Rene Magritte’in Otoportesi: İnsanın Oğlu

Sürrealizm denince akla ilk gelen eserlerden biri şüphesiz Rene Magritte’nin İnsanın Oğlu (1964) adlı tablosudur. Çeşitli kitap, film ve videolarda karşılaştığımız melon şapkalı bu figür kısa süre içerisinde ikonik bir imaj haline gelmiştir.

İlk olarak tuval üzerine yağlı boya olarak boyanmış olan bu büyüleyici tablo, bir otoportre olarak başlamıştır. Magritte’nin yakın arkadaşı Harry Torczyner, Magritte’nin kendi portresini , yani otoportesini, yapmasını istemiştir. Ancak Magritte tarafından yazılan mektuplar, kendi portresini yapmakta zorlandığını gösteriyor, hatta Magritte yaşadığı zorlukları bir “vicdan sorunu” olarak nitelendirmiştir.

Magritte nihayet kendi portresini bitirdiğinde, ortaya çıkan görüntü melon şapkalı ve “İnsanın Oğlu” başlıklı bu isimsiz adamdı. İlk bakışta “İnsanın Oğlu” oldukça basit bir çizim gibi görünse de aslında son derece kafa karıştırıcı detaylara sahip. Dikkatli bakıldığında adamın sol kol dirseğinin öne doğru, yani ters bir şekilde, büküldüğü görülüyor. Ayrıca üçüncü düğmesi çözülmüş olan ceketi gövdesinin normalden uzun olduğu hatta sonsuzluğa uzanıyormuş hissi veriyor. Aynı zamanda kırmızı kravatı ve koyu gri takım elbisesi ile bu melon şapkalı adam figürü, bulunduğu ortamla uyumsuz, onun için gerektiğinden fazla şık ve resmi gözüküyor. 

Ancak tüm bu detayları incelemeden önce kendinizi resmin ortasındaki dört yapraklı parlak yeşil elmanın amacını sorguluyor halde bulabilirsiniz. O halde yalnız değilsiniz çünkü resimdeki elmanın kullanımını benzer şekilde birçok sanat tarihçisi sorgulamış, farklı yorumlarda bulunmuştur. Bazı uzmanlar elmanın kullanımı ile resmin başlığı arasındaki ilişkinin Adem ve insanlığın düşüşü hakkındaki Hristiyan fikirlerine kasıtlı bir atıf olduğunu düşündü, başka uzmanlarsa başlıktaki “insanoğlu” ifadesinin herhangi bir kişiyi, hatta takım elbiseli yüzü olmayan bir adamı pekala ifade edebileceğini vurguladı. 

Tüm bu görüşlerden farklı olarak Magritte elmayı gerçek yüzünü gizlemek için kullandığını ve bundan da önemlisi, izleyicilere görünür olanın ardında saklı olanı görme arzusunu hissettirmek istediğini söylemiştir. Başka bir deyişle, Magritte bir uzlaşma olarak sembolik bir meyve parçasıyla yüzünü gizlemiştir. Magritte resminde “gizli olan görünen ile mevcut olan görünen” arasında ortaya çıkabilecek çatışmayı ele aldığını öne sürmüştür ve eserinde bu duyguyu çok akıllıca bir şekilde yakalamayı başarmıştır (Artsy, t.y.). 

İnsanın Oğlu basit ama çarpıcı, açık ama gizemli bir eser. Magritte’in sanata yaklaşımı ile sevenlerini etraflarında yatan gerçekliği daha yakından düşünmeye ve her şeyi olduğu gibi kabul etmeye değil, daha yakından düşünmeye teşvik etmeyi amaçlamıştı. Sürrealist resimler tipik olarak izleyiciye yüksek seviyelerde sembolizmle karıştırılmış bir gerçeklik sunar ve Magritte bunu İnsanın Oğlu’nda harika bir şekilde resmetmiştir.

Kaynakça

Artsy. (t.y.). Rene Magritte’s The Son of Man. 2 Ocak 2021 tarihinde https://www.artsy.net/artist-series/rene-magritte-the-son-of-man adresinden erişildi. 

Rene-Magritte. (t.y.). The Son of Man by Rene Magritte. 2 Ocak 2021 tarihinde http://www.rene-magritte.com/son-of-man/ adresinden erişildi.

Görsel Kaynaklar

https://www.renemagritte.org/the-son-of-man.jsp

https://www.arthipo.com/tr-tr/rene-magritte-the-son-of-man.html

https://www.mentalfloss.com/article/63241/10-things-you-might-not-know-about-son-man

https://en.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Magritte

https://tr.wikipedia.org/wiki/Adam%C4%B1n_O%C4%9Flu