Türk Müzik Politikalarında Etkili Olan Besteci: Muammer Sun

1932 yılında Ankara’da doğan Muammer Sun, 1946 yılında Askerî Muzıka Okulu’nda müziğe başlamıştır. 1953 yılında “Ankara Devlet Konservatuarı Kompozisyon Bölümü”ne girip Ahmed Adnan Saygun’un kompozisyon öğrencisi olmuştur. Bu yıllarda Mithat Fenmen ile piyano, Hasan Ferit Alnar ile orkestra şefliği, Muzaffer Sarısözen ile halk müziği ve Ruşen Kam ile geleneksel sanat müziği çalışmıştır. Buna ek olarak Kemal İlerici’den Türk müziği armonilemesi alanında yararlanmıştır. 1960 yılında konservatuarın kompozisyon bölümü ileri devresini bitiren Muammer Sun, aynı yıl bu kuruma teori ve armoni öğretmeni olarak atanmıştır. 1967 yılında Kültür Bakanlığı’nın müsteşarlığında müşavir olarak görev almış, TRT’nin ve ODTÜ’nün düzenlediği folklor araştırmalarına katılarak bu yıllarda halk bilim alanında etkin olmuş, ayrıca “Gazi Eğitim Müzik Bölümü”nde öğretmenlik yapmıştır.

1968’de atandığı Milli Eğitim Bakanlığı Müşavirliği sırasında, “Çocuk ve Gençlik Koroları Yönetmeliği”ni hazırlamıştır. Türkiye’nin her yerinde 166 çocuk ve gençlik korosu kurulmuştur. Koro şeflerine 1968-1969 yazlarında, Gazi Eğitim Müzik Bölümü öğretmenleriyle birlikte iki kez yaz kursu düzenlemiştir. Bu kurslara Gazi Eğitim Müzik Bölümü’nde 40, Sinop kursunda 80 olmak üzere 120 müzik öğretmeni katılmıştır. 166 koro, ödenekleri kesildiği için 1970 yılında kapatılmıştır. Bu korolar ve kurslara katılan müzik öğretmenleri, bugünkü Türkiye’de yaygınlaşan çocuk ve gençlik korolarının temelini oluşturmuştur.

1969 yılında TRT’nin yönetim kurulu üyeliğine seçilen Muammer Sun, bu kurumun merkez müzik dairesinin, sanat ödülleri ve korolar sisteminin geliştirilmesine öncülük etmiştir. TRT Ankara Radyosu Çoksesli Korosu ve TRT’nin müzik dairesinin kurucusudur. Profesyonel, amatör ve genel müzik eğitimi için birçok kitap yazan Sun, eğitim müziği için yazdığı eserlerle müzik eğitiminde de önemli bir ekol haline gelmiştir. Dörtlü armoni anlayışıyla bestelenmiş piyano, oda müziği ve orkestra eserleri vardır. Yalın, ezginin ön planda olduğu ve Anadolu toprağına dayalı müzikler üretmiştir.

Bir yandan da Milli Eğitim Bakanlığı’nda ilkokul müzik programının yenilenmesi, çocuk ve gençlik koroları yönetmenliğinin hazırlanması çalışmalarında sonuç alıcı gelişmeler sağlanmıştır. Bakanlık desteğiyle Anadolu’da yaygın biçimde 166 çocuk korosunun kurulmasını getiren yönetmeliğin uygulanması, Sun’un bu dönemdeki başlıca katkıları arasındadır. 1972 yılında resmî görevlerinden ayrılan besteci, bir süre İstanbul’da özel çalışmalar yapmış, 1975 yılında İzmir Devlet Konservatuarı’na geçmiş ve 1987 yılında Ankara Devlet Konservatuarı Kompozisyon Öğretmenliği’ne getirilmiştir.

Muammer Sun’un okul müzik eğitimi alanındaki görüşleri, 1960’lı yıllardan başlayarak büyüyen toplumsal ve kültürel sorunlarımızın sergilediği gerçeklere çözüm aramaktan kaynaklanmıştır. Sun’a göre uygulanagelen müzik eğitimi, özünde aktarmacı ve öykünmeci olduğundan yarar sağlamamakta, çocuklara ve gençlere yabancı gelmektedir. Bu anlayış değiştirilmeli, temel gerecini halk müziğinden alan ve evrensel verilerden yararlanan çağdaş bir kavrayışla yaratılacak ulusal bir genel müzik eğitimi yöntemi uygulanmalıdır. Muammer Sun’un bu alanda yürüttüğü çalışmaların, toplumsal ve kültürel değişimin olumsuz işleyişi dolayısıyla gereken verimleri sağlamamış gözükse de bıraktığı izler bakımından önemlidir. 1960’lı yılların sonlarında Çocuk ve Gençlik Koroları Yönetmeliği çıkarılmış, çok sayıda il ve ilçemizde çocuk ve gençlik koroları kurulmuş, “İlköğretim Okulları Müzik Semineri Yönetmeliği” yürürlüğe girmiş, ilkokul programında yer alan müzik dersleri bestecinin görüşleri doğrultusunda yeniden hazırlanmıştır. Öte yandan Muammer Sun, bu gelişimi bireysel olarak yazdığı yapıtlarla beslemiştir.

Uzun yıllar süren bu çabaların katkı olarak değerlendirilmesine ilişkin göstergeler arasında aldığı ödüller vardır: TRT’nin Orkestra Yapıtı Yarışması’nda “Yurt Renkleri” adlı süitiyle aldığı ödülü, 1985’te TBMM’nin Çocuk Şarkısı Yarışması’ndaki birincilik ödülü, And Vakfı’nın Gençlik Şarkısı Yarışması’ndaki birincilik ödülü ve ENKA Çocuk Şarkısı Yarışması’ndaki ödüller izlemiştir.

Muammer Sun, kültür politikası kapsamındaki katkılarının yanı sıra, çok sayıda orkestra yapıtı bestelemiştir. Muammer Sun, TRT’nin yapımını üstlendiği Kurtuluş ve Cumhuriyet filmlerinin film müziklerini de yapmıştır. Muammer Sun, 16 Ocak 2021’de çoklu organ yetmezliği nedeniyle tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetmiştir.

Yazar: Fatih Batuhan Duman
Editör: Fuad Eren

Kaynakça

• Çokamay, B. (2018). Muammer Sun’un Solfej Kitabındaki Çok Sesli Alıştırma ve Okuma Parçalarının Müzikal Analizi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(1). Erişim tarihi: 16 Ocak 2021.

• Özerk, M. (2018). Muammer Sun’un Orkestra ve Oda Müziği Eserlerinde Obua Kullanımının Müzikal ve Teknik Açıdan İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Erişim adresi: http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11655/5387/10221023.pdf?sequence=1&isAllowed=y Erişim tarihi: 16 Ocak 2021.

• Yener, Ö. (2006). Muammer Sun’un Yaşamı ve Eğitim Müziğine Katkıları. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Erişim adresi:  https://acikerisim.deu.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12397/7507 Erişim tarihi: 16 Ocak 2021.

Görsel Kaynakça

• https://www.haberturk.com/muammer-sun-kimdir-muammer-sun-neden-vefat-etti-muammer-sun-hakkinda-2939686-magazin

• https://aydinlik.com.tr/haber/unlu-besteci-muammer-sun-hayatini-kaybetti-229480-1

• https://www.kahramantv.com/genel/muammer-sun-kimdir-h27069.html