17 Günlük Karantina Sürecinde Okunabilecek Feminist Kitap Serisi

Hem feminizme giriş yapmak isteyenler için hem de feminizm üzerine ileri okuma yapmak isteyenler için karantina sürecinde okunabilecek feminist kitap listesi, bu alanda temel sayılabilecek eserlerin incelemesi ile birlikte aşağıdaki şekildedir.

Feminizm Herkes İçindir: Tutkulu Politika – bell hooks

bell hooks (İsminin küçük harflerle yazılmasını tercih ediyor.) feminizme giriş niteliğinde bir eser kaleme alıyor. Feminizm mücadelesine yöneltilen temel eleştirileri ele alıp feminizmin neden erkek karşıtlığı olmadığını ve feminizmin herkes için olduğunu vurguluyor. Feminizm içindeki hiyerarşik vurgulara da değinen bell hooks, feminist bakış açısını, ırk ve sınıf eşitsizlikleriyle birlikte düşünmenin önemli olduğunu söylüyor. Feminizm içinde de cinsiyetçi tutumların var olabileceğini, cinsiyet eşitsizliği ile birlikte sınıf ve ırk eşitsizliğini birlikte ele almamız gerektiğini belirtiyor. Ataerkinin herkesin hayatının bir parçası haline geldiğini ve bunun içselleştirildiğinden bahseden hooks, bunun değiştirilebileceğini öngörüyor.

“… ve hayatımdaki en güçlü ataerkil  sese, annemin sesine karşı çıkmaya başladığımda…”  (hooks, 2012 s. 11)

Caliban ve Cadı: Kadınlar, Beden ve İlksel Birikim – Silvia Federici

Caliban ve Cadı kapitalizme geçiş sürecinde bedenin tarihini ele alıyor. Orta Çağ’dan başlayarak feodalizm karşıtı mücadeleleri ve Avrupa proleteryasının, kapitalizmin ortaya çıkışına karşı direnişlerini ele alan Federici,  önemli bir tarihsel soruna değinerek modern çağın başlangıcında yüz binlerce “cadı”nın idamı ve kadınlara karşı yürütülen bir savaş ile kapitalizmin yükselişinin aynı zamana denk gelmesinin bir tesadüf olup olmadığını kitap boyunca sorguluyor

Shakespeare’nin Fırtına adlı eserinden esinlenen Caliban ve Cadı başlığı, Fırtına eserinde uzak ve korkutucu olarak sunulan cadı figürü, Caliban ve Cadı kitabında merkezi bir konumda yer alıyor. Kitap; heretik, şifacı, itaatsiz eşleri, yalnız yaşamaya çalışan kadını ve kölelerin isyan etmesine ilham veren obeha kadınını, yani cadıları merkeze alıyor.

“Cadıların dünyasının yok edilmesi ve muzaffer kapitalist sistemin gerektirdiği toplumsal disiplinin dayatılmasıdır. Cadı avının 17.yüzyılda sona erdirilmesinin nedeni, daha aydınlanmış bir dünyanın ortaya çıkışı değil, dönemin hakim sınıflarının iktidarlarından duydukları güvenin artmış olmasıdır.” (Federici, 2011 s. 286)

Kendine Ait Bir Oda – Wirginia Woolf

Kadın ve edebiyat üzerine bir inceleme olarak karşımıza çıkan kitap, Shakespeare’in kız kardeşi olsaydı ne yapardı sorusu ile başlattığı cinsiyet eşitsizliğini metin boyunca tarihsel koşullarla birlikte ele alıyor. Birçok kadın için yol gösterici olan Woolf, kadınlara para kazanmalarını ve kendine ait bir oda yaratmaları gerektiğini söylüyor.

” Para kazanın, kendinize ait ayrı bir oda ve boş zaman yaratın. Ve yazın, erkekler ne der diye düşünmeden yazın!..”  (Woolf, 2017 s. 123)

Kötü Feminist – Roxane Gay

Roxane Gay, Kötü Feminist kitabında etiketlere ve toplumsal kalıplara karşı çıkıyor. “Makbul kadın” olarak tanımlanmayı reddederken makbul bir feminist olmak zorunda bırakan toplumsal etiketlere savaş açan Gay, kendini kötü bir feminist olarak tanımlıyor. İnsanın çelişkilerle var olduğunu vurguluyor.

“Feminist, kendine bakmaz, makyaj yapmaz”, “Feminist, evlen(e)mez”, “Feminist, ev işi yapmaz”,“Feminist küfretmez”, “Feminist kıllarını almaz”, “Feminist, cinselliğiyle ön plana çıkmaz”, “Feminist, kadınlarla arkadaş olur”…  “Hiç feminist olmamaktansa kötü bir feminist olmayı tercih ederim.” (Gay, 2019 s. 156)

Kadının Görünmeyen Emeği – Gülnur Acar Savran, Nesrin Turan Demiryontan 

Ev içi emek sömürüsü hakkında yazılan  makalelerin bir derlemesi olarak karşımıza çıkar. Kadınların aile içinde adı konmamış, karşılığı olmayan, görünmeyen bir emek harcadığı bu kavram, kitap boyunca açıklanmakta ve maddeci bir feminist anlayışın olanakları tartışılmaktadır.

“Kadınların görünmeyen emeği, cinsiyete dayalı iş bölümü ve toplumsal cinsiyet ilişkileri çerçevesinde harcanan bir emek biçimidir. Bu emek görünmeyen emektir çünkü doğallaştırılmıştır. Ev içi, aile, özel alan ve bu alandaki cinsiyetçi iş bölümü, patriarkanın modern biçimi olan kapitalist patriarka çerçevesinde, toplumsal olmayan dolasıyla da “doğal” bir alan olarak kurulur. Bu alandaki ilişkiler ve pratikler doğallaştırılır, kadınların yaptıkları işler kadın doğasının bir parçası, kadınların doğal yatkınlıkları olarak sunulur; harcama, iş değil, davranış biçimleridir bunlar. İşte görünmeyen emek kavramı, kadınların sözü geçen ilişkiler içinde, devasa bir fiziksel ,cinsel, duygusal ,zihinsel emek harcadığını ortaya koymanın kavramsal aracını sunar bize”. (Savran, 2016 s. 78)

 Değişme İsteği: Erkekler, Erkeklik ve Sevgi – bell hooks

Ataerkinin erkekleri de içerdiğinden bahseden hooks, erkeklerin bağ kurmaktan ve kendilerini sevmekten nasıl kendilerini alıkoyduklarını açıklarken erkekleri feminizme yaklaşmaya ve feminizm üzerine düşünmeye davet ediyor. 

“Ataerkinin erkeklere söylediği bir yalan da şiddetin doğalarının bir parçası olduğudur. Bu nedenle ataerki erkeklerin, şiddeti tetikleyen öfke dışındaki duygularıyla bağ kurmalarına izin vermez.”  (hooks, 2018:52)

Yazar: Sinem Çakal
Editör: Başak Tufan

Kaynakça: 

• Federici, S. (2011). Caliban ve Cadı. İstanbul: Otonom.
• Gay, R. (2019). Kötü Feminist. İstanbul: Mart.
• hooks, b. (2018). Değişme İsteği. İstanbul: Bgst.
• hooks, b. (2012). Feminizm Herkes İçindir: Tutkulu Politika: İstanbul: Bgst.
• Savran, G. A. (2016). Kadının Görünmeyen Emeği. İstanbul: Yordam.
• Woolf, V. (2017). Kendine Ait Bir Oda. İstanbul: İndigo Kitap.