MozartCultures

Üyelik İşlemleri

Sürdürülebilir Orman Alanları ve Orman Yönetim Konseyi

Genel
04.01.2021
0
Sürdürülebilir Orman Alanları ve Orman Yönetim Konseyi

Orman

Çağımızın en büyük problemlerinden biri olan küresel ısınma, hayatımızın her alanında yarattığı olumsuzluklarla karşımıza çıkmaktadır. Bu olumsuzlukları oluşturan küresel ısınma dediğimiz probleme sebep olan, gün geçtikçe daha da artan sanayileşme ile fosil yakıtların daha fazla kullanımı, karbondioksit ve sera gazı salınımlarının artması, ormanların ve bitkilerin yok edilmesi gibi faktörlerdir. Gerçekte kendisinin sebep olduğu tüm bu olumsuz durumların farkına varan insanoğlu, bu durumun telafisi için her geçen gün yeni arayışlar içine girmekte ve çeşitli önlemler almaya çalışmaktadır. Sebep olduğumuz sorunların yenilerinin yaşanmaması ve yaşanılanların etkilerinin de bir nebze olsun hafiflemesi için, gün geçtikçe daha fazla insan duyarlı hale gelmekte ve konu ile ilgili çözümler aramaktadır.

FSC®

1992 yılında gerçekleşen Birleşmiş Milletler Yeryüzü Zirvesi’nde tartışma konusu, küresel olarak yaşanan ekolojik sorunların karşısında geliştirilebilecek yaklaşımlar olmuştur. Küresel ısınma ile birlikte gerçekleşen buzul erimeleri ve su seviyelerinin artması, ekosistem içinde yok olan türler, flora ve fauna değişiklikleri, artan orman yangınları, olağan dışı iklim koşulları, artan afetler tüm dünyayı etkisi altına almışken, ormanların korunabilmesi ve sürdürülebilirliği adına, Rio de Janeiro’da yapılan zirvede, ormansızlaşmayı durdurma konusunda yapılacak faaliyetler hakkında uzlaşmaya varılamayınca, bir grup işletme ve çevreci sivil toplum kuruluşu tarafından Orman Yönetim Konseyi (Forest Stewardship Council®/FSC®) adı altında, kar amacı gütmeyen, ormanların sürdürülebilirliği için çalışan bir oluşum faaliyete geçirildi.

Orman Yönetim Konseyi, ormanları çevresel açıdan uygun, sosyal açıdan faydalı, ekonomik açıdan uygulanabilir şekilde yönetmek amacındadır ve günümüzde 80’den fazla ülkede faaliyet göstermektedir. Toplamda 199 milyon hektarlık orman belgelendirilmiş olup, 100’den fazla ülkede yaklaşık 33.000 gözaltı zinciri sertifikası verilmiştir. FSC®’nin Politika ve Standartlar Birimi, orman belgelendirmeden zincir belgelendirmeye kadar tüm FSC® standartlarının yönetiminden ve kontrolünden sorumludur.

orman-yonetim-konseyi

FSC®’nin amacı, doğal ormanları ve vahşi hayatı korunmak, tehlikesi yüksek böcek ilaçlarının kullanımını ve genetiği değiştirilmiş ağaçların yetiştirilmesini engellemek, orman çalışanları, üretim şirketleri, sosyal-çevre kuruluşlarının birlikteliğini sağlamak, yerel halkın ve orman çalışanlarının haklarını korumak, ulusal ve uluslararası devlet desteği alınmasını kolaylaştırmak, mevcut orman ürünlerinin yasal olduğunu göstermek, gelecek nesillere ormanların sağlıklı bir şekilde devredilmesini sağlamaktır.

FSC® sadece orman ve orman ürünleri üreten, kullanan ve tedarik eden firmalara yönelik uluslararası bir standarttır. FSC® sertifikalı kağıt, ‘sorumlu’ bir şekilde hasat edilmiş kağıttır. Bu kağıt türü, genellikle geri dönüştürülmüş kağıt içeriyor olsa da, sertifikanın alınması için bu şart aranmaz. Sertifikasyon için en önemli kural, ürünün ‘sorumlu’ bir şekilde hasat edilmiş ve üretilmiş olmasıdır. FSC sistemi, ahşap ve kağıt gibi ürünlerin sosyal ve çevresel açıdan sorumlu bir şekilde hasat edildiğine dair bir güvence sağlar.

surdurulebilir-orman-ve-orman-yonetim-konseyi

Sertifikasyon Programları

FSC®, ormanların sürdürülebilir olması için 2 çeşit sertifikasyon programı oluşturmuştur. Birincisi, FSC® FM (Forest Management) Orman Yönetimi belgelendirmesidir. Ormanların yöneticisi/sahibi/işletmecisi tarafından isteğe bağlı gerçekleştirilen bir sertifikasyondur. Ulusal ve uluslararası standartlara göre bir Orman Yönetim Planı çerçevesinde, bağımsız bir kuruluş tarafından denetlenerek sertifikalandırılmayı ifade eder. Sertifikalı ormandan elde edilen orman ürünleri, FSC® etiketini taşır ve iyi yönetilen bir ormandan geldiğini bu şekilde belirtir. Ülkemizde orman bölge müdürlükleri bu sertifikasyon programını uygulamaktadır.

İkinci sertifikasyon ise, FSC® CoC (Chain of Custody) Tüketim Zinciri belgelendirmesidir. FSC® FM belgesine sahip ormandan son kullanıcıya uzanan tüketim  zinciri sertifikasyonu, FSC® malzemelerinin ve ürünlerinin işlemenin her aşamasında kontrol edilmesini sağlar. Bu sayede FSC® etiketli ürünler satın alan müşteriler, ürünün gerçekten FSC® sertifikalı olduğundan emin olurlar. FSC CoC; tüm kağıt ve kağıt ürünlerini, tüm ahşap ve ahşap ürünlerini kapsar.

FSC® FM sertifikalı ham madde, işlenecek olan tesis tarafından sertifikalı satın alınır. İşlenerek tekrar sertifikalı olarak satılmak istenirse, bu tesisin FSC® CoC sertifikasına sahip olması ve kendisinin FM sertifikalı ürünleri işlediği proseslerin denetleniyor olması gerekmektedir. FSC® FM sertifikalı ham madde, kağıt fabrikası tarafından işlenerek kağıt üretilecek ve sertifikalı olarak satılacak ise, FM sertifikalı ham maddeyi işleyen kağıt fabrikasının FSC® CoC sertifikası alması gerekir. FSC® CoC sertifikalı olan kağıt, bir matbaa tarafından ambalaj malzemesi haline getirilerek sertifikalı olarak satılmak isteniyorsa, bu matbaanın da tüketim zincirinin bir parçası olması için FSC® CoC sertifikası alması gerekir. Böylece son tüketiciye kadar zincir tamamlanır ve son tüketici de satın alma kararı verirken, aldığı ürünün sürdürülebilirlik konusunda bilinçli bir üretici tarafından üretildiğini bilir. Üründeki FSC işaretlemesi; iyi yönetilmiş ormanlardan elde edilen ürünü, kağıtların ya tamamen belgeli orman ve fabrikalardan ya geri dönüşüm kağıttan ya da kontrollü orman dostu kaynaklardan üretildiğini garanti altına almaktadır.

FSC® sertifikalı kağıt, tüketici öncesi veya sonrası geri dönüştürülmüş malzemelerden ziyade, tipik olarak işlenmemiş ağaç liflerinden oluştuğu için geri dönüştürülmüş kağıttan farklıdır. Geri dönüştürülmüş kağıt da bazen FSC® sertifikalı olabilir. Ancak FSC® sertifikalı kağıdı yapmak için kullanılan odun hamuru iyi yönetilen ormandan elde edilmektedir. Habitatları korumak, kirliliği önlemek, hasat edilenden daha fazla ağaç dikmek ve yerli halkların yerinden edilmesinden ve yaban hayatına zarar vermekten kaçınmak için, FSC®’li kağıda olan talebi artırmak, bütün dünya için büyük bir fark yaratabilir.

Ülkemizde bu sertifikasyon sürecini destekleyen ve talep eden birçok önde gelen kuruluş vardır. Pek çok ünlü marka, orman kaynaklı ham maddeden üretilen kağıt, ambalaj, kereste vb. ürünlerde FSC® CoC sertifikasını tedarikçilerinden talep etmektedir. Avrupa Birliği ülkeleri gümrük birliği içerisine ithal edilecek ürünlerin orman kaynağını sorgulamakta, yasal kesilmiş yani legal ormanlardan elde edildiğini ithalatçı kuruluşun kanıtlamasını talep etmektedir. “FSC® CoC sertifikası” bu kanıtlamanın temel ve belli başlı yollarından bir tanesidir. Japonya, Güney Kore gibi Uzak Doğu ülkelerinde bir çok üretici kullandıkları ahşap palet, karton ambalaj, kağıt ambalaj, kağıt etiket benzeri bir çok orman kaynaklı üründe FSC® CoC belgesini zorunlu kılmaktadır. FSC Organizasyonu, birçok çevre ve doğa koruma derneği ve platformu tarafından da desteklenmektedir.

Uluslararası firmalar FSC’li ürün kullanım hedeflerini her yıl yükseltmektedir. Dünyada yaklaşık 194,090,649 ha sertifikalı orman bulunmaktadır. Türkiye’de 2011 yılı sonunda 94.662 ha alan belgeli iken, 2013 yılı itibariyle 873.360 ha, 2016 yılı sonu itibariyle ise belgelenmiş 2.360.520 ha alan bulunmaktadır. Belgeli Ormanlar Muğla, Kastamonu, Bolu Ormanları’dır. Türkiye’ de 2012 yılında 91 olan sertifikalı firma, 2014’ te 124, 2016’ da ise 216 olmuştur.

Giderek artan çevre bilinci ile birlikte birçok kuruluş, kullanmış olduğu ham madde ve yarı mamullerin iyi yönetilmiş ormanlardan sağlanmasını talep etmektedir. Bu konudaki güvence ise akredite edilmiş uluslararası belgelendirme firmaları tarafından verilmektedir. Bağımsız, üçüncü taraf denetçiler, FSC sertifikası almak isteyen şirketlerin gözetim zinciri değerlendirmelerini yürütür. FSC ayrıca, ormanın sağlığını korumak için uzun vadeli hedeflere ek olarak, günlük kaydı ve yenileme işlemlerinin ölçeğini ve yoğunluğunu ana hatlarıyla belirten bir ‘yönetim planı’ gerektirir. Forest Stewardship Council, ‘FSC-Certified’ etiketi ile, kağıt ürünlerinin gerçekten çevresel ve sosyal açıdan sorumlu olduklarını kanıtlamak için karşılaması gereken katı standartları tanımlar.

Üç çeşit standart FSC sertifika etiketi vardır. Biri, ürünün yüzde yüz iyi yönetilen kaynaklardan elde edildiğini gösterirken (%100), diğeri kağıdın geri dönüştürüldüğünü (Recycled) belirtir. Diğer etiket ise, ürünün yönetilen ormanlar ile geri dönüştürülmüş malzemelerin karışımından oluşan karışık kaynaklardan (Mixed Sources) geldiğini belirtir.

Fotokopi kağıdı, antetli kağıt, zarflar – neredeyse tüm kağıt ürünleri artık FSC sertifikasına sahiptir. Birçok yazıcı, çevreye duyarlı tüketiciler için FSC sertifikalı kağıt seçeneği sunuyor. Profesyonel kalitede malzemelerde olduğu gibi kağıdın görünümü ve dokusunun düzgün ve tek tip olması gerektiğinde, FSC sertifikalı kağıt, daha kaba geri dönüştürülmüş kağıda harika bir alternatiftir. Kağıt mendil, tuvalet kağıdı ve diğer ev tipi kağıt ürünleri de FSC sertifikalı olabilir.

FSC, yılda en az bir kere sertifikalı organizasyonların uygunluğunu kontrol eder. Çevre bilincinin gittikçe arttığı ve insanların bu konuda daha da duyarlı hale geldiği günümüzde FSC’nin amacı, doğru orman yönetimini sağlayarak ve kaynakları doğru kullanarak, yerli halkın haklarını ve diğer canlıların hayatlarını güvence altına almak, geleceğe, doğaya ve çevreye saygımızı göstermektir.

Yazan: Serra Arslan
Editör: Başak Tufan

 

Kaynaklar:

 

YAZAR BİLGİSİ
MozartCultures
MozartCultures
YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.