MozartCultures

Üyelik İşlemleri

Sinema ve Televizyonda Dune Eserleri

Sinema
04.06.2021
0
Sinema ve Televizyonda Dune Eserleri

Dune

Televizyon ve film uyarlamalarından bahsetmeden önce orijinal Dune eserlerinden kısaca bahsetmek gerekirse Frank Herbert’in ilk defa 1966 yılında yayımlanmış olan Dune isimli kitabı, aynı yıl bilimkurgunun en prestijli ödülleri olan Hugo ve Nebula en iyi roman ödüllerini kazanmış. Ardından ise Dune Messiah (Dune Mesihi), Children of Dune (Dune Çocukları), God Emperor of Dune (Dune Tanrı İmparatoru), Heretics of Dune (Dune Sapkıları), Chapterhouse: Dune (Dune Rahibeler Meclisi) isimlerinde, aynı yazarın yazmış olduğu beş devam kitabı mevcut. Frank Herbert 1986 yılında hayatını kaybettikten sonra Kevin J. Anderson ve Frank Herbert’in oğlu olan Brian Herbert’in yazmış olduğu, genişletilmiş evren kitapları da bulunuyor.

Denis Villeneuve’ün yönetmenliğini yaptığı Dune filminden önce, geçmişte sinema ve televizyonda yapılmış olan Dune eserlerinin hikayesi ise şöyle:

Kitabın ilk olarak hakları 1971 yılında Planet of the Apes’in (1968) yapımcılığını yapan Arthur P. Jacobs tarafından alınmıştır. Bu uyarlamada David Lean’in yönetmelik yapması planlanıyor hatta bazı sahnelerin Türkiye’de, Kapadokya ve Göreme’de çekilmesi konuşulmuş ancak Jacobs 1973 yılında vefat edince proje maalesef rafa kalkmıştır.

David Lean

1974’de Michel Seydoux’un, kitabın film haklarını satın almasıyla El Topo ve The Holy Mountain ile ismini duyurmuş olan Alejandro Jodorowsky’nin bu filme yönetmenlik yapması için anlaşmış ancak bu film de iptal edilmiştir. 2013 yılında Jodorowsky’s Dune isimli bir belgesel çekilmiştir. Bu belgeselde yapım aşamasında yaşananlar ve filmin iptaline giden yoldan bahsedilmektedir. Jodorowsky, Dune için topladığı kadroda “Padişah” rolü için Salvadori Dali, “Baron Harkonnen” rolü için Orson Welles ve “Feyd-Rautha” rolü için Mick Jagger gibi isimler kadroya dahil edilmiştir.

Jodorowsky’s Dune (2013)

Tasarım ekibinde Tron ve Fifth Element gibi filmlerde tasarımcılık yapmış olan ve Moebius olarak da bilinen Jean Giraud, Isaac Asimov’un kitaplarının birçoğuna ikonik kapak tasarımları yapmış olan Chris Foss ve Alien’ın tasarımlarını yapmış olan H. R. Giger gibi isimler bulunmuştur. Ayrıca müziklerini yapması için de Pink Floyd ile anlaşılıyor. Filmin iptal edilmesinin sebepleri ise Hollywood Stüdyoları’nın bile kabul edebileceğinden çok daha büyük bir yapım olması ve yazılan senaryolarda bir türlü uzlaşılamaması. Yazılan senaryo çekilirse 10 saatten daha uzun süreceği öngörülüyor ancak o dönem filmlerde üçleme olsun gibi fikir olmadığından tek film olarak da yapılması mümkün olamıyor ve iptal ediliyor. Bahsi geçen oyuncu, tasarımcı ve Pink Floyd ile anlaşma hikâyelerinin ve film aşamalarının detaylarını öğrenmek için Jodorowsky’s Dune isimli belgeseli izlenebilir.

Alejandro Jodorowsky ve Jean ‘Moebius’ Giraud

Jodorowsky’nin Dune uyarlaması iptal olunca bu sefer de kitabın hakları Dino De Laurentiis tarafından satın alınıyor. Bu uyarlamada ise danışman ve senarist olarak kitabın yazarı Frank Herbert projeye dahil oluyor ancak Herbert’in yazdığı senaryo çok uzun bulunuyor. Sonrasında Ridley Scott ve H. R. Giger projeye dahil oluyor fakat tekrardan yazılan senaryolar beğenilmiyor ve süreç çok uzuyor. Ridley Scott’ın kardeşi bu süreçte hayatını kaybedince Scott hem projenin ilerlememesinden ve yaşadığı kayıp dolayısı ile projeden ayrılıyor ve bu proje de bu şekilde iptal edilmiş oluyor.

H. R. Giger ve Ridley Scott

Dino De Laurentiis haklarını kaybetmeden önce farklı bir kadro ile tekrardan filmi yapmayı deniyor ve bu film için Elephant Man filmi ile o dönem isminden söz ettiren David Lynch ile anlaşılmıştır. 3 yılın ardından film gösterime giriyor ancak pek beğenilmemiş hatta David Lynch filmden kabus olarak bahsetmekte. Filmin bazı kopyalarında yönetmen olarak Alan Smithee yazmakta. Bunun sebebi ise Alan Smithee kendini filmden çıkarmak isteyen yönetmenlerin kullandığı bir rumuz olmasıdır. Filmin en çok eleştirilen noktaları ise sonunun kitabın sonu ile hiçbir biçimde örtüşmemesi ve kitapta kullanılan iç konuşmaların çok etkileyici olmasına karşılık filme de aynı biçimde yerleştirilince izlerken abes bir durumda kalmasıdır.

Dune (1984) setinde David Lynch

David Lynch’in yönettiği filmden sonra 2000 yılında Frank Herbert’s Dune isminde bir mini dizi yayınlanıyor. İsminden de anlaşılacağı üzere ve süre bakımından da avantajlı olduğu için kitaba oldukça sağdık kalınmış fakat düşük bütçeli bir yapım olmasından dolayı dekorlar, kostümler ve görsel efektler maalesef epey zayıf olarak kalmıştır. Bu dizi çıktığı dönemde başarı elde etmiş ve 2003 yılında Frank Herbert’s Children of Dune isimli bir devam mini dizisi daha çekilmiştir. Bu dizide oyuncu kadrosu birkaç istisna dışında korunmuş ve James McAvoy, Susan Sarandon gibi oyuncular da kadroya dahil edilmiştir. Ayrıca bu yapımda genel olarak kostümler ve dekorlar daha iyileşmiş olsa da görsel efektler yine çok da iç açıcı seviyelere çıkamamıştır.

Frank Herbert’s Dune (2000) ve Frank Herbert’s Children of Dune (2003)

Son olarak Denis Villeneuve’ün 2021 Ekim ayında gösterime girmesi planlanan filminin fragmanından anlaşıldığı kadarı ile bu film de kitaba oldukça bağlı kalacak gibi gözüküyor ve fragmanı izleyenlerin çoğunluğu filmden epey ümitli olarak gözükmekte. Bir de çekilmesi beklenen ikinci bir film daha var yani ilk film gişede başarılı olursa Dune’un ilk kitabı 2 film halinde yayınlanacak. Denis Villeneuve’ün geçmiş filmleri ve fragman göz ününde bulundurulduğunda son derece başarılı bir uyarlama olacak gibi gözüküyor.

Dune (2021)

Yazar: Orkun Öztürk
Editör: Başak Tufan

Kaynakça:

Görsel Kaynakça:

YAZAR BİLGİSİ
Orkun Öztürk
Orkun Öztürk
Orkun Öztürk. 1996 yılında Bursa'da doğdu. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği bölümünden mezun olmuştur. Tasarım Mühendisliği yapmaktadır. Sinema ve sanat tarihine olan ilgisini MozartCultures ekibinde okur-yazar olarak devam ettirmektedir.
YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.