Refik Anadol’un Ses Getiren Sergisi: Eriyen Hatıralar

Medya sanatçısı Refik Anadol’un 2018’in başlarında İstanbul’daki Pilevneli Gallery’de gösterilen Eriyen Hatıralar (Melting Memories ) adlı çalışması, beynin anıları nasıl hatırladığını görsel olarak göstermek için veri resimlerini, ışık projeksiyonlarını ve artırılmış veri heykellerini birleştiriyor. Mimari ölçekli LED ekranlara yansıtılan artırılmış veri heykelleri, bir bütün olarak ziyaretçilerin bir insan beyni içindeki motor hareketlerinin estetik yorumlarını deneyimlemelerini sağlıyor. 

Verileri oluşturmak için Anadol, California Üniversitesi, San Francisco’daki Neuroscape Laboratuvarı’nda deneyler yaptı. Anadol veriyi kullanarak insanların mutlu, hüzünlü, neşeli, kederli ve daha birçok çeşit anısını alıyor ve frekansları makine öğrenmeyle buluşturarak görselleştiriyor. Buradaki püf noktalardan birisi ise EEG dalgalarına bağlı olarak anıların gücü eserin görselliği de çeşitleniyor. Bir sanatçı Anadol’un teknik sürecine sair şu sözleri söylüyor: “Anadol, beyin dalgası aktivitesindeki değişiklikleri ölçen ve beynin zaman içinde nasıl çalıştığına dair kanıt sağlayan bir EEG’den (elektroensefalogram) bilişsel kontrolün sinirsel mekanizmaları hakkında veri toplar. Bu veri setleri, sanatçının sergilenen çok boyutlu görsel yapılar için ihtiyaç duyduğu benzersiz algoritmaların yapı taşlarını oluşturuyor.” (Staugaitis, 2018).

Nefes kesen görüntülerin yanında eserlere eşlik eden ve onlarla bütünleşen sesler de yine toplanan verinin el değmeden frekansa ve müziğe dönüştürülmüş halini sunuyor. Bu sayede sergiye adım atmanız ile görsel ve işitsel bir şölene katılmış oluyorsunuz. Bir anda oluşan formların arasında bir insan figürünü ya da hırçın okyanus dalgalarını andıran görüntüleri yakalamak insanı adeta bir duygu serüvenine çıkarıyor. Eserlerin akışına hislerinizi kaptırdığınızı hisseder gibi oluyor, bir anı yolculuğuna çıkıyorsunuz.

Eriyen Hatıralar, ileri teknoloji ile çağdaş sanatın kesişiminden ortaya çıkan temsili olasılıklara yeni bakış açıları sunuyor (Refikanadol, 2018). Projenin başlığı ayrıca, yapay zekanın bireysellik ve yakınlık ile çatışmadığı yeni bir alanın ortaya çıkışını sorgulayarak sinirbilim ve teknolojinin bu yüzyıllar süren felsefi tartışmalar içinde erimesine dikkat çekiyor. Sergi, hafızaya erişimin zorlu sürecini veri koleksiyonlarına çeviren birkaç disiplinler arası projeyi sergileyerek ziyaretçilerinin Anadol’un yaratıcı “hatırlama” vizyonunun içine çekiyor (Refikanadol, 2018).

Kaynakça

Staugaitis, L. (2018, Nisan 17). Melting Memories: A Data-Driven Installation that Shows the Brain’s Inner Workings. Colossal. 21 Kasım 2020 tarihinde https://www.thisiscolossal.com/2018/04/melting-memories/ adresinden erişildi.

Serim, M. (2018, Şubat 8). Refik Anadol İnsanın En Özel Verisini İşliyor: Eriyen Hatıralar. Bigumigu. 21 Kasım 2020 tarihinde https://bigumigu.com/haber/refik-anadol-dan-en-ozel-veriyi-isliyor-eriyen-hatiralar/ adresinden erişildi.

Refikanadol. (2018). Melting Memories. 21 Kasım 2020 tarihinde https://refikanadol.com/works/melting-memories/ adresinden erişildi.

Görsel Kaynakalar

 https://www.thisiscolossalcom/2018/04/melting-memories/ 

 https://bigumigu.com/haber/refik-anadol-dan-en-ozel-veriyi-isliyor-eriyen-hatiralar/ 

https://refikanadol.com/works/melting-memories/