İnsanlık Dramı: Bosna-Hersek ve Mülteci Kampları

Göç

Göç; ekonomik, toplumsal ve siyasal nedenlerle insanların bireysel ve kitlesel olarak yer değiştirme ya da yaşanılan yerin değiştirilmesi eylemidir. İletişim ve ulaşım araçlarının ucuzladığı ve yaygınlaştığı günümüzde ise göç; kişilerin iş bulmak, daha iyi şartlarda çalışmak veya kendilerine ve ailelerine daha iyi yaşam imkânları yaratmak amacıyla iki ya da daha fazla ülke arasında geçici ya da kalıcı yer değiştirme şeklinde gerçekleşir.

Göçmen Kampları

Dünya üzerinde her yıl yüz binlerce insan savaş, çatışma ve zulümden kaçıp, ülkelerindeki daha güvenli yerlere veya farklı ülkelere göç ederek mülteci konumuna düşüyor. Öngörülmedik bir biçimde gerçekleşen bu akınlar sonucunda, her birinde yüzbinlerce insanın yaşam standartlarının çok altında ve yoksunluk içerisinde yaşadığı mülteci kampları oluşuyor. Mülteci kamplarındaki en önemli sorunlardan biri, gıda ile birlikte barınma ihtiyaçlarının insani şartlarda karşılanması üzerinde düğümleniyor. Bosna-Hersek de bu sorunlarla boğuşan ülkelerden biri: Konum itibarıyla göçmenlerin geçiş rotasında olan ülke, birçok göçmen kampına sahip, kamplardaki durum ise tam bir insanlık dramı…

Balkan Rotası

Göçmenlerin asıl hedefi Avrupa Birliği toprakları fakat bu hedefe ulaşabilmek için geçmeleri gereken ülkeler var. Oluşturulan Balkan Rotası, aslında Bosna-Hersek için oldukça yeni, bunun sebebi çevre ülkelerin sınır güvenliklerini iyiden iyiye artırması ve göçmenlere uyguladıkları şiddet. Yunanistan’dan Makedonya, Sırbistan ve Macaristan üzerinden Orta Avrupa’ya giden yolun kapatılmasından sonra Bosna-Hersek’te, Hırvatistan ve Slovenya üzerinden alternatif bir rota ortaya çıktı. Rota her ne kadar yeni olsa da göçmenler için kaygılar aynı.

Bosna-Hersek’te sıkışıp kalan düzensiz göçmenler, ülkenin çeşitli bölgelerinde bulunan kamplara yerleştirilmekte. Kampların koşulları ise oldukça zorlu. Günde iki kez verilen iaşe yardımı oldukça yetersiz. Hijyen koşulları, tıbbi ve psikolojik durum ise tartışmalı. Tepesi akan derme çatma çadırlarda, toprak ve ıslak zeminde yaşama tutunmaya çalışan mültecilerin sorunları ise çözümsüz bırakılmakta. Sorunlar karşısında Avrupa Birliği’nin ya da Bosna-Hersek hükûmetinin harekete geçmeme sebepleri ise tartışmalı. Bosna-Hersek gibi ekonomik sıkıntılar yaşayan, hem iç hem de dış politikada problemleri olan bir ülke için göçmenlerle ilgilenmek oldukça güç. Ülke, yönetim açısından Bosna-Hersek Federasyonu ve Sırp Cumhuriyeti olmak üzere iki enstiteye yani devletçiğe bölünmüş durumda. Sırp Cumhuriyeti yönetimi ise göçmen kamplarına ev sahipliği yapmayı kesinlikle reddetmekte. Hâl böyle olunca kampların konumlandırılmasında orantısızlık meydana gelmekte. Avrupa Birliği ise bu kötü koşulların caydırıcı olmasını umuyor. Bu sebeple sorunları çözmeye pek istekli değil denilebilir. Öte yandan pandemi koşulları, kampları -orda kalanların deyimiyle- tam bir “cehennem”e çeviriyor.

İnsan hakları örgütleri ve çeşitli dernekler, dünyanın dikkatini bu konuya çekmeye çalışsa da dünya devlerinin üç maymunu oynadığı söylenebilir. Yaklaşık dört kışı bu kamplarda geçiren mültecilerin özellikle kış şartlarında hayati tehlike içinde oldukları yadsınamaz bir gerçek. Şartların oldukça kötü olduğu bu kamplarda zaman zaman polis şiddeti de yaşanmakta. Şartları sık sık protesto eden göçmenler hak arayışında. Yükselen seslerine karşı dünya kamuoyu ise kulak tıkamış durumda.

“Kapansın el kapıları, bir daha açılmasın, yok edin insanın insana kulluğunu, bu dâvet bizim. Yaşamak bir ağaç gibi tek ve hür ve bir orman gibi kardeşçesine, bu hasret bizim…” -Davet, Nazım Hikmet

Yazar: Sündüs Adaş
Editör: Emine Türal

Kaynakça

• Güllüpinar, F. (2012). Göç Olgusunun Ekonomi-politiği ve Uluslararası Göç Kuramları Üzerine Bir Değerlendirme. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4).
• Kovacevic, D. & Vladisavljevic, A.  (2021). EU Urges Bosnia to Share Migration ‘Burden’ More Equally. Erişim Adresi : https://balkaninsight.com/2021/02/19/eu-urges-bosnia-to-share-migration-burden-more-equally/
• Kurtulmuş, F. (2019). AB, Mültecileri Caydırmak için Sorunları Koruyor. Erişim adresi: https://www.gzt.com/mecra/ab-multecileri-caydirmak-icin-sorunlari-koruyor-3515270
• Mültecilerin Balkan Rotasının Yeni Sınırı Bosna: Uygunsuz Şartlar ve Şiddet. (2018). MFS Turkey. Erişim Adresi : http://sinirtanimayandoktorlar.org/saha-projeleri/bosna-hersek-balkan-rotasi/

Görsel Kaynakça

• https://www.gzt.com/mecra/ab-multecileri-caydirmak-icin-sorunlari-koruyor-3515270
• https://balkaninsight.com/2021/01/12/bosnia-urged-to-aid-migrants-amid-winter-humanitarian-crisis/
• https://balkaninsight.com/2020/12/14/iom-threatens-to-cut-supplies-to-bosnia-migrant-camp/