Opera tarihinin en dişi kadını: Carmen
Akdenizli ‘Femme Fatale’ İspanyol bir çingenenin hikayesini anlatan Carmen operası, operaya önyargılı yaklaşan, onu abartılı bulanların bile severek dinlediği ve dinlettirdiği tek opera galiba.
Merimee’ın “Carmen” romanından esinlenerek yazılan opera, İspanya’da Sevil şehrinde geçiyor. Tütün fabrikasında çalışan, dillere destan güzelliğiyle karşı konulmaz cazibeye sahip çingene Carmen, ordudan On Başı ile ihtiraslı bir aşk yaşıyor ama sonra maymun iştahlılık ve oyunbazlıkta bir dünya markası olan bu genç kız, bir zaman sonra asker sevgilisinden sıkılıp bir boğa güreşçisi olan Escamillo ile birlikte olmaya başlıyor, bir kıskançlık cinayetine kurban gideceğini bilmeden…
Hikaye’nin sonu yıllardır, aynı şekilde, genç kadının ölümüyle son buluyordu. Ta ki geçtiğimiz aylara kadar. İtalya’da Floransa Operası kadın cinayetlerine dikkat çekmek için hikayenin sonunu değiştirdi. Bu sefer finalde Carmen öldürülmüyor, bu kez kendisi eski sevgilisine silah çekiyor ve onu öldürüyordu.
Floransa Operasından Paolo KLUN, Telegraph’a bu konu üzerine bir açıklama yapıyor ve ‘’Biz tiyatronun muhafazakar bir müzik kültürüne sahip olmaması gerektiğini düşünüyoruz. Carmen 150 yıl önce çok farklı bir kültürel bağlamda yazılmıştı, zaman değişiyor’’ diyor.
La Repubblica gazetesine konuşan Floransa Operası’nın yöneticisi Cristiano Chiarot da “Toplumumuz kadınların öldürülmesi ile yüzleşirken nasıl bir kadının (Carmen’in) öldürülmesini alkışlayabiliriz?” diyerek bu alternatif sona destek olduğunu vurguluyor. Bu cesur hikaye, sahnelenlediği ilk dönemde elbet tepki görmüş, ahlaki değerleri pek de yüksek bulunmamış. Bizet, eseri sahnelendikten 3 ay sonra, oldukça genç bir yaşta, 37’sindeyken vefat ediyor. Bir çok sanatçı gibi o da sanatının kıymetini bilindiğini görmeye ömrü yetmeyenlerden.
Acaba Bizet operasının, özellikle de ‘’Aşk evcilleştirilemeyen bir kuştur’’ diyen Habanera aryasının, bu kadar dillere pelesenk olacağını tahmin edilebilir miydi?
Aşk vahşi bir kuşa benzer
Ehlileştirmeyi deneyen
Pişman olur
Çağırman boşuna
Eğer istemiyorsa
Gelmez
Bir şey istenemez tehdit veya ricayla
Ne tatlı sözler yardım eder,ne de hışım
Kalan her şey boştur
O sussa bile
Ben iyiyim
Evet,iyi
Evet,iyi
Evet,iyi
Yalnızca cesaretli
Aşk bir çingeneye benzer
Kural tanımaz
Sen beni sevmesen bile
Ben seni severim
Ve seni seviyorum
Dikkatli ol
Sen beni sevmesen bile
Sen beni sevmesen bile
Ben seni seviyorum
Ve ben sevdim mi
Gerçekten severim
Dikkatli ol
Sen yakaladım sanarken
Kaçar gider kanatlarını çırparak
Onu boşuna ararsın
Endişelenmeyi bıraktığında
Gelir
Etrafını sarar
Yaklaşır
Kaçar
Sonra tekrar yaklaşır
Etrafını sarar
Sen onu isterken ortadan kaybolur
Ve ona sahip olduğunda
Seni yakalar
Sen de
Evet,sen
Sen
Dinle
Aşk bir çingeneye benzer
Kural tanımaz
Sen beni sevmesen bile
Ben seni severim
Ve seni seviyorum
Dikkatli ol
Sen beni sevmesen bile
Sen beni sevmesen bile
Ben seni seviyorum
Ve ben sevdim mi
Gerçekten severim
Dikkatli ol
KAYNAKÇA:
•https://lyricstranslate.com/tr/habanera-l039amour-est-un-oiseau-rebelle-carmen-habanera.html-
•Sputnik News
Dilara Durmaz