Raphael’in Madonnası

Yüksek Rönesans’ın üç büyük ressamlarından biri olan Raphael Sanzio (Raffaello), diğer iki büyük ressam; Leonardo da Vinci ve Michelangelo gibi büyük başarılar elde ederek yüzyıllar geçmesine rağmen kalıcılığını korumuştur. Peki ismine daha çok Atina Okulu freski ile ün kazandıran Raphael Sanzio di Urbino kimdir ?

Raphael Sanzio di Urbino Kimdir?

Görsel 1: Raphael Sanzio di Urbino

28 Mart / 6 Nisan 1483 tarihinde İtalya – Urbino’ da, Magia di Battista Ciorla ve Giovanni Santi çiftinin tek çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Babası Giovanni Santi’nin ressam olması, Raffaello’i küçük yaşta sanata yönlendirmiş ve Raffaello’ in yeteneğinin erken yaşta fark edilmesini sağlamıştır.

Sanata Atılan İlk Adım

Görsel 2: Pietro Perugino

Daha 8 yaşındayken babası tarafından sanata yönlendirilen Raffaello, döneminin en önemli ressamlarından biri olan Pietro Perugino’nun yanına Floransa’ya çırak olarak gitmiş ve burada, başta fresk tekniği olmak üzere pek çok şey öğrenip, kendisini çok geliştirmiştir. Perugino’ nun daha çok zarif ve sakin stilini dikkate alan Raffaello, Perugino’yu dikkatlice gözlemleyen ve Perugino’nun kendisine en çok yatırım yapan asistanı olmuştur.

8 yaşında annesini (1491), 11 yaşında ise babasını (1494) kaybeden Raffaello, Urbino’ya tekrar dönerek babasının atölyesini devralmış ve yeniden yürütmeye başlamıştır. Bazı kaynaklarda yer alan bilgilere göre babasından daha yetenekli olduğu dahi söylenir, 17 yaşında “Usta” olarak anılması da bunu destekler niteliktedir.

1504’te Floransa’ya giden Raffaello, Leonardo da Vinci ile tanışır ve kendisinden çok etkilenir. Tanıştığı ve beraber çalıştığı büyük sanatçıların kendince güzel taraflarını alıp harmanlayan ve kendi stilini özgün bir şekilde ortaya koyan Raffaello, Perugino’nun sakin ve zarif stilini örnek alırken, Leonardo’nun ise iki tekniğini örnek almıştır. İlki sfumato tekniğidir. Sfumato, duman gibi havaya karışıp yok olan anlamına gelir. Buna en iyi örnek Leonardo da Vinci’nin “Mona Lisa” adlı tablosudur. Diğer bir teknik ise unione tekniğidir. Unione tekniği, renkler/tonlar arasındaki geçişi yumuşatarak kullanılır. Böylece insan dokusu daha gerçekçi bir hâl alır.

1509 yılında Papa II. Julius tarafından Vatikan’a (Roma) davet edilen Raffaello, Michelangelo ile ilk defa burada tanışır ve Sistine Şapeli’ndeki tavana yaptığı (Davut’un Doğuşu) eserden çok etkilenir.

Görsel 3: Atina Okulu

Leonardo ile aralarında 31 ve Michelangelo ile 8 yaş fark bulunan Raffaello, ikisinden de çok büyük kazanımlar elde etmiştir. Michelangelo ile ilk başlarda birbirlerini çok sevmedikleri de söylentiler arasında yer alır. Hatta meşhur Atina Okulu freskinde önde oturup, elinde kalem ile bir şeyler çizen ve diğerlerine göre biraz daha asık suratlı olan kişinin Michelangelo olduğu söylenir. Raffaello’ in Michelangelo’ yu sonradan sevmesiyle onu sonradan çizdiği de bazı sanat tarihçileri tarafından öne sürülür.

Sistine Madonnası

Görsel 4

Vefat etmeden 6 yıl önce yaptığı “Sistine Madonna” adlı eseri, sanatçının hayatında imza attığı  en büyük eseri olarak görülmektedir. Dini değerlerine önem veren Raffaello, bu tabloda İsa ve Meryem’e yer vermiştir. Soldaki adam, Papa I. Sixtus’tur. Bu tabloda yer almasının sebebi, Julius klanının koruyucu azizi olmasıdır. Sixtus burada sağ eli ile karşıyı gösterirken, diğer taraftan da Meryem’e bakmaktadır. Aslında San Sisto Manastırı’nda mihraba asılması planlanan resmin karşısında, yani Sixtus’un sağ eli ile gösterdiği tarafta ise Çarmıha Gerilmiş İsa ikonu yer almaktadır.

Sağ tarafta aşağı doğru hüzünle bakan kadın, Azize Barbara (St. Barbara)’ dır. Tam ortada Meryem ve kucağında İsa yer almaktadır. Meryem’in ve İsa’nın gergin, hüzünlü ve korku dolu bakışlarının sebebi ise İsa’nın geleceği görmüş bir şekilde çarmıha gerilmiş ikonunu hatırlatır ki İsa kendisine inanılmaması üzerine çarmıha gerilmiştir.

Aşağıda yer alan ve kollarını ahşap bir zemine yaslayan iki melek ise bu tabloyu âdeta sakinleştirir. Kollarını yasladıkları ahşap zemin ise öylesine bir zemin değildir, aksine Papa II. Julius’un tabutunun kapağıdır. Resmin yukarı kısmında ve İsa ile Meryem’i kuşatmış bir şekilde yer alan diğer melekler ise resmin ilahi tarafını güçlendirmektedir. Aynı zamanda meleklerin huzurlu ve sakin yapısı ile Meryem ve İsa’nın telaşlı, hüzünlü yanının zıt düşmesiyle resmin derinliği artmıştır.

Raffaello’ in eserinin adında yer alan “Madonna” adı, sadece bu esere özgü değil olmayıp çoğu eserinde geçmektedir: Casa Santi Madonnası (yak. 1498), Solly Madonnası (yak. 1502), Kutsal Bakire ve Çocuk İsa ile Aziz Jerom ve Aziz Francesko (Madone von der Ropp) (yak. 1502), Conestabile Madonna (1502-1503), Pasadena Modannası (1503), Madonna ve Çocuk İsa Azizlerle birlikte tahtta (1504-1505), Terranuova Madonnası (yak. 1504-1505), Gran-Dük Madonnası (1505), Küçük Cowper Madonnası (1505-1506), Kırlar Madonnası (Madonna del Prato veya Madonna del Belvedere) (1506), Madonna ve Karanfiller Madonnası (1506-1507), Orleans Madonnası (1507), Bridgewater Madonnası (1507), Colonna Madonnası (1508), Esterházy Madonnası (1508), Lorette Madonnası (1509-1510), Mackintosh Madonnası (1509-1511), Aldobrandini Madonnası (1510), San Sisto Madonnası (1512- 1514)…

Görsel 5: Aziz Peter Bazilikası

Raffaello sadece ressamlığı ile değil, mimari yeteneğiyle de kendisini hep ileri taşımış bir isimdir. 1514 yılında Bramante’nin vefatı ile Raffaello’e devredilen Aziz Peter Bazilikası en bilinenler arasında yer alır.

Görsel 6

Genç Yaşta Kaybedilen Bir Deha

37 yaşında hayatını kaybeden Raffaello, kısa yaşamına birçok eser ve yapı bırakmıştır. Vasiyetinde belirttiği gibi, kendisinin çok ihtişamlı bir cenaze töreni olmuş ve Antik Roma Tapınağı’ndan kiliseye çevrilmiş olan Pantheon’a gömülmüştür. Mezarının üzerinde, tanınmış heykeltıraş Lorenzetto tarafından yapılan bir Madonna heykeli vardır. Doğayla yarış hâlinde olan sanatçının mezar taşında, şair arkadaşı Pietro Bembo tarafından şu dizeler yazılmıştır: “Hayatta iken, tabiat, o beni geride bırakacak diye korkardı, öldükten sonra da ben onunla öleceğim diye korktu.” (Wikipedia, 2021).

Yazar: Dil Beste Kaplan
Editör: Ece Günen

Kaynakça:

• Akın, S. (2021). Raffaello Sanzio da Urbino: Hayatı, Eserleri ve Bilinmeyenleri. Oggusta. Erişim Adresi : https://www.oggusto.com/sanat/sanatci/raffaello-sanzio-da-urbino-hayati-eserleri-ve-bilinmeyenleri
• Raffaello Sanzio (2021). Wikipedia. Erişim Adresi : https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Raffaello_Sanzio
• Raffaello Sanzio Eserleri Listesi.(2021). Wikipedia. Erişim Adresi: https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Raffaello_Sanzio_eserleri_listesi
•  Raphael. Britannica.(t.y.). Erişim Adresi: https://www.britannica.com/biography/Raphael-Italian-painter-and-architect/Last-years-in-Rome
• Akbank Sanat. Raphael: Vatikan Odaları ve Rönesans’ın En Genç Ressamı. URL: https://youtu.be/vMXEcQ7tTlY

Görsel Kaynakça:

• Kapak görseli: https://images.app.goo.gl/UTTzeknACk9wj6FeA
• Görsel 1: https://images.app.goo.gl/tB9Zer9rpFwia5uu7
• Görsel 2: http://www.travelingintuscany.com/art/perugino/francescodelleopere.htm?hcb=1
• Görsel 3: https://images.app.goo.gl/JuhmQmZUamFVSaEZ7
• Görsel 4: https://www.wikiwand.com/en/Gem%C3%A4ldegalerie_Alte_Meister?hcb=1
• Görsel 5: https://www.oggusto.com/sanat/sanatci/raffaello-sanzio-da-urbino-hayati-eserleri-ve-
• Görsel 6: https://m.sworld.co.uk/02/496922/photoalbum/roma-raphael-in-mezar%C4%B1