Karantina Altında Yükselen Bilim İnsanı: Isaac Newton

YouTube üzerinde bu metni animasyon haline getirdik. Dilerseniz videoyu da izleyebilirsiniz.

1665-66 yıllarında bilhassa Londra’da çok etkili olan Büyük Londra Veba Salgını (Salgın hakkında daha fazla bilgi için: Britannica, Great Plague of London) olduğu sırada Isaac Newton yirmili yaşların başındaydı. Elbette henüz ‘Sir Isaac’ değildi adı, büyük çalışmaları ve ünü de henüz yoktu. Cambridge Trinity College’da okuyan genç bir öğrenciydi sadece.

Bilim adamlarının vebaya bakterilerin sebep olduğunu keşfetmesine daha neredeyse 200 sene vardı. Buna rağmen, o gün de insanlar bu tür salgınlarda tıpkı bügünküne benzer korunma yollarına başvurmaktaydı.

1665 yılında Cambridge, çalışmalarına orada güvenli şekilde devam etmeleri adına öğrencileri evlerine göndermiştir. Newton da bu sebeple Cambridge’in yaklaşık 60 mil (yak. 96 km) kuzey batısında olan aile evine yerleşmiştir. Üniversitedeki hocalarından ayrı kaldığı o zamanlarında Newton büyük bir gelişim kaydetti. Newton daha sonraki süreçte, bu dönemde geçirdiği süreci ‘annus mirabilis’ (mükemmel yıl) olarak ifade etmiştir.

Newton ilk olarak Cambridge’de de çalıştığı matematiksel problemler üzerindeki çalışmalarını sürdürdü ve yaptığı hesap ve modellemeler hakkında ilk makalelerini yayınladı.

Daha sonrasında kendi odasında birtakım deneyler gerçekleştirdi, ki bunlar kendi teorilerinin gerçekliğini Newton’un gözleri önüne sermiştir.

Newton’un Woolsthorpe Manor adlı aile evinin hemen yanında bir elma ağacı vardı. Evet, Newton diyince aklımıza gelen meşhur elma düşme hikayesindeki elma ağacı olmalıydı bu. Newton’un bir elma ağacının altında otururken kafasına elma düştüğü ve bu sayede bir anda yerçekimi ve hareket yasalarını bulduğu hikayesi büyük oranda uydurmadan ibarettir. Fakat Newton’un asistanı John Conduitt’e göre bu hikayenin bir doğru tarafı vardı. Asistan Conduitt durumu böyle açıklıyordu:

"Newton bir gün bahçede derin düşüncelere dalmışken (tıpkı bir elmanın ağaçtan yere düşmesi örneğinde olduğu gibi) yerçekimi benzeri bir gücün sadece dünyada varolmadığı, bu tarz bir gücün düşünüldüğünden çok daha büyük kapsamı olabileceği aklına geldi ve 'Neden dünya ay kadar yüksek değil?' diye kendi kendine sordu."

1665-66 yılındaki ölümcül Londra Veba Salgını’nda Londra nüfusunun neredeyse çeyreği hayatını kaybetmişti. Bu, günümüzden yaklaşık 800 yıl önce tüm Avrupa’yı sarsan Büyük Veba Salgını’ndan sonraki en kırıcı salgınlardan biriydi.

Newton 1667’de Cambridge’e döndü. Elbette artık yanında kısa sürede bilime damgasını vuracak olan teorileri vardı. Newton altı ay içinde bilim kurulu üyeliğine, sonrasında da iki yıl içerisinde profesörlüğe erişti.

Böylelikle, Covid-19 adlı yeni tip corona virüsü salgınının yarattığı sosyal karantina ortamında, Newton’un 1665-66’daki karantina sırasında bilime çağ atlatacak teorilerini ortaya çıkarışını anlatan bu kısa hayat hikayesi özellikle bugünlerde hatırlanması gereken bir örnek olarak karşımıza çıkmaktadır.

.

Orijinal Metin: The Washington Post, “During a pandemic, Isaac Newton had to work from home, too. He used the time wisely.” by Gillian Brockell

Çeviren ve Hazırlayan: Yusufcan Kalkan