Bir Başkaldırışın Hikâyesi: Dreyfus Olayı

Dünya tarihinde önemli bir yere sahip olan Dreyfus olayı, 19. yüzyılın sonlarında cereyan etmiş, çeşitli yapılanmalar ve yeniliklerden geçen Fransız Cumhuriyeti kurumlarını temelden sarsmış toplumsal bir olaydır. Dünya tarihi açısından Yahudi karşıtlığının net şekilde ortaya çıkması; Fransız Cumhuriyeti açısından ise halkın bu kadar keskin bir biçimde ikiye ayrılması ve başta Émile Zola olmak üzere dönemin önde gelen aydınlarının da bu olayda önemli rol oynaması özelliği ile önemli bir yere sahiptir.

Dreyfus’un Tutuklanışı

Olay, 19. yüzyılın sonlarında Fransa’da, Fransa Haber Alma Örgütü’nde gizli ajan olarak çalışan Madam Bastian’ın çöp sepetinden alıp getirdiği öne sürülen bir mektupla başlar. Bu mektup Fransız ordusuna ait bilgiler içerir. Daha sonra parçaları birleştirilip çeşitli ellerden geçen mektup, 27 Eylül 1894’te Savaş Bakanı General Mercier’nin önüne gelir ve soruşturma başlar. Soruşturmanın başlarında kuşku duyulan dört subay arasından Yahudi kökenli yüzbaşı Alfred Dreyfus öne çıkarılır. Binbaşı Du Paty de Clam önderliğindeki soruşturma grubu içerisindeki Yahudi karşıtı uzman, mektuptaki yazının Dreyfus’un elinden çıktığını kesinler ve bu olayları takiben Dreyfus tutuklanır. Askerî Mahkeme de yumruğunu indirmekte gecikmez ve 22 Aralık 1894’te yüzeysel bir yargılama sonucu Dreyfus’un rütbesinin geri alınmasına ve yaşam boyu sürgün edilmesine karar verir. Sonrasında ise sürgün adasına gönderilmek üzere olan Dreyfus, “Yok olsun Yahudiler!” haykırışları arasında gemiye bindirilir.

Bu olaylardan sonra çevrede kuşkular yavaş yavaş başlar. Basında, yargının eksik yapıldığına dair yazılara rastlanır. Aynı zamanda, dürüst bir subay olan Georges Picquart’ın yaptığı bazı araştırmalar ve incelemeler sonucu gerçek suçlunun Esterhazy olduğu ortaya çıkar ve bu konuda halkın bir kısmı da hemfikirdir. Zaman geçtikçe bu olayla ilgili tanıklar artar ve yargılama kaçınılmaz olur. Esterhazy 10 Ocak 1898’de yargıç önüne çıkarılır ama üç dakika içerisinde oy birliğiyle aklanır çünkü ordunun onuru ve ulusun çıkarı söz konusudur. İşte bundan sonra 13 Ocak 1898’de büyük roman yazarı Émile Zola’nın Fransa Cumhurbaşkanı’na yazdığı Suçluyorum’u yayımlanır.

Suçluyorum

Kaynakça

• Zola, É. (2021). Suçluyorum, (T. Yücel, Çev.). İstanbul: Can.
• The Editors of Encyclopaedia Britannica. (t.y.). Dreyfus affair. Britannica. Erişim adresi: https://www.britannica.com/event/Dreyfus-affair
• The Editors of Encyclopaedia Britannica. (t.y.). J’accuse. Britannica. Erişim adresi: https://www.britannica.com/topic/Jaccuse
• French Third Republic. (2021, 29 Mart). Wikipedia. Erişim adresi: https://en.wikipedia.org/wiki/French_Third_Republic#Dreyfus_affair

Görsel Kaynakça

• https://guides.loc.gov/chronicling-america-dreyfus-affair
• https://www.britannica.com/event/Dreyfus-affair
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Dreyfus_Olayı#/media/Dosya:Degradation_alfred_dreyfus.jpg
• https://www.absolutefacts.nl/frankrijk/dreyfusaffaire.htm