Babel: Bir Dünya, Üç Hayat

Uyarı: Bu yazı spoiler içermektedir.

Babel, 2006 yılında sinema dünyasına katılmış bir Alejandro González Iñárritu filmidir. Filmde çeşitli milletlerden geniş çaplı bir oyuncu kadrosu yer almaktadır. Film, dünyanın üç farklı coğrafyasında, birbiriyle bağlantılı üç farklı hayatın, yerine göre insani ve kişisel sorunlarını anlatmaktadır. Birbiriyle bağlantılı bu hayatları kesitler hâlinde ve çarpık bir şekilde izleyiciye sunan filmin ilk mekânsal bölgesi Amerika ile Meksika arasında geçmektedir. İkinci mekâna ait olaylar Fas çöllerinde geçerken üçüncü mekânsal yapı ise Japonya’nın gelişmiş bir kentinde ele alınmıştır. Ayrıca filmde bu ülkelerin anadillerine yer verilmiş ve her olay kendi mekânındaki geleneksel ve kültürel yapısıyla işlenmiştir. Iñárritu’ya 2006 yılında hem “Altın Küre”yi hem de “Cannes Film Festivali En İyi Yönetmen Ödülü”nü kazandıran Babel, içerdiği dört farklı kültürle evrensel bir kurguya sahiptir.

Fas

Babel’in, ilk sahneleriyle izleyicinin karşısına çıktığı Fas çöllerinde, iki Amerikalının ülkelerinden çok uzak bir coğrafyada başlarına gelen talihsiz olaylar anlatılmaktadır. Richard Jones (Brad Pitt) ve Susan Jones (Cate Blanchett) çifti, en küçük çocuklarını kaybetmenin üzüntüsüyle yalnız hissetmek için hiç bulunmadıkları bir yerde ve hiç tanışmadıkları bir kültürde kendilerini bulurlar. Ancak tatilleri talihsiz bir kurşunla daha derin problemlere yol açmaktadır. Çöldeki bir kasabada yaşayan Abdullah (Mustapha Rachidi), keçi sürülerini çakallardan korumak için iki oğluna, Ahmed (Said Tarchani) ve Yussef’e(Boubker Ait El Caid), bir tüfek verir. Tüfeğin söylendiği gibi çalışıp çalışmadığını kontrol etmek isteyen Ahmed ve Yussef, yolda gördükleri bir turist otobüsüne ateş ederler. Kurşun, otobüste seyahat etmekte olan Susan’ın omzuna isabet eder. Şansız çiftin çöl ortasındaki macerası, bu olayla başlar.

Amerika-Meksika

En küçük çocuklarını kaybeden Richard ve Susan çiftinin diğer iki çocuğu Debbie Jones (Elle Fanning) ve Mike Jones (Nathan Gamble), Amerika’daki evlerinde bakıcılarıyla beraber kalmaktadırlar. Meksikalı olan bakıcıları Amelia (Adriana Barraza), on altı yılı aşkın bir süredir Jones çiftinin çocuklarıyla ilgilenmektedir. Amelia’nın, oğlunun Meksika’daki düğününe gitmesi gerekir ancak Susan’ın vurulmasından dolayı Fas’tan dönemeyen Jones çiftinin Amerika’daki çocuklarına bakabilecek başka kimse yoktur. Amelia da bu problem karşısında en mantıklı çözümü çocuklarla beraber Meksika’ya gitmekte bulur. Ancak Meksika kültürüne yabancı olan çocuklar, Meksika’ya uyum sağlayamazlar. Daha önemli bir sorun ise onları eve dönüş yolunda beklemektedir.

Japonya

Japonya’daki mega kentlerden birinde yaşamakta olan Chieko Wataya (Rinko Kikuchi), duyma engelli genç bir kızdır. Babasıyla lüks bir rezidansta yaşayan Chieko, annesini yakın bir zamanda kaybetmiştir. Chieko’nun annesi, evinde bir silahla intihar etmiş ve onu ilk bulan da kızı Chieko olmuştur. Bu olaydan dolayı psikolojik olarak bunalımda olan Chieko, duyma engelli olmasından dolayı da toplumda kabul edilmediğini düşünmektedir. Hem annesinin acısı hem de toplumsal dışlanma onu büyük bir depresyona ve sağlıklı kararlar alamamaya iter. Chieko’nun babası Yasujiro Wataya (Kōji Yakusho) ise eşini kaybetmesinden dolayı polislerle son zamanlarda sıkça konuşmak zorunda kalmıştır. Ancak polislerin son ziyareti eşi hakkında değil, Fas’ta bir Amerikalıya isabet eden kurşuna ait tüfeğin onun üstüne kayıtlı olmasıyla ilgilidir.

Babel Filmi’nin Evrensel Niteliği

Dünyanın batısında, doğusunda ve ortasında geçmekte olan Babel’in dört farklı dil, farklı etnik kökenden oyuncular ve çekilen sahnelerin mekânsal olarak sosyal ve kültürel değerleri ekrana taşımasıyla evrensel bir yapıya sahip olduğu söylenebilir. 2007’de BBC’ye verdiği bir röportajda  “It’s just a film about human.” cümlesiyle Babel’i, sadece insan ile ilgili bir film olarak nitelendiren filmin yönetmeni Iñárritu, film çekildikten sonra adını, konusuna uygun olarak İncil’in ilk bölümü Tekvin‘deki yaratılış efsanesinden (Babil efsanesi) esinlenerek koyduğunu açıklamıştır (Vikipedi, 2006). Babil efsanesine göre tanrı, kendisine ulaşmaya çalışan insanların kendini beğenmişliğine kızar ve o zamana kadar aynı dili konuşmakta olan insanların dillerini karıştırarak birbirlerini anlamalarını engeller. Efsane, insanın kusurluluğunu, tanrının kusursuzluğu ile kıyaslamak ve dünyadaki yüzlerce dilin kökenini açıklamak amacıyla kullanılır (Vikipedi, 2007). Filmin temel anlamı ise adını aldığı efsaneden de esinlenildiği gibi, dünyanın her yerinde farklı dillere, farklı inançlara ve temelde farklı kültürel değerlere sahip insanlar olmasından dolayı  insanlığın evrensel olarak kusurlu bir toplumsal yapıya sahip olduğunu ve bu nedenle insanların birbiriyle çatışarak sorunlar çıkardığını içermektedir. Nihayetinde film, evrensel perspektifle beraber Amerika, Fas, Japonya gibi çeşitli ülkelerdeki toplumsal yapının farklı olmasının sonuçlarını ve evrensel normlar dahilinde insanların birbirleriyle olan sorunlarını nasıl çözümleyebildiklerini izleyiciye sunmaktadır.

Bir Dünya, Tek Yaşam

İnsanlar, varoluşlarından beri farklı dillere, inançlara, fiziksel özelliklere ve kültürel sistemlere ait olmuşlardır. Ancak her insanın temeldeki amacı hayatta kalmaktır. Filmdeki çoğu karakterin, çok farklı sorunlar karşısında insan olmanın getirdiği temel benlik ile hayatta kalma amacına yönelik kararlar verdiği söylenebilir. Devletlerin, kendi uluslarına karşı koruyucu kimlik yapısına sahip olmasını politik bir bakış açısıyla ele alan yönetmen, evrensel değerler olarak insanın zor durumda olan başka bir insana kültür ve inanç sistemi fark etmeksizin merhametle ve şefkatle yardımda bulunacağını gözler önüne sermektedir. Filmin senaryosunda, devletlerin evrensel insani değerleri nasıl şekillendirdiği, Amerikalı bir çocuk ile Meksikalı bakıcısı arasındaki diyalogda belirgin bir şekilde vurgulanmaktadır:

+Yanlış bir şey yapmadıysak neden saklanıyoruz?

– Çünkü yanlış bir şey yaptığımızı düşünüyorlar, bebeğim.

+ Bu doğru değil. Sen kötü değilsin.

– Hayır tatlım. Hayır, kötü değilim. (Babel, 2006)

Babel Filmi Fragmanı:

Yazar: Fuad Eren
Editör: Emine Türal

Kaynakça

• Iñárritu, A. G.(yönetmen).(2006). Babel [Film]. Paramount Movies.

• Babil Kulesi. (2007). Vikipedi. Erişim adresi: https://tr.wikipedia.org/wiki/Babil_Kulesi

• Babil (film). (2006). Vikipedi. Erişim adresi: https://tr.wikipedia.org/wiki/Babil_(film)

• Iñárritu, A. G.(2007). Interview with actor Gael Garcia Bernal and director Alejandro González Iñárritu about Babel. BBC. Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=XTXTxMJ135o

Görsel Kaynakça

○ Iñárritu, A. G.(yönetmen).(2006). Babel [Film]. Paramount Movies.