Japonların Kendine Özgü İnancı: 7 Şans Tanrısı

Arkeologların araştırmalarına göre insanlar, Kaba Taş Devri’nin (paleolitik çağ) sonundan beri Japon adalarında yaşamaktadırlar. Japonya ismi ise en eski olarak MS 1. yüzyıldan kalma Çin kaynaklarında geçer. “Japonya” ismini ana dilde oluşturan kelimeler (Nihon Koku) “güneş” ve “köken” anlamına gelir ve “güneşin kökeni” olarak söylenir. Bu nedenle Japonya “doğan güneşin ülkesi” olarak nitelendirilir. (Vikipedi, 2005) Bu kadar eski bir kökene sahip olup mitolojilerinin olması kaçınılmazdır. Japon mitolojisi, Japon halkının efsanelerinin, tanrılarının, tanrıçalarının ve deyişlerinin bütünü olduğu için Japon tarihine bir kapı aralar.

Milattan önce oluşturulan efsaneler “Kamiyo” (Tanrılar Çağı) olarak betimlenir. Kami, “tanrı” demektir ve çok sayıda kami vardır. Milattan sonra mitolojilerini ise Kojiki ve Nihon Shoki oluşturur. Bu iki akım, Japonların etnik dini olan Şintoizm’in (Shintō) temellerini oluşturur. Kojiki veya diğer adıyla Furukotofumi, Japon tarihine dair yazılmış en eski eserdir. Nihon Shoki (Nihongi) ise Kojiki’nin yorumu niteliğinde ve daha kapsamlıdır. Bu iki eser, egemen sınıfın menşeini anlatır. Kojiki ve Nihon Shoki’ye göre Dünya, zamanın başlangıcında kompleks bir yerdir, ince parçalara bölünen kısımlar gökyüzünü (Yang), ağır parçalara bölünen kısımlar ise yeryüzünü (Yin) oluşturur. Bunun sonucunda insan yaşamına uygun bir yer oluşur.

Doğada var olan her oluşumun bir Kami’si (Tanrısı) olduğu için, Japon folklorunda doğal olarak talih getirdiğine inanılan çok önemli ve çok değer verilen ilahi figürler de vardır.

Yedi Şans Tanrısı

Yedi Şans Tanrısı (Shichi Fukujin), orta çağın sonlarından itibaren kozmolojik şans ve iyi baht için tapınılan tanrıların bütünüdür. Ortak yönleri iyi bir bahta işaret etse de her bir Tanrı, kendi içinde şansa dair maddi ve dünyevi değerlere ait farklı bir özellik barındırır. 17. yüzyıldan sonra Japonların betimlediği “erdem” kavramına uygun hale gelmişlerdir. Bu yedi tanrıdan sadece ikisinin kökeni (Daikokuten, Ebisu) Şintoizm’e dayanır. Diğer beş tanrının (Benzaiten, Fukurokuju, Hotei, Bishamonten ve Curocin) kökenleri Taoizm, Budizm veyahut Hinduizm’e uzanır. İçlerinde sadece Benzaiten kadın olarak tasvir edilir. Tasvirlerinin bir diğer kısmını, bu yedi tanrının Takarabune (Hazine Gemisi) adlı bir gemide oturduklarını, sadece yılbaşında kıyıya yanaşıp insanlara şans getiren materyaller (şans getiren hırka, uğurlu anahtar vs.) dağıttıklarına dair söylentiler oluşturur.

Hotei (Güleç Yüzlü Hotei)

Şans Tanrısı Hotei

En popüler Şans Tanrısı olan, Batı’da “Gülen Buda” olarak bilinen Hotei, iri yapısı ve her zaman yüzünde gülümsemesinin oluşuyla betimlenir. Salt neşenin değil, aynı zamanda yardımseverliğin, tutumluluğun da tanrısıdır. Bolluk, iyilik, sağlık getirdiğine inanılan Hotei’nin bibloları ve resimleri tapınakları, evleri ve otelleri süslemektedir. Ayrıca, Hotei’nin kaynağının Çinli bir keşişe ait olduğu söylenir.

Fukurokuju (Bilge Fukurukoju)

Şans Tanrısı Fukurokuju

Kuzey kutup yıldızının zuhur etmiş hali olarak bilinen Fukurokuju, bilgelik, uzun ömür ve sağlık tanrısıdır. Taoculara göre bilgeliğin getirmiş olduğu uzun alnıyla beraber, kısa bacaklı ve yaşlı bir adamdır. Uzun ömrün sembolü olan kaplumbağa ve turna, yanında ona eşlik eder. Fukurokuju’nun bir asası vardır ve bu asaya bağlı olan kutsal kitabın tüm insanlığın ömrünü içinde barındırdığına inanılır. Yaşam ve ölüm arasında bir köprü görevi gören yaşlı bilge Fukurokuju’nun, ölüleri diriltme gücüne sahip olduğu inancı da ön plana çıkmaktadır.

Bishamoten (Gözcü Bishamoten, Tamoten)

Bir şans tanrısı olmasına rağmen aynı zamanda her zaman cenge hazırlıklı bir savaş tanrısıdır. Bu söylentiden yola çıkarak denilir ki; savaşçılara ve koruyuculara talih getiren tanrıdır. Suçluların da cezalandırılmasını sağlayan Bishamonten, Çin zırhıyla beraber bir mızrakla betimlenir. Kainatın en mühim dört gözcüsünden biri olmasının yanı sıra, muazzam işitme yetisine sahiptir. Bu sayede dünyayı kötü iblislere karşı korur.

Benzaiten (Benten-Sama)

Müziğin, iyi konuşmanın, bilginin ve güzel sanatların tanrıçası olduğu söylenir. Benten-sama’nın, kör sanatkarları iyileştirdiğine ve suyun tanrıçası olduğuna inanılır. Bu yüzden Benzaiten, akıcı olan her şeyin tanrıçasıdır. Deniz ve göl gibi su kenarlarında yaşar. Öncesinde koruyuculuk özelliğinin olduğuna inanılsa da Muromachi döneminde (14. yüzyıl) koruyuculukla beraber iyi şans, bolluk ve bereket getirdiğine inanılmaya başlanmıştır. Hint Mitolojisi’ndeki Saraswati’den meydana geldiği kabul edilir.

Daikokuten (Daikoku)

Siyah, geleneksel şapkası; esmer, iri yarı ve geniş yüzüyle bilinen zenginlik ve aile tanrısıdır. Sağ elindeki asasıyla dilekleri gerçekleştirdiği söylenir. Çiftçilerin koruyucusu olan Daikoku, pirinç çuvalının üstünde otururken sırtında içinde şans getiren tılsımlı eşyaların bulunduğu bir çantayla tasvir edilir. Daikokuten de Hint Mitolojisi’ndeki Mahakala ile ilişkilendirilir.

Jurojin (Gama)

Uzun ömürü temsil eden Jurojin’in nitelikleri Fukurokuju’nunkilere benzer. Nasıl Fukurokuju Kuzey Kutup Yıldızı’nın tasviriyse Jurojin de Güney Kutup Yıldızı’nın tasviridir. Tasvirlerinde asası, yelpazesi ve yanında bir geyik olmasıyla bilinir.

Ebisu (Yebisu, Hiru-Ko)

Balıkçıların ve tüccarların tanrısıdır. Ayriyeten küçük çocukların koruyucusu olarak bilinen Ebisu’nun, gökyüzünün ve yeryüzünün ayrılmasından sonra ortaya çıkan kardeş tanrıların (Izanagi ve Izanami) çocuğu olduğu söylenir.

Yazar: İrem Işık Budak
Editör: Başak Tufan

Kaynakça

• Japonya. (2005). Wikimedia Foundation. Erişim adresi: https://tr.wikipedia.org/wiki/Japonya
• Japon Mitolojisi’nde Yedi Şanslı Tanrı. (2019). Fantazya. Erişim adresi: https://fantazya.org/japon-mitolojisinde-yedi-sansli-tanri/
• Japon Mitolojisi. (2016). Wikimedia Foundation. Erişim adresi: https://tr.wikipedia.org/wiki/Japon_mitolojisi
• 7 Şans Tanrısı. (2017). Asialogy. Erişim adresi: https://www.asialogy.com/7-sans-tanrisi/
• Japon Mitolojisi. (2018). Gizli İlim ve İnsan. Erişim adresi: https://www.gizliilimveinsan.com/2018/03/japon-mitolojisi.html
• Nihon Shoki. (2019). Britannica.  Erişim adresi: https://www.britannica.com/topic/Nihon-shoki
• Benzai-ten. (2014). Universität Wien. Erişim adresi: https://www.univie.ac.at/rel_jap/kami/Benzai-ten
• NTV. (2012). Mitoloji. İstanbul: NTV Yayınları. (ss. 340-341-342)

Görsel Kaynakça

• https://3.bp.blogspot.com/-IQKQQikTADM/Vu_5Y5QjyeI/AAAAAAAAABw/JUsk2gdKAz0sxLJb27sf6kGptS39WJX8A/s640/japon%2Bmitolojisi.jpg
• https://www.onmarkproductions.com/html/seven.shtml
• https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Dosya:Kuniyoshi_Utagawa,_Hotei.jpg
• https://www.rdynolabs.com/index.php?main_page=product_info&products_id=35099
• https://en.m.wikipedia.org/wiki/File:Bishamonten_(To-ji).png
• https://unofficialodia.wixsite.com/websit/blank-1/2017/09/13/benzaiten-japanese-saraswati
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Daikokuten
• https://onedio.com/haber/hangi-mitolojik-japon-tanrisisin–736867
• http://www.oldtokyo.com/wp-content/uploads/2019/12/scan0002-1.jpg
• https://www.peak-experience-japan.com/blog/653