Kalabalık Yalnızlıklar: Le Rayon Vert (Yeşil Işın)

Le Rayon Vert (Yeşil Işın), Éric Rohmer’in yönettiği, 1986 çıkışlı Fransa yapımı bir filmdir. Başrollerinde Marie Rivière, Vincent Gauthier, Rozet, Béatrice Romand’ın yer aldığı film, Venedik Film Festivali’nde aday olduğu dört dalda da ödül almıştır. Eric Rohmer’e “Altın Aslan (Golden Lion)”ı kazandıran ilk film, Marie Rivière için de en iyi kadın oyuncu ödülünü kazandırmıştır. İngiltere’de Green Ray ve Kuzey Amerika’da Summer ismiyle piyasaya sürülmüş olan film, Comedies and Proverbs’ün (Komedi ve Atasözleri) beşinci filmi olarak geçmektedir. Jules Verne’nin 1882’de yayımlanan romanının başlığı olan The Green Ray, filmin de ilham kaynağı olmuştur. Filmin Le Rayon Vert ismini alması tesadüfi bir durum değildir. Nitekim film, Delphine’in (Marie Rivière) hayatının arayışını bu yeşil ışın etrafında işlemektedir.

Le Rayon Vert’te Rohmer, erkek arkadaşından yeni ayrılan hoşnutsuz genç kadın Delphine’in hikâyesini anlatmaktadır. Filmde bölümler tarihleriyle belirtilmiştir. 2 Temmuz’da başlayan hikâye, 4 Ağustos’ta bitmektedir. Seyirci, bu süreçte bir kadının hayatına şahit olur. Delphine, Paris’te yaşamaktadır ve tatilini kız arkadaşıyla geçirmek için planlar yapar, ancak son anda kız arkadaşı planları değiştirir ve Delphine, tatilini tek başına geçirmek üzere yalnız kalır. Delphine yalnız kaldığından, tatilini nerede ve nasıl geçireceğine bir türlü karar veremez. Bu kararsızlık ve arayış hâli film boyunca gözler önüne serilir.

Delphine; erkek arkadaşından yeni ayrılmış, utangaç, nahif, içe kapanık, duyarlı, öz farkındalığı yüksek, kalabalık ortamlardan ve yalnız kalmaktan hoşlanmayan genç bir kadındır. Filmdeki kadın karakter, kalabalığın içindeki yalnızlığıyla dikkat çeker. Delphine, sosyal çevresindeki kadınlar gibi değildir, bu sebeple arkadaşlarından türlü tavsiyeler dinlemek durumunda kalır. Delphine’nin arkadaşları, yalnız kalmaması için daha fazla dışarı çıkması ve insanlarla konuşması konusunda ona baskı uygular. Bu noktada ana karakterin hislerini sözleriyle değil, mimikleriyle anlattığı görülür. Bazen yalnızca sessiz kalır ve gülümser. Yine de söylenilenlerin ağırlığı Delphine’nin ağlamasına yol açar ve onu derin bir üzüntüye sokar.

Arkadaşlarının gözünde erkeklerle iletişim kurma konusunda “zayıf” olan Delphine, aslında ne istediğini tam olarak bilmese de ne istemediğini bilen bir kadın olarak seyircinin karşısına çıkar. Delphine, modern toplumun bekâr kadınlardan beklediği rollere karşı çıkar; tek gecelik yüzeysel ilişkileri istemez ve onu anlayacak, derinliği olan ve bağ kurabileceği kişiyi bekler. Tatili boyunca karşılaştığı iki kadın arkadaşının kısa süre içerisinde genç erkeklerle flört etmesi onu öfkelendirir. O, derinliksiz ikili konuşmaları anlamsız bulur ve kolayca huzursuzlaşır. Nitekim her iki sahnede de hızlıca ortamdan kaçar. Kadın karakterde göze çarpan bir diğer unsur ise vejetaryenliğidir. Delphine, kalabalık bir yemek masasında, insanlığın hayvanlara karşı bencilce davranışını ve salt tüketim adı altında sunulan sistemi eleştirir.

Delphine, tatil boyunca oradan oraya savrulur, kendi hayatını kontrol edecek enerjisi yoktur. “Herkes” gibi davranmayı denediği her girişimin sonunda varoluşunun zıtlığı, onu derin bir kedere boğar. “Öteki” olarak var olmak onun için oldukça zordur, bu zorluğa karşı herkesi gözlemler ve kendisine uygun olanı bulmaya çalışır. Bu arayışı sırasında, içgüdülerini dinleyerek seçimler yapmasının yanı sıra sürekli olarak kararsızlıklar yaşar. Bu, tatil için geldiği yerden bir saat içinde ayrılmasıyla ve sürekli olarak yer değiştirmesiyle gözler önüne serilmektedir. Delphine, sahil boyunca yürüdüğü bir sahnede, tesadüfi biçimde yeşil ışın olgusunu duyar. Bu olguya şahit olabilme ihtimalini düşünür ve dikkatini verir. Onun mistik ögelere olan inancı, filmin farklı bölümlerinde yer almakla beraber, bu olgunun varlığı, inancını daha da güçlendirir. Çeşitli yerlerde ilginç rastlantılarla karşılaşan kadın bu sayede içindeki mistik tarafı da keşfeder. Filmin devamında, karşısına çıkan kişinin, hayatının aşkı olup olmadığına yeşil ışın olgusuna göre karar verecektir.

Filmin sonuna doğru, Delphine artık Paris’e dönmeye karar verir; umduğunu bulamamış, tatili istediği gibi geçmemiş ve aramaya da umudu kalmamıştır. Paris’e dönüş trenini beklerken Dostoyevski’nin Budala kitabını okur. Tam bu esnada, tatil boyunca bulamadığı aşk, karşısına çıkar. Kısa kısa bakıştığı adamın elindeki kitabı merak etmesiyle adamla tanışır. Biraz sohbetin ardından, Paris’e gitmekten vazgeçer ve tanıştığı kişiyle beraber, onun gittiği balıkçı limanına gitmeye karar verir. Adamın iyi niyetle yaklaşması ve bağ kurmaya çalışması, Delphine’nin ondan kaçmamasını hatta ona kalbini açmasını sağlar. Filmin başında jest ve mimikleriyle düşüncelerini anlatan kadın karakter, varoluşunu gerçekleştirdikçe ve duyulmak istendiğini gördükçe sözcüklere de başvurmuştur. Nitekim, arkadaşlarına dahi kapalı olarak bahsettiği hislerini ve düşüncelerini bütün açıklığıyla adama açar.

Filmin sonunda genç kadın, adamla beraber bir sahil kenarında oturup güneşin batışını izler. Delphine, güneşin batışını izlerken yeşil ışını görüp görmeyeceğini merak eder ve içten içe görmeyi diler. Görürse yanındaki genç adamın, onun için doğru insan olduğundan emin olacaktır. Tüm bu düşüncelerin getirdiği duygu yoğunluğu kadının, güneşin batışını izlerken ağlamasına sebep olur. Işığın kırılmasını görmediğini sandığında, güneş ufukta batarken ince yeşil bir ışın aniden ortaya çıkar. Yeşil ışın ortaya çıkmıştır ve film bu şekilde sonlanır.

Yazar: Canan Önerli
Editör: Fuad Eren

Kaynakça:

• Ménégoz, M. (Yapımcı), Rohmer, E. (Yönetmen). (1986). Le Rayon Vert [Film]. France: Les Films du Losange.
• The Green Ray (film). (2006, Mart). Wikipedia. Erişim Adresi: https://en.wikipedia.org/wiki/The_Green_Ray_(film)

Görsel Kaynakça:

• Erişim Adresi: https://celluloidwickerman.com/2018/05/21/fernweh-and-the-green-ray-eric-rohmer/
• Erişim Adresi: https://www.tumgir.com/tag/le%20rayon%20vert
• Erişim Adresi: https://filmsdulosange.com/en/film/the-green-ray-summer/