Krzysztof Kieślowski’nin Üç Renk Üçlemesi: Mavi

Üç Renk Üçlemesi

Krzysztof Kieślowski’nin Üç Renk Üçlemesi, sırasıyla Mavi, Beyaz ve Kırmızı‘dan oluşan, Fransa, İsviçre ve Polonya yapımı filmlerdir. Filmlerin isimlerini oluşturan üç renk, Fransa bayrağının renklerini temsil eder. Üçleme boyunca, Fransız Devrimi’yle vücut bulmuş özgürlük, eşitlik ve kardeşlik temaları işlenmiştir. Filmin yönetmeni Krzysztof Kieslowski, söz konusu temaları toplumsal anlamlarından ziyade bireysel insan ilişkileri, dolayısıyla duygusal bağlar üzerinden anlatmıştır. Yalnızlık, ölüm, yas, sevgi, ihanet ve intikam konuları karakterlerin olaylara verdikleri duygusal tepkilerle harmanlanır.

Üçlemenin ilk filmi olan ve başrolünü Juliette Binoche’nin üstlendiği Üç Renk: Mavi (Trois Couleurs: Bleu), 50. Venedik Film Festivali’nde “En İyi Film”, “En İyi Kadın Oyuncu” ve “En İyi Sinematografi” ödüllerini kazanmıştır.

Üç Renk: Mavi

Krzysztof Kieślowski’nin Üç Renk Üçlemesi: Mavi

Üçlemenin ilk filmi olan Mavi, özgürlük temasını işler. Kieslowski, özgürlük kavramını toplumsal normlar açısından veya politik anlamından ziyade bireyin savaşını verdiği acılardan kurtulma isteği üzerinden işler. Ünlü bir besteci olan eşini ve çocuğunu kaybeden Julie, acısından ve yaşadıklarından kurtulabilmek adına eski hayatını terk etmek ister. Bütün çabalarına rağmen geçmişin izleri beklenmedik zamanlarda önüne çıkacak ve onu yüzleşmeye zorlayacaktır.

Julie, acısıyla başa çıkmanın yollarını arar. Kaybedilenin acısı ve kaybedilenin ardından insanların yas tutmaya olan tepkisi dikkat çekicidir. Aniden yaşanan bir kazanın ardından hissedilen yalnızlık, nasıl tepki verileceğinden emin olunamayan bir acı ve geride kalmanın hissettirdikleri arasında bocalayan Julie, intihar etmekten son anda vazgeçer ve evinden ayrılıp kendisine izole yaşam kurmaya çalışır.

Krzysztof Kieślowski’nin Üç Renk Üçlemesi: Mavi

“-Neden ağlıyorsun Marie?
-Çünkü siz ağlamıyorsunuz.” (Julie, 1993).

Kieslowski, kişinin sosyal bağlarından koptuğu bir özgürlüğün mümkün olup olmadığını irdeler. Julie çalışmak ve para kazanmak zorunda değildir. Dolayısıyla maddi ihtiyaçlar için kurulması gereken sosyal ilişkiler, özgürlüğün yoluna ket vurabilecek etmenler olmaktan çıkar. Kieslowski, özgürlüğün temeline inmeye çalışır.

Julie eski karakterinden, insan ilişkilerinden, sevdiği ve kaybettiği insanlarla paylaşmış olduğu anılardan sıyrılmaya çalışır. Buna rağmen bir sokak sanatçısının enstrümanından yayılan tanıdık bir beste, kendisiyle arkadaşlık ilişkisi kuran komşusu, duygulanım uyandırması kaçınılmaz olan yavru farelerin ölümü gibi ayrıntılar Julie’yi sürekli gerçek yaşamla yüzleşmeye zorlar. Julie, kendisini insan ilişkilerinden koparamazken unutmaya çalıştığı anılarıyla yüzyüze geldiğinde hissettikleri, soluk mavi renginin sıkça kullanımı ve kamera teknikleriyle desteklenir. Yalnızlık, kaybedilenin acısı, çaresizlik ve sessizlik durumları, mavi renginin oluşturduğu soğuk atmosferle aktarılmıştır.

Krzysztof Kieślowski’nin Üç Renk Üçlemesi: Mavi

Acılardan Özgürlük

Her ne kadar anıları yok etmek ve onlardan kurtulmak için çabalasa da Julie, geçmişi hatırlatan ve izleyiciye onun geçmişle bağını tamamen koparamayacağının mesajını veren mavi bir lamba taşır. Ailesinin geçirdiği kazaya tanık olan bir gencin enkazda bulduğu kolyeyi ona ulaştırması, Oliver‘in eşinin bestesini tamamlayacağını ve eşinin gizli bir ilişkisi olduğunu öğrenmesi, Julie’yi eski yaşamına dönmeye zorlar.

Krzysztof Kieślowski’nin Üç Renk Üçlemesi: Mavi

“Peygamberlikler ortadan kalkacak,
diller sona erecek,
bilgi ortadan kalkacaktır.
İşte böylece kalıcı olan,
iman, ümit ve sevgidir.
Bunlardan en üstün olanı da
sevgidir.” (Preisner, 1993, Three Colors: Blue).

Filmde müzik önemli bir yere sahiptir. Julie’nin hayatını kaybeden eşi ünlü bir bestecidir ve üzerinde çalışmakta olduğu, Avrupa Birliği’nin kuruluşu ile ilgili eseri yarım kalmıştır. Eşinin kariyerinde önemli bir rol oynayan Julie, kazadan sonra besteyi yok eder. Fakat eşinin ve kendisinin arkadaşı olan Olivier’in besteyi tamamlayacağını duyması üzerine tekrar çalışmaya başlar. Film boyunca Julie’nin duyduğu ve nereden geldiği belirsiz müzikler, sokak çalgıcısı ve Olivier’in ısrarı gibi konular müziği önemli bir yere oturtur (Bauer, 2016). Julie’nin insanları birleştirme gücüne sahip müzikle savaşı, kendisinin insan ilişkilerinden sıyrılma uğraşının bir simgesidir. Besteyi tamamladığında ağlarken görülen karakter, kendi tanımladığı özgürlük arayışında yenilgiye uğramıştır.

Krzysztof Kieślowski’nin Üç Renk Üçlemesi: Mavi

“Dağları oynatacak kadar inancım olsa da,
Sevgim olmasa
Bir hiçim.” (Preisner, 1993, Three Colors: Blue)

Üç Renk Üçlemesi’nin diğer yazıları için:

Krzysztof Kieślowski’nin Üç Renk Üçlemesi: Beyaz

Krzyztof Kieślowski’nin Üç Renk Üçlemesi: Kırmızı

Üçlemenin müziklerini yapan Zbigniew Preisner’in Julie versiyonu için:

Yazar: Melin Durmaz
Editör: Ozan Yazıcı

Kaynakça

Bauer, A. (2016, Mart 31). The Three Colors Trilogy Is Among Film’s Greatest Trilogies, And As Radical As The Flag It Is Based Off Of. Erişim Adresi: https://medium.com/cinenation-show/the-three-colors-trilogy-is-among-film-s-greatest-trilogies-and-as-radical-as-the-flag-it-is-868db1f0903e.

Gök, G. (2016, Ağustos 7), Krzysztof Kieslowski Sinemasında Yaşamın Döngüselliği ve Üç Renk Üçlemesi. Erişim Adresi: http://www.cinerituel.com/krzysztof-kieslowski-sinemasinda-yasamin-donguselligi-ve-uc-renk-uclemesi/.

Karmitz, M. (Yapımcı),  Kieślowski, K. (Yönetmen). (1993). Trois Couleurs: Bleu [Film]. Fransa: MK2 Productions.

Halevi, M. (2013, Mayıs 18). Song for the Unification of Europe – Julie’s version. [Video]. Youtube. https://youtu.be/9lJeQAFyJgQ.

Üç Renk üçlemesi. (2021, Şubat 1). Wikipedia. Erişim Adresi: https://tr.wikipedia.org/wiki/Üç_Renk_üçlemesi.

Görsel Kaynakça

Bauer, A. (2016, Mart 31). The Three Colors Trilogy Is Among Film’s Greatest Trilogies, And As Radical As The Flag It Is Based Off Of. Erişim Adresi: https://medium.com/cinenation-show/the-three-colors-trilogy-is-among-film-s-greatest-trilogies-and-as-radical-as-the-flag-it-is-868db1f0903e

Rathode, N. (2018, Şubat 18). Three Colors: Blue. Erişim Adresi: https://alchetron.com/Three-Colors:-Blue

Keener, K. (2019, Nisan 22). Rewind: 1993 in Film – Three Colors: Blue. Erişim Adresi: https://filmotomy.com/rewind-1993-in-film-three-colors-blue/

Scovell, A. (2018, Ocak 8). Skin On Stone – Grief in Three Colours: Blue (1994). Erişim Adresi: https://celluloidwickerman.com/2018/01/08/skin-on-stone-grief-in-three-colours-blue-1994/

Three Colors: Blue. (t.y.). Erişim Adresi: https://bampfa.org/event/three-colors-blue-1