Örümcek Kadın: Louise Bourgeois

‘’Sanat delirmemeyi garantiler.’’

-Louise Bourgeois

25 Aralık 1911 Paris doğumlu Louise Bourgeois, döneminin önde gelen sanatçılarından biridir. Yarım yüzyılı aşkın sanat hayatı boyunca sürekli olarak üretmiştir. Bourgeois’nın tasarıma olan ilgisi çocukluğuna dayanmaktadır. Ailesinin dokuma duvar halılarını onaran bir atölyesi vardı ve bu atölyeyle de genellikle annesi ilgilenirdi. Bourgeois bu sayede 12 yaşına geldiğinde duvar halıları için çizim yapabilir hale gelmişti. Atölye müşterilerinin büyük bir kısmı püritenliğe bağlıydı. Bu yüzden onarıma gelen 16. ve 17. yy. halılarındaki mitolojik karakterlerin cinsel organları yerine çiçek motifleri eklerlerdi. Bourgeois ise gelenekçi Amerikalılar tarafından kabul görmeyen bu cinsellik tabusunu sanat yaşamı boyunca yok etmeye çalışmıştır. İlerleyen dönemlerde ‘Fight Censorship Group’ adlı grubun öncülerinden olmuş ve bu grupla beraber sanattaki sansüre karşı çıkmışlardır.

‘’Beni sevmesini istemiştim. O gidip babamı sevdi. İki taraflı yaralandım.’’

En büyük ilham kaynağı çalkantılı çocukluk ve ilk gençlik yıllarıdır. Annesine çok düşkün olan Bourgeois, babasının, annesini dadısıyla aldatması üzerine yıkılır. Annesinin bu olaya tepkisiz kalması da onu çok yaralamıştır. Hayatı boyunca babasına karşı duyduğu öfke tazeliğini korumuştur. Ataerkil bir düşünce yapısına sahip olan babası her fırsatta Bourgeois’yı aşağılamıştır. Bu süreç feministliği benimsemesinde önemli bir rol oynamıştır. Eserlerinde babasıyla olan ilişkisine sık sık göndermelerde bulunur. (Bourgeois,Babanın Yok Edilmesi, 1974). Sorbonne’da matematik eğitimi gördüğü sırada annesinin vefat etmesiyle Bourgeois, sanata daha sıkı tutunmaya başlamıştır.

‘’Bedenimden büyük duygular var, duygular başımın belası.’’

Eserlerinde duygularını çoğunlukla soyut bir biçimde dışa vurmuştur. En büyük ilham kaynağım dediği karmaşık çocukluğunu eserlerinde ustalıkla estetize etmiştir. ‘Maman’ adını verdiği en meşhur eseri olan dev örümcek oldukça dikkat çekicidir. 9 metre 27 santimetre boyundaki bu devasa örümcek; mermer, paslanmaz çelik ve bronzdan oluşmaktadır. Örümceğin içindeki yumurtalar mermerden yapılmıştır ve başıyla vücudu 8 bacakla desteklenmiştir. Heykel, dünyanın en büyük heykelleri arasında yer almaktadır. Sergilendiği zaman dikkatleri üzerine çekmesinden sonra, dünyanın farklı yerlerinde de sergilenebilmesi için bronzdan oluşan 6 farklı kopyası yapılmıştır.

Maman birden fazla ideolojiden oluşmaktadır. Bu heykel, sanatçının anıtsal enstalasyon çalışmalarından bir tanesidir. Aynı zamanda soyut otobiyografi olarak da bilinir. Bourgeouis, eserlerini bir sembol olarak görür. ‘Maman’ da Fransızca ‘anne’ anlamına gelmektedir. Bourgeouis bu devasa örümceği annesiyle özdeşleştirmiştir. Örümceklerin korumacı tavrı, dokumacı özellikleri ve haşerelerle beslendikleri için yararlı olmaları annesine yapılan bir göndermedir. Aynı zamanda örümceklerin dişil enerjisi ve vahşiliği annesinin, babasının sadakatsizliğine karşı göstermediği tavrın da metaforudur. Özetle Maman, anne figürüne gönderme yapılan otobiyografik bir figür ve erkek ataerkilliğinin kadın üstündeki hegemonyasının göstergesidir.

Louise Bourgeouis 70’li yaşlarında üne kavuşmuş, son nefesini verene kadar da durmadan üretmiştir. New York Modern Sanatlar Müzesi’nde retrospektif sergi açan ilk kadın sanatçı unvanına sahiptir. Maman, dünyanın en prestijli sergi ve müzelerinde sergilenip dünyayı dolaşmaya devam etmektedir.

KAYNAKÇA

Kızıleroğlu, S. (2015). Son 100 Yılın Önde Gelen Feminist Sanatçılarından Louise Bourgeois ve Cesur Sanatı. Erişim adresi: https://gaiadergi.com/son-100-yilin-onde-gelen-feminist-sanatcilarindan-louise-bourgeois-ve-cesur-sanati/

Erişim adresi: http://www.diken.com.tr/maman-louise-bourgeois/

Erişim adresi: https://www.kilsanblog.com/sanat-tasarim-mimarlik/en-buyuk-orumcek-maman-sanatci-louise-bourgeois/

Jones, M. K. (2009). Anita Steckel. Erişim adresi: https://www.frieze.com/article/anita-steckel

Dailey, M. Maman. Erişim adresi: https://www.guggenheim.org/artwork/10856

İrem ÇALIŞKAN