Feminist Bağlamı Rehabilite Edenler: Guerrilla Girls!

Guerrilla Girls ya da Gerilla Kızlar, 1985 yılında New York’ta hazırladıkları posterlerle adlarından söz ettirmeye başlayan anonim bir feminist kadın sanatçı grubudur. Üyeler, hayatını kaybeden kadın sanatçıların isimlerini takma ad olarak kullanmaktadırlar. Grubun amacı; sanatta, kadın-erkek eşitliğinin sağlanması, siyah-beyaz ayrımının yapılmamasıdır. Sanat hareketleri, aktivizm temellidir. Bunu gerçekleştirmek için çeşitli gerilla yöntemleri uygularlar. Sokaklara, caddelere ve kamusal alanlara hukuka aykırı şekilde posterler asarlar, gizli üyelik sistemi kullanırlar ve sürpriz hareketlerle eylem yaparlar.  Bu çalışmaları da kısa sürede meyve vererek fark edilmelerini ve dikkat çekmelerini sağlar. Buna paralel olarak sanat söyleşilerine, okullara, çeşitli konferans ve etkinliklere katılımcı olarak davet edilirler.

Bu davetlerin hepsinde de goril maskelerini takarlar. Gerilla Kızlar’a göre yüzleri yaptıkları işin önüne geçmemelidir. Sadece anlatmak istedikleri şeyin göz önünde olması için yüzlerini gizlemişlerdir. Goril tercih etmelerinin sebebi ise çoğu bilginin aksine grup üyelerinden birinin yanlışlıkla ‘gorrilla’ yazmasıdır. Böylelikle maskelerinin ne olacağı netlik kazanmıştır. Ayrıca maskenin altına giydikleri mini etekler ve yüksek topuklu ayakkabılarla basmakalıp seksi kadın tabusunu yıkmaya çalışmaktadırlar.

Tarih boyunca süregelen erkek egemenliğinin kırılması adına verdikleri bu savaş, kısa sürede çok fazla destekçi bulmuştur. Özellikle sanat camiasında empoze edilen erkek öncüllüğü, bu grup tarafından şiddetle eleştirilmiştir. Aynı zamanda, siyaset, sanat, film ve popüler kültürdeki haksız rekabeti de ortaya çıkarmak için çeşitli çalışmalar gerçekleştirmişlerdir. Dünya çapında da birçok ülkede çalışmalar yapmışlar ve çeşitli müzeleri eleştirerek posterler asmışlardır. Bu posterleri tasarlarken eleştirdikleri konunun yanına dikkat çekici bilgiler de eklemişlerdir. Bunlardan bazıları şunlardır;

Kadınlar Metropolitan Müzesi’ne girmek için soyunmak zorunda mı? Çağdaş sanat bölümündeki sanatçıların %5’i kadın ancak çıplakların %85’i kadın. (Resim 1)

Guerrilla Girls’ün en sansasyonel posterlerinden biri olan bu posterde Ingres adlı sanatçıya ait Grande Odalisque resmindeki nü figüre goril maskesi dekupe edilmiştir.

Grubun bir diğer hareketi ise birinci kuşak feminist sanatçı ve aktivistlerin eleştiri aldığı ‘özcü’ pozisyona düşmemek için tarafsız istatistikler yayınlamaktır.

(Resim 2)

 Sayın Sanat Koleksiyoncusu, Koleksiyonunuzun yeterli sayıda kadınlar tarafından üretilmiş sanat eseri içermemesi dikkatimizi çekti. Bu yüzden çok üzgün olduğunuzu ve durumu bir an önce düzelteceğinizi biliyoruz.

Sevgiler, Gerilla Kızlar

(Resim 3)

Guerilla Girls, 2006 yılında Türkiye’yi de ziyaret ediyor. İstanbul’da düzenlenen İstanbul Modern’deki Venedik-İstanbul adlı serginin açılışına grup üyelerinden biri katılıyor. Türkiye’ye özel hazırladıkları çalışmayı da tanıtma fırsatı elde ediyorlar. Posterde kahve falı kullanarak yine çeşitli istatistiklerle gönderme yapıyorlar.

(Resim 4)

Türk Kadın Sanatçılarının Geleceği

“Boğaz’ın Ötesindeki Kadınlara Dikkat Edin. İstanbul galerilerinde yapıtları sergilenen sanatçıların %40’tan fazlası kadın. Bu, Avrupa ve ABD’dekinden çok daha yüksek bir yüzde. Pek yakında çok sayıda yabancı kadın sanatçı kariyerini geliştirmek için Türkiye’ye göç edecek. Buradaki erkek sanatçılar ise daha fazla beğenilmek için yer değiştirecek ve yurtdışına gidecekler. Müzelere Güvenmeyin. Onun yerine bankalara güvenin. İstanbul Resim ve Heykel Müzesi’nin kalıcı koleksiyonunda sadece 17 kadın sanatçının eseri var. İstanbul Modern’in durumu da daha iyi değil. Pera Müzesi içinde yalnızca iki kadın sanatçının yer aldığı bir “Türk Resminde Kadın İmgesi” sergisi düzenlendi. Sanatsal kaderiniz bir bankanın ellerinde olabilir. Bazı bankaların galerilerinin sicilleri çok daha temiz. Bir Türk küratör sonsuza dek yaşayacak. Diğerleri ülkeden sürülecek. Kadın sanatçıları destekleme konusunda en başarılı küratör klonlanacak, kopyaları tüm dünyaya dağıtılacak. Müze sergileri ve bienal düzenlerken kadınları unutan küratörler bu tür geri kafalı düşüncelerin ait olduğu yere, ABD’ye ve AB’ye gönderilmek üzere sınır dışı edilecek. Şansınızı donanmada deneyin. Bir müzede serginizin açılması konusunda ısrarlıysanız, donanmayı deneyebilirsiniz. Deniz Müzesi Sanat Galerisi’nde sergilenen yapıtların %75’i kadın sanatçılara ait. “

Gerilla Kızlar, film endüstrisindeki su götürmez bir gerçek olan erkek hegemonyasını da Oscar ödüllerini esas alarak eleştirmiştir. Hazırladıkları posterde Oscar heykelciğinin sarkastik bir biçimde daha doğru bir anatomiye kavuşmasını istemektedirler. Aynı zamanda yapılan ırkçılıklara da göndermede bulunulmuşlardır.

(Resim 5)

“Anatomik açıdan doğru Oscar! Beyaz ve erkek, tıpkı ödülü alanlar gibi!
En iyi yönetmen ödülü hiçbir zaman kadınlara verilmemiştir! Senaryo ödüllerinin %94’ü erkeklere gitmiştir! Sadece en iyi oyuncu ödüllerinin %3’ü siyahlara gitmiştir!”

Guerrilla Girls dünyanın pek çok yerinde çeşitli söyleşilere, konferanslara, çalışmalara ve aktivist hareketlere devam ediyor. Sanattaki temsil sorunlarından kadın/erkek eşitsizliğine, ırkçılıktan Hollywood stereotiplerine, cinsel yönelim çalışmalarından daha birçok kampanyaya sanatları aracılığıyla dahil oluyorlar. Daha fazla bilgi için sitelerini ziyaret edebilirsiniz.

https://www.guerrillagirls.com/

Kaynakça

Caniş V, (2020). RASTGELE: Vardal Caniş’in “kadın sanatçı” denmeden anılmasını istediği 10 sanatçı ve eserleri/anıları Erişim adresi: https://bantmag.com/rastgele-vardal-canisin-kadin-sanatci-denmeden-anilmasini-istedigi-10-sanatci-ve-eserleri-anilari/

Guerrilla Girls Erişim adresi: https://www.tate.org.uk/art/artists/guerrilla-girls-6858

Guerrilla Girls Erişim adresi: http://www.yapi.com.tr/haberler/guerilla-girls_95394.html

Guerrilla Girls: Reinventing The ‘F’ Word: FEMINISM Erişim adresi: https://www.guerrillagirls.com/

Özüdoğru Ş, Feminist Sanata İki Farklı Yaklaşım: Gerilla Kızlar ve Cindy Sherman Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/192575

Vargı E, Guerrilla Girls / Gerilla Kızlar Erişim adresi: http://fotografya.fotografya.gen.tr/cnd/index.php?id=457,0,0,1,0,0

Görseller

https://www.guerrillagirls.com/

https://www.sartle.com/artist/guerrilla-girls

http://www.tate.org.uk/art/work/P78808

http://www.tate.org.uk/art/work/P78802