Kültürel Müzikler: Blues Müziğin Doğuşu ve Türleri

Blues Müziği Nedir?

Blues, aslen Afrika kökenli bir müzik türüdür. Yıllar önce köle ticaretinin başlaması ile birlikte Amerika’ya getirilen Afrika kökenli kölelerin kültürlerini koruyabilmeleri adına hüzünlerini, isyanlarını ve tepkilerini dile getirmek adına blues türü, çok önemli bir araç olmuştur. 1865 yılında köleliğin kaldırılmasıyla bu müzik türü toplumda büyük bir yankı uyandırmış ve ardından tüm dünyaya yayılmıştır. Aslında blues’un ortaya çıkış tarihi, bu kölelerin Amerika’ya ilk getirildiği tarih olan 1600’lü yıllar olarak kabul edilmektedir.

İlerleyen yıllarda bu müzik türü dünyaya yayılmaya başlamış, müzik alanında önemli sanatçılar ve şarkılar ortaya çıkmıştır. 1900’lü yıllardan itibaren farklı müzisyenler tarafından blues harmanlanmaya başlamış ve yeni türler oluşturulmuştur. Yıllar geçtikçe bu müziğin hem kendisi değişime uğramış hem de beraberinde birçok tür gelişmiştir. Buradan hareketle, modern ve diğer birçok müzik çeşidinin kökünün blues türüne dayandığı söylenebilir. (“Kum Saati Blues Club”, t.y., p.1)

Gospel

Amerika’ya yayıldıktan sonra burada diğer müzik türleriyle de karşılaşan blues’un alt türleri zaman içinde yaygınlaşmıştır. Afroamerikalıların, Amerikan İç Savaşı sonrası Hristiyanlaşmanın ve özgürleşmenin de etkisiyle kiliselerde şarkı söylemeye başlamalarının ardından gospel tarzı ortaya çıkmıştır. Gospel, yine bir blues müziği türü olan delta blues gibi ölçüsüz değildir. Bu tarzda söylenen şarkılar aslında İncil’den alınma dualardır. Şiir niteliğinde olup ölçüleri vardır. Bununla birlikte Afrikalıların müziğine özgü olan armoni yapıları kullanılır.

Gospel tarzı sonrasında Afroamerikalı sanatçılar, farklı enstrümanlarla tanışmaya başlamıştır. Beyazların kullandıkları enstrümanları kullanarak Gospel tarzını sadece ibadet değil, eğlence müziği olarak da kullanmak istemişlerdir. Bunun neticesinde şimdikine benzer blues türü ortaya çıkmıştır. Oysa Afrikalılar, 1300’lü yıllardan beri çeşitli formlarda blues yapmışlardır. Buradan çıkarılacak sonuç, blues’un başlangıcının Afrikalılara ait olduğudur.

Blues türü, entelektüel ve modern bir müzik olarak sayılmamaktadır. Günümüzde dahi blues müzisyenleri eğitimlerini tam olarak tamamlamamaktadır. Afroamerikalılara olan karşıtlığın hâlâ gizliden gizliye sürmesinden dolayı kendilerine yapılan ayrımcılık sebebiyle Afroamerikalılar arasında eğitimsizlik durumu beyazlara kıyasla daha fazladır. “Dolayısıyla blues, müziğin matematiksel kavramlarıyla bilinçli olarak uğraşılmayan bir tarzdır. Oysa incelenecek olursa bu türde matematiğin varlığı görülür.”. (a.g.e., p.4)

“Blues türü, bir dönem sonra Amerika’da en etkin müzik haline gelmiş ve beyazlar da blues’a çok benzeyen bir tarz geliştirmişlerdir. Bu tarz Avrupa halk müzikleri ve blues sentezidir. Armoni yapısı, ölçü kalıpları blues ile neredeyse aynıdır. Bu tarza ise country adını vermişlerdir.” (a.g.e.)

Blues Müziği Türlerinden Birkaçı

1)Chicago Blues

Klasik Chicago stili 1940’ların sonlarına doğru ve 1950’lerin başlarında delta blues’u da bünyesine alarak genişletip küçük grup konseptine dahil ederek gelişmiştir. Davul, bas gitar, piyano ve temel telli çalgılar eklentisiyle şimdiki standart blues grupları ve tarzı yaratılmıştır.
Bu stil, piyanistleri, gitaristleri, armonika sanatçılarını ve solistleri birbirine uydurma konusunda son derece esnektir. Daha sonra bu stilin permütasyonu, 1950’lilerin sonları ve 1960 ların başlarında B.B. King ve T-Bone Walker gibi yeni efsanelerin çalışmaları ve temel ritim kısmın eklenmesiyle popüler Batı Tarzı jenerasyonunu yaratmıştır. 80′ler ve 90′lara gelindiğinde rock ve funk ritimlerini kapsamasına rağmen 50′lerden bu yana kendi ana hatlarında da gelişmeye devam etmiştir. İlk başlarda blues’u barlarda sadece Afrikan-Amerikan sanatçıların söylemesi dikkat çekmiştir. Daha sonraları tarzı iyice yerleşip yayılınca bu barlar beyazların da uğrak yeri haline gelmiştir.

2)Country Blues

Bu tür için Piedmont, Atlanta, Memphis, Texas, Acoustic Chicago, Delta, ragtime, folk, songster gibi bölgesel blues stillerinin veya varyasyonlarının genel adı denilebilir. Piano blues ve classic female blues türlerinin, akustik gitar ustalarının bulunduğu ve birçok gitar tekniklerinin ustalıkla kullanıldığı bir türdür. Bu stilin en ünlü öncülerinden Lightnin Hopkins ve John Lee Hooker stillerinin temellerinde büyük bir değişiklik olmaksızın daha sonra elektro gitara geçmişlerdir.

3)Delta Blues

Delta blues “blues’un doğdugu toprak” olarak nitelendirilen Mississippi’nin güney bölgesinden ortaya çıkmıştır. Stilin ilk zamanları, sadece gitar müziği olarak 1920′lerin sonuna doğru kaydedilmiştir.
Pek çok delta blues sanatçısı, canlı olarak birçok yerde uzun zaman çalmasına ve bu müziği yapmasına rağmen çok azı kayıt yapma fırsatına sahip olmuştur. 1920 ve 1930’lar arasında yapılmış olan bu kayıtlar genelde solo tarzı çalışmalar olmuştur. Tarzın en önemli özelliği aşırı derecede slayt gitar çalınması ve sözlerin duygu oranının oldukça yüksek olmasıdır. Şarkı sözleri genelde şiir tadında, içten ve tutkuyla yazılmıştır.

4)East Coast Blues

Bu stil, Piedmont blues ve jump blues olarak iki bölüme ayrılır: Müzik tarzı olarak Piedmont blues; Georgia, the Carolinas, Virginia, Florida, West Virginia, Maryland ve Delaware’deki müzisyenlerin stilleri olarak adlandırılabilir.
Bu stil ortak tarihe, coğrafyaya ve sosyolojik koşullara sahip olan repertuvarları, estetik değerleri ve teknikleri içermektedir. Piedmont gitar stili alt tellerde melodik bir yapıda olan kompleks bir parmak metoduna sahiptir. Bu stil için country blues dans şarkıları ya da parti müziği eş değerinde bir yapıya sahip denilebilir. Jump blues stili ise temposuz, 1940’ların sonlarındaki jazz havasında bir türdür. Müzik yapısı olarak vokal ön plandadır, saksafon soloları ve rock&roll’un ilk ezgilerini taşıyan bir tür denilebilir. Jump blues, eski blues stili ve 1940 sonlarındaki jazz stilinin arasında bir köprü görevi görür diyebiliriz.

Sizler İçin Derlediğim Blues Müziğin Öncülerinden Oluşan 10 Blues Şarkısı:

• Muddy Waters – Mannish Boy

https://www.youtube.com/watch?v=bSfqNEvykv0&ab_channel=MUDDYWATERSVEVO

• B. B. King – The Trill Is Gone

https://www.youtube.com/watch?v=SgXSomPE_FY&ab_channel=RHINO

• Robert Johnson – Cross Road Blues

https://www.youtube.com/watch?v=Yd60nI4sa9A&ab_channel=shoguncoredump

• Jimmy Hendrix – All Along the Watchtower

https://www.youtube.com/watch?v=TLV4_xaYynY&ab_channel=JimiHendrixVEVO

• T-Bone Walker – Call It Stormy Monday

https://www.youtube.com/watch?v=BpK2GDUbXv8&ab_channel=J.Baldhead

• Eric Clapton – Wonderful Tonight

https://www.youtube.com/watch?v=vUSzL2leaFM&ab_channel=WarnerRecordsVault

• John Lee Hooker – Bom Bom

https://www.youtube.com/watch?v=X70VMrH3yBg&ab_channel=RogerRetroBoomBap

• Albert King – Born Under A Bad Sign

https://www.youtube.com/watch?v=2Py37G9qsfY&ab_channel=englishnbloodyproudo

• Buddy Guy – Feels Like Rain

https://www.youtube.com/watch?v=QButLzJB5SI&ab_channel=GoinToSleepBIATCH

• Johnny Winter – Be Careful With A Fool

https://www.youtube.com/watch?v=CUoQzZUu5i8&ab_channel=JOHNNYWINTERVEVO

Yazar: Burak Akdere
Editör: Dila Taşdelen

Kaynakça

• Herzhaft, G. (2005). Blues. (İ. Yerguz, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi
• İstanblues. (2020, Mayıs). Blues Türleri. Erişim Adresi: http://www.istanblues.org/blues-turleri/
• Kum Saati Blues Club. (t.y.). Blues Nedir?. Erişim Adresi: http://www.kumsaatiblues.com/?page_id=323
• Vikipedi Özgür Ansiklopedi. (2021). Blues. Erişim Adresi: https://tr.wikipedia.org/wiki/Blues
• Yazıcı, İ. Blues Müziğin Doğuşu, Tarihsel Gelişimi ve Öne Çıkan Sanatçıları. Erişim Adresi: https://www.iyikigormusum.com/blues-muzigin-dogusu-tarihsel-gelisimi-ve-one-cikan-sanatcilari

Görsel Kaynakça:

• http://muzikicingir.blogspot.com/2015/11/blues-muzik-tarihi.html
• https://www.ensonhaber.com/muzik/bluesun-dogusu
• https://www.aklingolgesi.com/bir-ulusun-haykirisi-blues-muzik/