GESTALT TERAPİ NEDİR?

“Ağrı bizi uyandırmak içindir. Ağrı, bir radyo gibi yanınızda taşınacak bir şeydir. Gücünüzü, acıyı deneyimlediğinizde hissedersiniz. Her şey onu nasıl taşıdığınıza bağlıdır.”

FRİTZ PERLS

Friztz Perls ve eşi Laura tarafından 1940’larda geliştirilen Gestalt terapi, bireylerin çevre ile etkileşimlerinin önemini vurgulayan varoluşçu ve fenomenolojik bir yaklaşımdır(Corey, 2008). Gestalt terapinin temel amacı en nihayetinde danışanlara kendi hayatlarına ilişkin farkındalık ve iç görü kazandırmaktır. Kelime anlamına bakacak olursak Gestalt Almanca bir sözcük olup “kendine özgü bir bütünlüğü olan şekil, örüntü” anlamına gelmektedir.

Perls ilk başta Freud’un öğretilerini benimsemiş ve psikanaliz alanında çalışmalarını yürütmüş olsa da daha sonra bir ayrışma yaşayarak kendi kuramını oluşturmuştur. Her ne kadar psikanalizden uzaklaşsa da canlıların homeostatik bir denge arayışı içinde olduğu, nevroz ve psikozların kişi için bir anlam taşıdığı, çocukluk yaşantılarının yetişkin dönemdeki davranışları etkilediği gibi çeşitli görüşlerinden yararlanır(Uluğ, 2018).

Gestalt psikoterapisinde “şekil” ve “fon-zemin”kavramları önemli yer tutmaktadır. Gestalt psikologları insanların, görsel uyaranları bütünleştirerek, tamamlayarak algıladıklarını savunmaktadırlar. Gestalt kişinin görüş alanını şekil ve fon ilişkisi ile tanımlar. Bu kurama göre şekil ve fon ilişkisi en çok ihtiyaç kavramını açıklarken kullanılmaktadır. Persl’e göre yaşam ihtiyaçları karşılama sürecidir. Bir örnekle ele alacak olursak tüm dikkatini ders çalışmaya vermiş bir öğrenci için çalıştığı konu “şekil” olarak kabul edilirken o sırada diğer uyaranlar “ fon” olarak kabul edilir. Öğrencinin karnı acıkmaya başladığında ise artık bu ihtiyacı ön plana alınmış olur ve çalıştığı konuya dikkatini veremez. Böylelikle ders öğrenci için şekil durumundan fon durumuna geçerken, yeme ihtiyacı fon durumundan şekil durumuna geçer.

Gestalt terapinin en çok üstünde durduğu kavramlardan biri de tamamlanmamış işlerdir. Bu yaklaşım insanların yarım kalmış yaşantılarının onlar üzerinde derin izler bırakabileceğini, kaygı ve stres yaşantılarına neden olacağını vurgular. Seans sırasında danışanların tamamlanmamış işleriyle çalışır ve bunların tamamlanmasına yönelik çalışmalar yapar ve farklı durumlar hakkında danışanla kuramsal olarak konuşmaktan çok danışanı bu durumları doğrudan yaşamaya teşvik eder(Corey, 2008).

Perls’e göre Gestalt terapinin iki kişisel hedefi vardır: Bunlardan ilki danışanın çevresel destek arayışından, içsel destek arayışına yönelmesini sağlamaktır. Yani danışanın bir amaç belirlerken temel motivasyonunun çevreden onay almak veya somut bir ödül elde etme isteğinden çok içinden geldiği için, faydalı olabilmek için veya içsel mutluluğu sağlayabilmek için yapması gerektiğini fark etmesidir. Diğer bir amaç ise kişiliğin sahiplenilmeyen taraflarının danışan tarafından sahiplenilmesini sağlamaktır.

Gestalt terapinin önemli kavramlarından biri de “temas” kavramıdır. İnsan çevresiyle, diğer canlılarla, nesnelerle temas etmesi ve,yakınlık kurmasını konu alır. Temasın hazmedilmesi oldukça önemlidir. Nitekim bu temas sonucunda agresyon ortaya çıkabilir. Bu haliyle ortaya çıkan agresyon hali Gestalt’a göre antisosyal bir davranış değil doğal yaşamın bir parçası olarak görülür.

Perls, Gestalt üzerine çalışırken Zen Budizm inancıyla kendi düşünceleri arasında bir yakınlık kurmuş, şimdi ve burada olmak felsefesini Gestalt kuramına kazandırmıştır. İçinde bulunulan zamana değer vermek ve o anı tam anlamıyla yaşamak olarak açıklanan bu görüş geçmiş üzerinde takılıp kalmayı, içinde bulunulan andan kaçınmanın bir yolu olarak görür.

Perls’e göre sağlıklı bir insan spontandır, duygularıyla tepki verir, kendini ifade eder, başkalarıyla doğrudan temas kurar ve otantik ilişkiler yaşar. Yaşamında yaptığı seçimlerin ve bu yaşantılarına verdiği anlamların sorumluluğunu alır (Uluhan, 2015). Perls, insanın kendini ifade etmesinde sanatın, dansın ve hareketin spontan ve yaratıcı yollar olabileceğini düşünmüş ve daha sonra Gestalt terapi uygulamalarında bunları kullanmıştır (Uluğ, 2018). Nefes egzersizleri ve çeşitli meditasyon tekniklerinden de faydalanmıştır.

“Bağımlılığımız, bizi kölelere çevirir, özellikle de bu öz saygımızın bağımlılığı ise. Teşvik edilmeye, övülmeye, sırtınızın sıvanmasına ihtiyacınız varsa, o zaman herkesi yargıcınız kılarsınız.” FRİTZ PERLS

KAYNAKÇA:
Corey, G. (2008). Psikolojik Danışma Kuram ve Uygulamaları(T. Ergene, Çeviren) Ankara: Metis Yayıncılık.
Acar, N. (2017). Gestalt Terapi: Ne Kadar Farkındayım?:Nobel Yayıncılık.
Uluhan F.E.(2015). Gestalt Terapi.http://www.antalyapsikiyatri.com/psikoterapist-emine-filiz-uluhan/gestalt-terapi
Uluğ Ö.Ş (2018). Gestalt Terapi Yaklaşımı.http://gestalt.org.tr/makale-ozlem-seyda-ulug.html