Bir Suikastçı, İki Rahibe ve Bir Şarkı: Transverberation

Genel Gündem Heykel Sanat Tarih

30.11.2021

Bir Suikastçı, İki Rahibe ve Bir Şarkı: Transverberation

Türk halkının yakından tanıyacağı bir isim Mehmet Ali Ağca, Hristiyanlığın önemli rahibelerinden ikisi Avila’lı Teresa ve Lisieux’lu Teresa. Bu üç ismi neden yan yana okuyoruz? Cevabı Norveçli eşsiz müzik grubu Ulver’in 2017 çıkışlı stüdyo albümü “The Assassination of Julius Caesar”da yer alan Transverberation adlı şarkısında saklı.

Mehmet Ali Ağca

Türkiye tarihine bakıldığında, karşımıza çıkacak garip figürlerden biri olarak Mehmet Ali Ağca gösterilebilir. 1 Şubat 1979’da gazeteci Abdi İpekçi suikasti ve 13 Mayıs 1981 Papa 2. John Paul suikast girişiminin baş aktörü olarak tanınmaktadır. Papa’yı vurmasından 4 gün sonra affedilen Ağca, yargı süresi boyunca tam 128 kez farklı ifade vermiştir ve kendisinin İsa Mesih olduğunu iddia etmektedir. 2000 yılında Türkiye’ye gönderilir ve cezasının geri kalanını burada çeker.

Görsel 1.: Papa 2. John Paul ve Mehmet Ali Ağca

Transverberation Hakkında

Yukarıda incelenmek maksadıyla bahsi geçen şarkıya ismini veren Transverberation (Latince Transverberare olarak isimlendirilmiştir) kelimesi, Türkçe’ye “delmek, delip geçmek, penetrasyon” olarak çevrilmektedir. İçeriğine bakıldığında, sayılı Katolik azizler tarafından deneyimlenmiş bir mistik olayın varlığından söz edildiği söylenmektedir. Transverberation hem fiziksel, hem de ruhsal tasvir edilir.

Avila’lı Teresa

Bahsi geçen iki rahibe de bu mistik olayla karşılaşmış kişilerdir. Avila’lı Teresa(1515-1582) Transverberation’ı, bir melek tarafından kalbine yanan bir altın hançer sokulması ve bağırsaklarının deşilmesi olarak tasvir eder. Bazı yerlerde tasvir, hançer yerine ok olarak da geçmiştir. Ulver, “The golden ball saw it all” cümlesinde hem bu bıçağa hem de Papa’yı vuran kurşuna bir gönderme yapmıştır. Ağca’nın kullandığı bu kurşunlar, pirinç kaplı ve altın rengi bir görüntüye sahiptir. Transverberation anlarında da meleklerin elindeki hançerin altından olduğu bilgisine ulaşılıyor. Ulver burada, Papa’nın da aynı rahibeler gibi bir nevi Transverberation yaşadığını sembolize ederek anlatmak istemiştir. Aynı zamanda şarkının bulunduğu albümün kapağındaki heykelin de yaratıcısı (Rape of Proserpina) olan İtalyan heykeltıraş Gian Lorenzo Bernini, bu olayı “The Ecstasy of St. Teresa” adlı çalışmasında somut hale getirmiştir.

Görsel 2

Bernini’nin heykeline yakından bakıldığında Rahibe Teresa’nın yüzünü orgazm olmaya yakın halde tasvir ettiği yorumları yapılmaktadır. Bernini burada, “Kutsal Penetrasyon” olarak da anlandırılabilecek Transverberation ve cinsel penetrasyonun paralelliklerini simgelemek istemiştir. Tasvir etmeyi bu şekilde seçmesi, anlatımı kuvvetlendirerek vecd anının daha da gerçekçi olmasını sağlamıştır.

Görsel 3

Rahibe Teresa bir gün dua ettiği sırada İsa’yı gördüğünü söyler ve olayı, “Yaşam Öyküsü” adlı kitabının 9. bölümünde şu şekilde tarif eder:

“Rabbimizin bizim için katlandığı ıstıraplar, acılar, hakaretler, her birisi o kadar canlı ve gerçekçi bir biçimde canlanmıştı ki, kurtarıcımızı bu durumda görmek beni gerçekten derinden etkilemişti. Nankörlük ettiğimi düşünüyor, öyle tarifi imkansız acıların içine doğru kapılıp gidiyordum ki, sanki yüreğim her seferinde daha de eziliyordu.” (Teresa, 2003)

Yaşadığı bu olayın ardından dinine ve kurtarıcısına daha da sarılır ve ünlü tarikatlardan “İspanyol Karmel Tarikatı” adına reform çalışmalarına başlar. Bu reformlar “Teresyan Refomları” adıyla da anılmaktadır ve bu şekilde 32 manastır kurulmuştur. Kendisiyle aynı adı taşıyan ve 1873-1897 yılları arasında yaşamış ve erken yaşta tüberkülozdan ölen Lisieux’lu Teresa da Karmel Tarikatı’nda mensup bir rahibedir.

Ulver’in Albümüne Dair

Ulver’in “The Assassination of Julius Caesar” albümünde “Transverberation” şarkısının son dörtlüğünde de görüldüğü üzere, Transverberation olayı hem fiziksel hem de ruhsal olarak tasvir edilir. Bu olayla karşılaşan azizlerin otopsisi yapılırken kalplerinin bulunduğu yerin üstünde kaynağı belirlenemeyen damga benzeri yaralarla karşılaşılmıştır.

“A spiritual wounding in the heart
In the form of a mystical vision
A physical wounding of the heart
By a dart or a flame of love”

Sonuç olarak, tarihten iki farklı olayın bu şekilde sembollerle birleştirilerek anlatılması ve bunun ilgi çekici şekilde yapılması müziğin başka bir büyüsü değil de nedir?

Yazar: Kerem Karabulut
Editör: Ece Günen