olarak Nazlı ise uzun süre sessizliğini korusa da günü kurtaran kişi olur. Erkeklik ve kadınlık rollerini belli bir yaştan sonrası için koruyan film, genç kuşaklar söz konusu olduğunda bunu yapmaz.

Suçlular

Yönetmen Karaaslan, bastırılmış cinselliğe, toplumca yüklenen rollerdeki dönüşüme ve cinsiyet rollerindeki farklılaşmaya değinir. Filmdeki gerilim ve korku unsurları karakterlerin hissettiği toplumdan dışlanma ve ayıplanma duyguları ile somutlaştırılır. Toplumda yerleşmiş ahlak bekçiliğini tabu hâline gelmiş, kapalı kapılar ardında işlenen bir suça dönüşen cinsellik üzerinden anlatır Suçlular. Belirli bir konuya indirgenerek kurulan anlatı, durumun vahametini gözler önüne sererek toplumun pek çok temel sorununa değinebilmiştir.

*Gerontokrasi: Yaş bakımından toplum içerisindeki en yaşlı bireyin hiyerarşik anlamda en üst düzeyde bulunması ve bu kişinin iradesine tabiyet.

Yazar: Melin Durmaz
Editör: Emine Türal

Kaynakça:

• Dahout, L. (Yapımcı) & Karaaslan, S. (Yönetmen). (2020). Suçlular. [Film]. Türkiye: Tresias Film.
• Güngör, E. (2022, 15 Ocak). Serhat Karaaslan, Suçlular’ı anlattı: “Sinemada bir şey yapmak istiyorsanız topluma kayıtsız kalmamanız gerekiyor” Erişim Adresi: https://www.indyturk.com/node/457121/k%C3%BClt%C3%BCr/serhat-karaaslan-su%C3%A7lular%C4%B1-anlatt%C4%B1-sinemada-bir-%C5%9Fey-yapmak-istiyorsan%C4%B1z-topluma

Görsel Kaynakça:

• Güngör, E. (2022, Ocak 15). Serhat Karaaslan, Suçlular’ı anlattı: “Sinemada bir şey yapmak istiyorsanız topluma kayıtsız kalmamanız gerekiyor” Erişim Adresi: https://www.indyturk.com/node/457121/k%C3%BClt%C3%BCr/serhat-karaaslan-su%C3%A7lular%C4%B1-anlatt%C4%B1-sinemada-bir-%C5%9Fey-yapmak-istiyorsan%C4%B1z-topluma