Neden Zam İsteyemiyoruz?: Tiara Sendromu

İngilizcede “mücevherli taç” anlamına gelen “tiara”, anlamını öğrenen kişilerin kendilerini görebileceği bir sendroma ismini veriyor: Tiara Sendromu. Negotiating Women şirketinin kurucuları Carol Frohlinger ve Deborah Kolb, özellikle kadınların, iş hayatındaki başarılarının fark edilip terfi veya zam ile ödüllendirileceklerini düşünmeleri ancak bu düşüncenin gerçekleşmemesi durumuna Tiara sendromu adını vermiştir. Zam ve terfi talep etme durumlarında erkeklerin kadınlardan daha rahat olduğunu belirten Frohlinger, kadınların hak etseler bile bunları talep ederken birçok nedenden dolayı tereddüt ettiklerini söylemiştir. [1]

Neden Zam İsteyemiyoruz?

İlk neden, okul yıllarında sıkı çalışmanın iyi bir akademik sonuç almakta yeterli olması. Aynısının iş hayatında da geçerli olacağını düşünen kadınlar, çabalarının karar verici üst merciler tarafından mükafatlandırılmasını beklemeden talep etmeyi bir saygısızlık olarak dahi görebiliyorlar. Bir diğer neden ise talepkâr olmanın işlerini kaybetmelerine yol açabileceğini düşünmeleri. Sendromun genel olarak kadınlar üzerinden ele alınmasının sebebi ise iş hayatında kadınların erkeklere göre daha az yer almasının bir sonucu olarak kadınların, her adımlarını daha dikkatli atmaya itilmeleri. Bir iş yerindeki tek kadın veya az sayıdaki kadınlardan biri olmak, ister istemez tüm kadınları temsil ediyormuşçasına adımlarınızı iki kez düşünerek atmanıza yol açar.

Hemen her sektörde “cam tavan”la karşılaşan kadınlar, işlerini kaybetme korkusu ve öz güven eksikliğini erkeklere kıyasla daha yaygın yaşayabilirler. Aynı zamanda kendilerini işlerine adayarak, bir adım geri çıkıp konumlarına ve hak ettikleri mevkilere bakamayacak kadar meşgul olan kadınlar, doğru olanın çok çalışmak olduğuna ve bunun doğal olarak terfiyi getireceğine inanırlar. Ancak işverenler, verilen çabanın farkında olup bunu takdir ettiklerini kişiye gösterseler dahi kişi, hâlâ iş yerinde hak ettiği pozisyonda olmayabilir.

Tabii ki bu sendrom kadınların sadece iş hayatları ile temellendirilemez. Çocukluktan itibaren öğretilen insanlık değerleri, erdemli olma, alçakgönüllülük gibi kavramlar ile iş hayatında karşılaşılan kapitalist değerlerin çakışması, bu sendroma yol açan en büyük etmenlerdendir. “Sen büyüklerin işine karışma; ekmeğini verdiklerine şükret, sesini çıkarma; onlar en iyisini bilir, sen düşünme” gibi sözleri duyarak büyüyen kız çocuklarının iş hayatına gelindiğinde de başarılarının takdir edilmesini talep etmenin onlara düşmediğini, üstlerinin fark edip gereğini yapacağını düşünmeleri şaşırtıcı değildir. Ayrıca kadınların iş hayatı dışında da üstlerine yüklenen sorumlulukların fazlalığı sonucunda erkekler kadar geniş bir network’e sahip olamamaları gibi sebepler de kimi zaman maaşlarına zam istemeyi hak etmediklerini düşünmelerine sebep olabilir.

Tiara Sendromu ile Nasıl Başa Çıkılır?

Psikoloji bölümü akademisyeni Cordelia Fine, Tiara sendromunun biyolojik cinsiyetler arası doğuştan olan bir farktan ileri gelmediğini, çevredeki kültürü kabullenmeye bağlı olduğunu açıklıyor. Lean In kitabının yazarı Sandberg ise kitabında bu sendromun çözümünü şöyle açıklıyor: “Gücün size sunulmasını beklemeyin. Asla bir taç gibi kafanıza konmayacak. Bir dahaki sefere sizle aynı işi yapan erkek çalışma arkadaşınız yan masada bizzat talep edip aldığı terfisini kutlarken siz de hak ettiklerinizin farkına varın ve talep etmekten korkmayın.”

Yazar: Esin Becenen
Editör: Emine Türal

Kaynakça

• Cuffley, C. (2017). How to Avoid “The Tiara Syndrome” and Accelerate Your Career as a Woman. Erişim adresi: https://www.thinkingchoices.com/avoid-tiara-syndrome-accelerate-career-woman/ 
• Urwin, R. (2013). How To Beat Your Tiara Syndrome. Erişim adresi: https://www.standard.co.uk/lifestyle/london-life/how-to-beat-your-tiara-syndrome-8657215.html

Görsel Kaynakça:

• https://listelist.com/cam-tavan-sendromu-nedir/
• https://www.standard.co.uk/lifestyle/london-life/how-to-beat-your-tiara-syndrome-8657215.html