MozartCultures

Üyelik İşlemleri

Sanat Akımları-5: Sembolizm

Resim Sanat Sanat Tarihi
24.03.2021
0
Sanat Akımları-5: Sembolizm

Sembolizm akımı, 19. yy sonu Fransa’da ortaya çıkmıştır. Daha sonra bütün Avrupa’ya ve Latin Amerika’ya yayılmıştır. Ön Raffaeloculuk, sembolizm akımına geçiş için önemli bir adım olmuştur. Maddesel yaklaşımı yüzeysel bulan sembolistler, realizmi reddetmişler ve doğal dünyanın gerçekçi betimlemesinden ziyade bir fikri savunmuşlardır. Biçim ve rengin arkasında yatan anlamı ortaya çıkarmayı amaçlamışlardır. Anlamı güçlendirmek için metaforlardan yararlanmışlardır. Sembolistlerin kullandığı metaforlar genellikle hayvan, bitki ve nesne olmuştur. Kendi oluşturdukları sembollerle kültürlerin oluşturduğu sembolleri birleştirmişlerdir. İç dünyalarına yönelen melankolik sembolistler; yalnızlık, öteki dünya, ölüm, düşler, korku, erotizm, aşk gibi temaları işlemişlerdir. Rüya, onlar için dünyanın gerçekliğiyle rüyanın gerçekliğini yan yana durduğu sanatsal vizyondan bahsetmenin başka bir yolu olmuştur. Yozlaşmış olan burjuvazi yaşam tarzını daha ruhani ve mistik bir şekilde değiştirmek istemişlerdir. Mitoloji ve İncil’den de yararlanmışlardır. Belirsizliğin hâkim olduğu tedirgin edici görsellerde garip renkler, mistik ve ürpertici ışıklar baskın olarak kullanılmıştır. Ressam, gözünün görmediği dünyayı resmetmek istemiştir. Hayal gücünün ve duygunun ön planda olduğu resimlerde konu olarak sınırsız davranmışlar ve kendilerini özgürce ifade etmişlerdir. Renkler, çizgiler ve formlar aracılığıyla ilişki kurarak fikir sunup evrensel olarak anlaşılabilir olmak istemişlerdir. Anlık gerçekleri tasvir etmek yerine duygu, düşünce ve fantezileri tasvir etmişlerdir. Psikanalizden esinlenen sembolistler, genellikle öznelerin iç dünyasını yansıtmışlardır. Edebiyat dünyasındaki sembolistlerin yazıları da sembolist ressamların eserlerine yansımıştır. Kadın figürü sembolistler için önemli bir konu olmuştur. Kadını arzu mu yoksa tehdit mi olarak gördükleri tam olarak belli olmamıştır. Kadınlar duyguları ifade etmek için tercih edilen konular haline gelmiştir. Çekici ve tehlikeli buldukları kadınlar ilgilerini çekmiştir.

Sembolizm Akımını Benimseyen Başlıca Sanatçılar

Gustave Moreau (1826-1898)

Çok küçük yaşlarda resme ilgi duyan Fransız ressam, sembolizmin öncüsü olarak kabul edilmiştir. Delaxroic hayranı olan Moreau, Georges Rouault ve Henri Matisse’in de hocası olmuştur. Edebiyatla da oldukça yakından ilgilenen Moreau’nun resimleri ayrıntılıdır. Genellikle mitolojik figürlere ve İncil’e odaklanmıştır. Yalnızlığı seçen ve hiç evlenmeyen Moreau, kadınların dindarlığını sembolik olarak ifade etmeye çalışmıştır. Mükemmeliyetçi bir tavrı benimseyen Moreau, resimlerine gizli anlamlar yüklemiştir. Pastel ve suluboya çalışmaları da yapmıştır.

“Sanatımı öylesine seviyorum ki ancak yalnızca kendim için yaptığım zaman mutlu oluyorum.” (Cassou, 2006, s. 111)

Salome (Gustave Moreau, 1876)

 

Odilon Redon (1840-1916)

Litografi, kömür ve karakalem çalışmalar yapan Fransız ressam, resimlerinde tarihsel ve mitolojik konulara yer vermiştir. Bilinçaltını ve hayallerini dile getiren Redon, fantastik çalışmalar yapmıştır. İlk başlarda siyah beyaz resimler yapmış daha sonra pastel ve yağlıboya çalışmalarında zengin renkler kullanmıştır. Çiçeklerin ruhuna inanan Redon, kadınları profilden çalışmış ve yanlarına da çiçekler koymuştur. Yaşamının büyük çoğunluğunu karamsarlık içinde geçirmesine rağmen yaşamının son zamanlarında karamsarlığının yerini neşe almıştır.

Cyclops (Odilon Redon, 1914)

 

Pierre Puvis de Chavannes (1824 –1898)

Daha çok duvar resimleriyle tanınan Fransız ressam. Sembolist olduğunu kabul etmemesine rağmen resimlerinde simgeler ve metaforlara yer verdiğinden dolayı sembolist bir ressam olarak sayılmaktadır. Resimlerindeki kadın figürleri masumluğu simgeler. Oldukça sade ve soluk renkleri olan resimlerindeki konular çoğunlukla kutsal kitaplardandır. Tarihsel sahneleri küçümseyen Chavannes, yaşamı boyunca eleştirilere maruz kalmıştır.

Rüya (Puvis de Chavannes, 1883)

Arnold Böcklin (1827-1901)

Önceleri insanın doğa karşısında acizliğini gösterdiği manzara resimleri yapan İsviçreli ressam daha sonraları mitoloji dünyasına adım atmış ve sembolist eğilimler göstermiştir. Resimlerinde melankoli yoğundur. Hayatında yaşadığı travmatik olaylar nedeniyle ölüm temasını sık sık kullanmıştır. Böcklin, resimlerinde klasik dünyayı yaratıcı bir şekilde yorumlamıştır.

Otoportre (Arnold Böcklin, 1872)

Emile Henri Bernard (1868-1941)

Çayırda Bratonlu Kadınlar (Emile Henri Bernard, 1888)

Aynı zamanda yazar ve sanat eleştirmeni olan Fransız ressam, cesur renk ve düz formların koyu konturlarla çevrelendiği Cloisonnism (emaye işi) resim tarzına öncülük etmiştir. Gauguin, bu teknikten etkilenmiş ve kendi resimlerinde bunu uygulamıştır. Sembolist ressamlarla tanıştıktan sonra sembolizme ilgi duymaya başlamıştır. Aldığı dini eğitim resimlerinde kullanmıştır. Toplumun paganist öğretileri unuttuğuna inanmıştır. Bu mistik sembolleri mümkün olan en basit şekilde resimlerinde yorumlamıştır. Daha sonraki yıllarında klasizme yönelmiştir.

Yazar: Görkem Tırıç

Editör: Ozan Yazıcı

 

Serinin önceki yazıları:

 

Kaynakça

  • Cassou, J. (2006). Sembolizm Sanat Ansiklopedisi. İstanbul: Remzi.
  • Rona, Z. (1997). Simgecilik. Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi.İstanbul: YEM.
  • Tükel, U. (1997). Redon, Odilon. Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi.İstanbul: YEM.
  • Yıldız, M. (2020). Batı Resim Sanatında Sembolizm Bağlamında Doğa Metaforu (Yüksek Lisans Eser Metni) https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ veri tabanından erişildi. (Tez No. 628998).

Görsel Kaynakça

YAZAR BİLGİSİ
Görkem Tırıç
Görkem Tırıç
Görkem TIRIÇ, Uludağ Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü yüksek lisans öğrencisidir. Kitap okumaya ve araştırma yapmaya ilgi duymaktadır. Avrupa Sanatı, Bizans Sanatı, Türk Sanatı, Mimari, Mitoloji gibi alanlarda yazılar yazmakta olan Görkem Tırıç mozaik sanatıyla da yakından ilgilenmektedir. Yazılarını daha kaliteli ve geniş bir kitleye ulaştırmak amacıyla 2020 yılında MozartCultures yazar ekibine dahil olmuştur. Aynı zamanda sosyal medya ekibinde görev almaktadır. Kaya tırmanışı, doğa yürüyüşü ve yüzme, hobilerinin başında gelmektedir.
YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.