Üç Büyükler Serisi: Teoloğun Çekici

Teoloğun Çekici

1488 yılında doğan teolog Thomas Müntzer reform hareketinin bir başka yüzünü temsil etmekteydi. Bölgesindeki prensin babasını haksız yere idam ettirmesi genç Müntzer’ in ruhuna soylulara karşı öfke tohumları serpildi. Dinmeyen bu öfkesini zaman içinde kazandığı teolog unvanı ile beraber kiliseye yöneltmişti. Söz konusu tavrının cisimleşmiş hali olarak ise önce Lutherci sonra da Luther karşıtı olmuştur. Dönemin kaynayan kazanı olan köylü ayaklanmalarının, anabaptistlerin lideri olması bu savı destekler niteliktedir.

Thomas Müntzer

Anabaptist akım radikal Protestanlık diye sınıflandırabileceğimiz bir çizgideydi. Hristiyanlığın temel eylemi olan vaftiz eylemini bile Katolik cemaatine kabul töreni diye reddeden (Anabaptist: Vaftissiz) bu kitle Luther‘in insanı kiliseden özgürleştiren sözlerini “Alman köylüleri sömürüden özgürleşmek olarak okumak ve anlamlandırmakta gecikmedi.” (Ağaoğuluları. 305) Bu da vergi verdikleri feodal beylere, kiliseye olan öfkelerini tetiklenmişti. Artık sadece kilise otoritesi değil, feodal düzende tehlike altındaydı. Luther’ in hiç beklemediği kadar kan akıyordu. 1529’ da resmi olarak ilan edilen isminin hakkını veren Protestanlık Luther’ i zor bir duruma sokmuştu. Aforoz edildikten sonra sığındığı Prensliklerde hayatını devam ettirebilmek ve sözlerinin yozlaştırıldığını belirtmek için bu isyanların bastırılmasını desteklemek durumunda kaldı. Luther için “Köylüler ne kadar meşru şikayetlere sahip olurlarsa olsunlar. Şuan yaptıkları isyan hareketi Tanrı’ya ve insana karşı işlenmiş büyük bir günah olarak görülüyordu. Bu ayaklanmaların zor kullanarak bastırılmaları gerekmekteydi”  (Wood:71)

Son durumda gelinen durum bize gösteriyor ki Müntzer’ in çekice benzetilen sözleri siyaset felsefesini kilise eleştirisi klasiğinden kurtarmış sistematik bir şekilde yapılacak olan yerel otorite eleştirisine yönlendirmiştir. Bu olaylara Luther’ in gösterdiği tepki ise Lutherci Protestanlığın yerel yönetimler yani prenslikler arasında yayılmaya başladığını, Katolik kilisesinin karar merci önemini kaybettiğini gözler önüne sermektedir. Artık dünyevi yönetim güç kazanmaya başlamıştır! Bütün bu karmaşada göz önüne alınmayan, toplumun bir başka yarası ise Calvin’ de can bulacaktır.

Kaynakça:

• Ağaoğulları, Mehmet Ali (2011). Sokrates’ten Jakobenlere Batı’ da Siyasal Düşünceler. İstanbul, İletişim Yayınları. Pp: 289-319.
• Friesen, Abraham.(1985). Second Lecture Notes. Thomas Müntzer and Martin Luther. Pp: 59-80.
• Kuenning, Paul. (1987). Luther and Muntzer: Contrasting Theologies in Regard to Secular Authority within the Context of the German Peasant Revolt. The Journal of Church and State. 29(2). Pp: 305-321.
• Runkle, Gerald (1968). History of Western Political Theory. New York, The Ronald Press Company. Pp: 184-205.
• Wood, Ellen Meiksins (2012).Liberty and Property. New York, Verso Publishing. Pp:57-84.